Mua sắm qua ứng dụng lên ngôi
Nếu vài năm trước, chuyện mua sắm của người Việt vẫn gắn với những khu chợ, quầy hàng hay chiếc giỏ đi siêu thị cuối tuần, thì nay chỉ với vài thao tác trên điện thoại, mọi thứ đã thay đổi. NTD có thể chọn hàng qua ứng dụng, để trí tuệ nhân tạo (AI) gợi ý sản phẩm, săn khuyến mãi, đặt mua theo gói, thậm chí trò chuyện trực tiếp với robot tư vấn ngay trong siêu thị.
Thực tế, nhiều khảo sát được các công ty nghiên cứu thị trường công bố gần đây đều chỉ ra, NTD Việt Nam, đặc biệt là nhóm trẻ đang thể hiện hành vi mua sắm thông minh, có trách nhiệm và giàu trải nghiệm. Họ sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, thân thiện môi trường và đặc biệt ưa thích hình thức mua sắm trực tuyến kết hợp trực tiếp. Điều này cũng đặt ra bài toán kép cho nhà bán lẻ khi vừa phải hiện diện mạnh trên không gian số, vừa phải duy trì hệ thống cửa hàng vật lý để phục vụ trải nghiệm thực tế.
Chia sẻ tại Diễn đàn chính sách phát triển thương mại trong nước do Bộ Công thương tổ chức gần đây, bà Trần Thị Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam đã cho biết, làn sóng tiêu dùng số đang thay đổi toàn bộ cấu trúc ngành bán lẻ, từ cách vận hành, chiến lược kinh doanh cho đến trải nghiệm khách hàng.
Bà Trần Thị Phương Lan cho rằng, chuyển đổi số không còn là xu hướng mà là điều kiện sống còn và doanh nghiệp nào không kịp bước vào quỹ đạo số hóa, đầu tư vào hệ thống bán hàng đa kênh (omnichannel), logistics và dữ liệu NTD sẽ bị bỏ lại phía sau. “Không thể có bán lẻ hiện đại nếu thiếu nền tảng logistics và dữ liệu vững chắc. Cửa hàng không chỉ là nơi bán, mà là không gian tương tác, trải nghiệm, gắn kết khách hàng với thương hiệu”, bà Trần Thị Phương Lan nói.
Cùng quan điểm, các chuyên gia trong ngành nhận định, bán lẻ Việt Nam đang ở “bước ngoặt công nghệ”, khi thương mại điện tử, mạng xã hội và công nghệ AI đang tái định hình toàn bộ chuỗi giá trị. Nếu 10 năm trước, chuyển đổi số trong bán lẻ chỉ là thiết kế website hay cài đặt POS, thì nay đó là quá trình tích hợp dữ liệu xuyên suốt từ kho đến khách hàng.
Chạm gần hơn đến người tiêu dùng
Trước làn sóng số hóa, các doanh nghiệp bán lẻ tại Việt Nam đã và đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ nhất trong nhiều năm trở lại đây. Không chỉ đơn thuần mở rộng kênh bán hàng trực tuyến, họ đang tái cấu trúc toàn bộ mô hình kinh doanh, từ hệ thống vận hành, quản lý dữ liệu, trải nghiệm khách hàng đến phát triển sản phẩm. Liên hiệp HTX Thương mại TPHCM (Saigon Co.op) là ví dụ. Với hệ thống hơn 800 điểm bán trên toàn quốc, Saigon Co.op đang đẩy nhanh chiến lược bán lẻ thông minh thông qua nền tảng số và công nghệ mới.
Theo đó, từ giữa năm 2025, Saigon Co.op chính thức nâng cấp ứng dụng Co.opOnline thành nền tảng thương mại điện tử tích hợp, hướng đến phục vụ đa dạng nhu cầu khách hàng, đặc biệt là thế hệ NTD trẻ, bận rộn. Phiên bản mới được thiết kế thân thiện, có thể “hiểu” thói quen mua sắm của NTD thông qua dữ liệu tiêu dùng.
Khách hàng có thể đăng nhập bằng tài khoản thành viên, tích điểm, theo dõi đơn hàng, lịch sử mua sắm và được gợi ý sản phẩm phù hợp dựa trên hành vi trước đó. Giao diện tìm kiếm cũng được cải tiến, cho phép lọc theo thương hiệu, mức giá, khuyến mãi hoặc sản phẩm bán chạy.
