Bộ luật Dân sự (sửa đổi) được Quốc hội thông qua vào ngày 24-11 có một vấn đề đang gây được sự chú ý là quy định “việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật”. Ngay sau khi có thông tin này, tối 24-11, bất chấp trời mưa, cả trăm bạn trẻ ở TPHCM cầm cờ của cộng đồng chuyển giới, băng rôn, khẩu hiệu... xuống phố đi bộ Nguyễn Huệ “cảm ơn Quốc hội” khi công nhận quyền chuyển đổi giới tính. “Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật” được hiểu như thế nào, đó là nội dung mà báo chí trao đổi với Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường bên hành lang Quốc hội ngày 25-11.
* Phóng viên: Thưa Bộ trưởng, hiện chưa có luật nào quy định về vấn đề chuyển giới, như vậy việc chuyển đổi giới tính đến thời điểm này có được hiểu là chưa được phép?
* Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Đúng là như vậy!
* Với quy định của Bộ luật Dân sự (sửa đổi), người dân đang hiểu là hiện không cho cũng không cấm việc chuyển đổi giới tính. Hiểu như vậy có đúng không, thưa Bộ trưởng?
* Bộ luật Dân sự là luật nền của tất cả những luật liên quan đến quan hệ dân sự kinh tế, thương mại, gia đình nói chung. Lần này, Quốc hội biểu quyết thông qua là bước tiến vô cùng quan trọng. Nhưng Bộ luật Dân sự không thể đi giải quyết những vấn đề cụ thể như điều kiện, cách thức chuyển giới, ai có quyền được chuyển giới, kỹ thuật chuyển giới, chăm sóc sức khỏe người chuyển giới... Đó là cả vấn đề lớn, là đối tượng điều chỉnh của luật riêng. Khi Bộ luật Dân sự đã quy định như vậy rồi thì chắc chắn nhiệm kỳ Quốc hội tới phải có luật quy định về vấn đề này. Đây là bước mở ra để đạo luật riêng về vấn đề chuyển giới sẽ được xây dựng, ban hành. Khi nào luật đó có hiệu lực thì việc chuyển giới mới được thực hiện. Nhưng Bộ luật Dân sự (sửa đổi) là bước tiến quan trọng, vì đã thay đổi tư duy khi công nhận quyền của một nhóm người không lớn trong xã hội. Đó là tinh thần của Hiến pháp 2013, tôn trọng quyền con người, cái gì của con người cũng gần gũi với mình, dù người ta là thiểu số.
* Như vậy, hiện tại chưa cho phép chuyển giới, Nhà nước cũng chưa thừa nhận quyền chuyển giới?
* Thừa nhận quyền thì có, nhưng thực thi quyền thì phải chờ luật.
* Vậy theo Bộ trưởng, chúng ta cần phải ra một đạo luật riêng về vấn đề chuyển giới hay nên ghép vào Luật Hôn nhân gia đình?
* Không thể nào ghép được vì đây là những quy định, điều kiện rất sâu về chuyên môn, kỹ thuật, y học... để bảo đảm người được chuyển giới phải thành công. Luật cũng sẽ có quy định hạn chế, quy định cấm để làm sao xã hội không “loạn” - điều mà người dân đang rất lo lắng hiện nay, nhất là thanh niên, thiếu niên chưa nhận thức đầy đủ về hệ lụy của vấn đề này. Nếu để các em theo phong trào mà chuyển giới thì rất nguy hiểm. Xin nói thêm, ở châu Á cũng rất ít nước thừa nhận quyền này. Bộ luật Dân sự của Việt Nam thừa nhận, tôi cho là điều hết sức tiến bộ trong khu vực châu Á.
* Như vậy, chúng ta sẽ phải chờ thêm đạo luật mới thực hiện việc chuyển giới. Có ấn định thời gian ra luật mới này không, bởi nhiều ý kiến lo ngại là luật mới có thể sẽ bị treo rất lâu?
* Điều này phụ thuộc vào chương trình xây dựng pháp luật của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV. Tháng 7-2016 tới, Quốc hội khóa mới họp sẽ bàn về chương trình xây dựng pháp luật. Chắc chắn nếu bộ chuyên ngành không đề xuất, Bộ Tư pháp cũng sẽ đề xuất. Bao giờ xây dựng được thì chưa thể trả lời ngay, nhưng tôi tin rằng nhiệm kỳ khóa XIV sẽ phải làm, nếu không sẽ là quyền treo.
* Cá nhân Bộ trưởng có ủng hộ việc sớm xây dựng luật về chuyển giới không?
|* Tôi ủng hộ chứ.
* Việc ban hành luật này liệu có phụ thuộc vào trình độ y tế của Việt Nam?
* Tất nhiên còn nhiều thứ đi theo. Y học Việt Nam nhìn chung không thua kém gì với thế giới. Người ta phải nghiên cứu kỹ kinh nghiệm các nước để chuyển giới an toàn, thành công, bảo đảm sức khỏe con người.
* Xin cảm ơn Bộ trưởng!
Quyền xác định lại giới tính |
PHAN THẢO (ghi)
