Rục rịch “sân chơi” tài sản số

Lập nhiều nhưng... chưa đáp ứng điều kiện

Ngày 19-9, Công ty CP Sàn giao dịch Tài sản mã hóa Việt Nam Thịnh Vượng (CAEX) được thành lập với vốn ban đầu 25 tỷ đồng, có sự tham gia của VPBankS (11%), Công ty CP LynkiD (50%) và Future Land (39%). Trong đó, VPBankS đóng vai trò dẫn dắt, huy động đội ngũ chuyên gia blockchain, tài chính, an ninh mạng cùng các đơn vị tư vấn quốc tế.

Trước đó, tháng 8-2025, Ngân hàng Quân đội (MB) cũng hợp tác cùng Dunamu - đơn vị vận hành sàn tài sản số Upbit Hàn Quốc, để phát triển hạ tầng, tư vấn pháp lý và đào tạo nhân sự.

Trong ngành chứng khoán, Công ty CP Sàn giao dịch Tài sản mã hóa VIX (VIXEX) cũng được thành lập từ ngày 26-8 với vốn 1.000 tỷ đồng, cổ đông chính là Chứng khoán VIX (15%) và FTG Việt Nam (64,5%).

Một doanh nghiệp trong ngành tài chính là Công ty CP Đầu tư HVA (HVA Group) cũng vừa công bố tài liệu họp đại hội đồng cổ đông bất thường 2025, trong đó trình loạt kế hoạch chiến lược về tăng vốn và mở rộng sang các lĩnh vực đang “nóng” là tài sản số. HVA Group lên kế hoạch đầu tư vào Onuschain - một doanh nghiệp công nghệ blockchain trong nước, nhằm thành lập sàn giao dịch tài sản số DNEX với quy mô vốn khoảng 10.000 tỷ đồng, huy động từ các nhà đầu tư chiến lược theo từng giai đoạn.

Dù ngày càng lộ diện nhiều đơn vị tham gia sân chơi mới này, nhưng thông tin ban đầu cho thấy, hầu hết các doanh nghiệp thành lập sàn giao dịch tài sản số vẫn chưa đáp ứng được mức vốn tối thiểu như quy định pháp luật. Theo đó, doanh nghiệp phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng, trong đó ít nhất 65% do các tổ chức góp vốn và trên 35% thuộc về các định chế tài chính. Do đó, đến nay chưa có doanh nghiệp nào được cấp phép hoạt động thí điểm thị trường tài sản số.

Chú trọng công nghệ, nguồn nhân lực

Với quy định mức vốn cao gấp 3 lần so với vốn tối thiểu của ngân hàng thương mại, nhiều ý kiến cho rằng, sân chơi này gần như chỉ dành cho những “ông lớn”. Đại diện Công ty Chứng khoán VFS nhận xét, điều kiện này sẽ định hình lại cuộc chơi thị trường tài sản mã hóa trong nước, giới hạn sân chơi. Các công ty chứng khoán nhỏ và vừa phải chuyển đổi vai trò, trở thành các nhà cung cấp dịch vụ phụ trợ như tư vấn, phân tích trong hệ sinh thái do các “ông lớn” tạo ra.

Ngoài vốn điều lệ, các yêu cầu về kết quả kinh doanh, quản trị và công nghệ cũng là rào cản lớn đối với các doanh nghiệp nhỏ, nhất là doanh nghiệp khởi nghiệp (startup). Chỉ những đơn vị thực sự vững mạnh, có hệ sinh thái toàn diện và năng lực công nghệ vượt trội mới đủ sức tham gia. Đây cũng là lý do nhiều nhà cung cấp dịch vụ tài sản số như Coin98 Wallet, KyberSwap của startup Việt đã rút lui khỏi thị trường.

Nhiều chuyên gia đánh giá, Việt Nam chọn cách kiểm soát thị trường tài sản số ngay từ đầu, là hướng đi đúng trong quá trình thử nghiệm. Quy định các sàn thử nghiệm phải có giấy phép trong nước, giao dịch bằng VND và vốn điều lệ lớn, vừa bảo đảm năng lực tài chính, vừa là “bộ lọc” để chỉ những tổ chức thật sự nghiêm túc, đủ tiềm lực mới tham gia.

Về việc này, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam, nhận định, thách thức lớn nhất hiện nay với thị trường tài sản số là nguồn nhân lực. Trường hợp sàn Bybit bị tấn công vừa qua gây thiệt hại 1,5 tỷ USD, là một điển hình. Dù có thanh khoản cao, đầu tư mạnh vào bảo mật, sự cố lại xuất phát từ việc con người lược bỏ một số bước trong quy trình vận hành. Đây là dạng tấn công cơ bản, có thể xảy ra với bất kỳ tổ chức nào, bất kể việc đạt cấp độ bảo mật nào.

Hiện có hàng chục triệu người Việt Nam tham gia tự phát, phần lớn thiếu kiến thức cơ bản, tạo ra rủi ro đáng kể. Do đó, nên sớm xây dựng đội ngũ nhân sự được đào tạo bài bản, có trải nghiệm thực tế, từ quản lý nhà nước đến vận hành thị trường. Nếu bài toán nhân lực không được giải quyết, dù khung pháp lý có đầy đủ đến đâu thì triển khai vào thực tế vẫn gặp nhiều trở ngại.