Không chỉ theo dõi những gì diễn ra ở Ukraine, dư luận thế giới đang hướng về Moldova để tiếp tục chứng kiến tình trạng căng thẳng giữa Nga và phương Tây.
Sau cuộc bầu cử Quốc hội ngày 30-11 vừa qua, với 95% số phiếu bầu đã được kiểm, các đảng phái ủng hộ đường lối thân thiện với Liên minh châu Âu (EU) giành được khoảng 55 ghế trong tổng số 101 ghế tại Quốc hội mặc dù đảng Xã hội - đảng thân Nga - giành được nhiều phiếu bầu nhất với 21%.
Cuộc bầu cử kết thúc nhưng vẫn còn nhiều vấn đề gây tranh cãi khi mà Moldova trở thành chiến tuyến mới giữa Nga và EU. Tạp chí The Economist dẫn lời nhiều công dân Moldova đặt vấn đề về tính hợp pháp của cuộc bầu cử, vì họ cho rằng có đảng đã bị gạt ra ngoài ngay trước khi diễn ra cuộc bầu cử. Đó là đảng Patria của Renato Usatii, một doanh nhân giàu có. Theo phán quyết của tòa án, đảng này nhận tiền tài trợ bất hợp pháp từ nước ngoài mà họ ám chỉ là Nga. Nhiều người ủng hộ đảng Patria và cả không ít người ủng hộ các đảng thân EU cũng thừa nhận việc cấm đảng Patria tranh cử vào Quốc hội là sự lạm quyền của cơ quan tư pháp. Ngoài ra, cũng theo The Economist, đã có đảng được “sinh sản” ngay trước cuộc bầu cử có biểu tượng và nêu cương lĩnh không khác gì đảng Cộng sản Moldova. Theo ông Dorin Chirtoaca, thị trưởng thành phố Chisinau và là người ủng hộ EU, bản sao này do lực lượng thân EU tạo ra để gây nhầm lẫn cho các cử tri cao tuổi. Kết quả là mặc dù đảng này chỉ có 5% số phiếu, không đủ số phiếu cần thiết để vào Quốc hội nhưng nó đã phân tán được phiếu của cử tri bầu cho đảng Cộng sản Moldova và ngăn chặn khả năng thua cử của các đảng thân EU. Vì vậy, phản ứng từ Nga rất mạnh mẽ khi Bộ Ngoại giao Nga cho rằng đã có “những vi phạm trắng trợn” các quy định bầu cử trong chiến dịch vận động cho cuộc bầu cử Quốc hội tại Moldova và trong ngày bỏ phiếu.
Theo các nhà phân tích, để thoát khỏi sự khủng hoảng tương tự như Ukraine, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế Moldova đang èo uột, các đảng phái phải đặt quyền lợi quốc gia lên trên hết và phải tiến hành chống tham nhũng triệt để nhằm lấy lại lòng tin cho người dân. Hơn thế nữa, họ phải thực hiện đường lối hòa hợp, trong đó các đảng thân EU chiếm đa số trong Quốc hội phải cần sự hỗ trợ từ những người thuộc đảng Cộng sản và cả đảng Xã hội thân Nga để đảm bảo rằng những cử tri ủng hộ Nga không cảm thấy họ bị gạt ra khỏi các vấn đề của đất nước.
Tuy nhiên, đây sẽ là một thử thách không nhỏ với một đất nước có nền chính trị non trẻ và ở vị trí chiến lược trong mối tương quan giữa Nga và EU. Hiện cơ hội tìm kiếm việc làm tại các nước EU đang là sức mạnh mềm lớn nhất của EU tại Moldova. Trong khi đó, Nga cũng có tầm ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực truyền thông, năng lượng và thị trường lao động. Bằng chứng là sau khi Moldova ký và phê chuẩn hiệp định hợp tác thương mại với EU, Nga đã cấm nhập khẩu rượu, thịt và rau quả từ Moldova cũng như dọa cắt nguồn cung dầu và ngừng cho phép lao động Moldova tới Nga. Ngoài ra, Moldova có khu vực Transdniestria tự tuyên bố độc lập và nằm dưới quyền kiểm soát của Nga từ những năm 1990. Hai khu vực khác là Gagauzia và Chisinau cũng đang có nhiều lực lượng thân Nga muốn tách khỏi Moldova, tương tự như khu vực Donetsk và Lugansk của Ukraine.
THỤY VŨ