Đặc biệt, Co.opOnline kết nối trực tiếp với hệ thống siêu thị Co.opmart và Co.opXtra… trên toàn quốc, cho phép đặt hàng trực tuyến, nhận tại siêu thị gần nhất hoặc giao nhanh trong ngày, thậm chí khách hàng còn được lựa chọn khung giờ giao phù hợp. Tất cả sản phẩm đều có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng như khi mua trực tiếp.
Theo đại diện Saigon Co.op, mục tiêu của việc phát triển app không chỉ là mở rộng kênh bán hàng mà còn là cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm, biến mỗi khách hàng thành người bạn thân thiết của thương hiệu. Đây chính là hướng đi phù hợp với nhận định của bà Trần Thị Phương Lan: cá nhân hóa và trải nghiệm sẽ là 2 trụ cột cạnh tranh mới của bán lẻ số.
Không dừng ở nền tảng online, Saigon Co.op còn đẩy mạnh số hóa tại các siêu thị mới. Từ cuối năm 2024 đến nay, loạt điểm bán mới như Co.opXtra Long Bình, Co.opXtra Tạ Quang Bửu (TPHCM) hay mới đây nhất là Co.opmart Thống Nhất (TPHCM) đều được trang bị robot Xtrabot. Robot này có thể hướng dẫn tìm sản phẩm, thông báo chương trình khuyến mãi, gợi ý thực đơn theo nguyên liệu, thậm chí chơi trò đố vui với trẻ em.
Theo đánh giá của các chuyên gia bán lẻ, đây là bước đi phù hợp của doanh nghiệp Việt trong việc kết hợp công nghệ với trải nghiệm mua sắm thực tế (phygital retail), điều mà nhiều chuỗi quốc tế đang thực hiện.
Song song với các điểm bán thông minh, Saigon Co.op cũng đầu tư mạnh vào chuyển đổi hạ tầng công nghệ và vận hành nội bộ. Doanh nghiệp đã ứng dụng điện toán đám mây, hệ thống quản lý kho tự động, sử dụng dữ liệu lớn (Big Data) để phân tích hành vi tiêu dùng, dự báo nhu cầu, tối ưu tồn kho.
Các trung tâm phân phối hiện nay được kết nối qua hệ thống dữ liệu thống nhất, giúp rút ngắn thời gian xử lý đơn hàng, đồng thời giảm thiểu lãng phí trong vận hành. Những cải tiến này không chỉ nâng cao hiệu quả mà còn hướng đến mục tiêu phát triển xanh, bền vững.
Bên cạnh đó, Saigon Co.op cũng triển khai hình thức thanh toán không tiền mặt trên diện rộng, khuyến khích người tiêu dùng sử dụng ví điện tử, mã QR, tích hợp hệ thống điểm thưởng và ưu đãi tự động. Đại diện Saigon Co.op cho biết, chiến lược chuyển đổi số được xây dựng với 3 trụ cột chính gồm: kết nối NTD - công nghệ - sản phẩm thông qua nền tảng số đồng bộ; cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm bằng dữ liệu tiêu dùng; phát triển hệ sinh thái bán lẻ xanh, bền vững từ sản xuất, phân phối đến tiêu dùng.
Nhờ đó, dù cạnh tranh gay gắt từ các tập đoàn nước ngoài và các sàn thương mại điện tử, hệ thống Co.op vẫn giữ vững vị thế là nhà bán lẻ hàng đầu Việt Nam với doanh thu gần 30.000 tỷ đồng trong năm 2024. Dự kiến, trong năm 2025, doanh thu bán lẻ của Saigon Co.op sẽ tăng trưởng 6% so với năm 2024, đồng thời phát triển thêm hơn 150 điểm bán mới.
Trong bối cảnh làn sóng tiêu dùng số bùng nổ, hành trình số hóa của Saigon Co.op không chỉ cho thấy sức thích ứng của một thương hiệu Việt, mà còn mở ra hướng đi cho toàn ngành bán lẻ nội địa rằng số hóa không chỉ là cuộc đua công nghệ, mà là cuộc đua thấu hiểu và gắn kết NTD bằng dữ liệu, dịch vụ và bản sắc Việt.
