Khi xem ảnh những đoàn xe chở gỗ tròn quá tải bị buộc đậu lại bên đường để chờ hạ tải ở Quảng Trị giáp với nước bạn Lào, ai cũng phải “choáng”. Nếu không bị chặn bắt thì những chiếc xe này sẽ làm cầu đường nhanh chóng xuống cấp, và ngân sách lại phải tiếp tục đầu tư sửa chữa. Có khi tiền đi vay làm cầu đường chưa trả nợ xong đã phải tính chuyện vay tiếp để nâng cấp.
Trên báo đài thời gian gần đây vẫn đăng tải chuyện buộc các lái xe vi phạm phải hạ tải, phải nộp phạt với mức phạt nặng hơn trước. Nhưng không khó để nhận ra rằng trên địa bàn cả nước hàng ngày vẫn không khó gặp xe quá tải, quá khổ, quá hạn chạy lù lù trên quốc lộ, tỉnh lộ. Quyết tâm của Bộ GTVT là đến cuối năm 2015 sẽ không còn xe quá tải lưu thông trên đường, nhưng e vẫn chưa triệt tiêu được tình trạng này. Một tài xế chuyên chở rau từ Lâm Đồng cho biết, trước đây xe trọng tải 10 tấn thì bao giờ cũng chở gấp 3 lần, nhưng vẫn qua mặt các trạm, chốt suốt chặng đường dài hàng trăm cây số, vậy nên không đường sá nào chịu nổi.
Vì sao giới chủ xe và tài xế vẫn cố tình vi phạm? Nguyên nhân đầu tiên là do kỷ cương phép nước không nghiêm, là sự suy thoái của một bộ phận thực thi công vụ thuộc ngành công an và GTVT. Do đó, với lực lượng thực thi nhiệm vụ, cần đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, nếu tỉnh nào để xảy ra nạn mãi lộ, phát hiện được mãi lộ (nhất là mãi lộ tinh vi, hối lộ ở cơ quan đăng kiểm) thì người đứng đầu ngành công an hay GTVT ở tỉnh đó phải bị xử lý kỷ luật từ khiển trách, cảnh cáo đến cách chức.
Nguyên nhân kế tiếp là chưa có chế tài mạnh đủ sức răn đe, ngăn ngừa hành vi vi phạm. Luật pháp hiện hành chỉ quy định các mức phạt hành chính cho hành vi chở quá tải, quá khổ, và chỉ khi gây tai nạn, gây hậu quả nghiêm trọng mới bị truy tố, nên chưa đủ sức răn đe.
Vì vậy, với những xe tải hạng nặng chở quá tải từ 100% trở lên, cần xem là hành vi phá hoại hạ tầng giao thông và truy tố cả chủ xe, lái xe trước pháp luật, không cần đợi tới lúc gây ra tai nạn giao thông nghiêm trọng mới xử lý. Xe tải trọng càng lớn càng phải tăng hình phạt vì mức độ phá hoại hạ tầng giao thông càng lớn.
Với các hành vi vừa chở quá tải, quá khổ, vừa chống người thi hành công vụ, cũng cần thêm khung hình phạt. Và cũng nên có thêm biện pháp lao động công ích kèm theo phạt tiền để người vi phạm không dám tái phạm.
VĂN PHONG (quận 1, TPHCM)
