Luật Doanh nghiệp 2014 quy định chủ sở hữu, thành viên góp vốn và cổ đông các loại hình công ty có trách nhiệm góp đủ phần vốn đã cam kết trong thời hạn 90 ngày, kể từ ngày công ty được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Quá thời hạn này, công ty sẽ phải thực hiện thủ tục điều chỉnh vốn. Quy định như vậy đã hạn chế được phần nào tình trạng cổ đông sáng lập và thành viên công ty TNHH không góp đủ vốn khi thành lập, làm cho vốn ảo quá nhiều và doanh nghiệp hạch toán ghi nợ cho cổ đông, dẫn đến tình trạng bán cổ phần khi chưa góp vốn thực sự, nhiều người thành lập công ty nhưng thiếu khả năng tài chính, có thể đi lừa đảo người khác.
Tuy nhiên, các quy định về góp vốn này chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp mới thành lập trong vòng 90 ngày. Trường hợp công ty đang hoạt động và có nhu cầu tăng vốn điều lệ, thì chưa có điều luật nào điều chỉnh thời hạn phải góp đủ phần vốn tăng thêm đối với thành viên hoặc cổ đông công ty. Chính vì thế, các doanh nghiệp vẫn có thể lách luật bằng cách đăng ký số vốn điều lệ thấp nhằm đảm bảo việc góp đủ vốn trong vòng 90 ngày, sau khi đi vào hoạt động, doanh nghiệp tiến hành đăng ký tăng vốn điều lệ. Trong nhiều trường hợp, số vốn điều lệ sau khi tăng là vốn khống, vốn ảo.
Nghị định 155/2013 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế hoạch và đầu tư có quy định chế tài cho việc góp vốn không đúng hạn hoặc không đúng số vốn đã đăng ký, nhưng cũng không nêu rõ thời hạn là bao lâu để có căn cứ rõ ràng cho việc xử phạt. Do vậy, luật và các văn bản dưới luật cần sửa đổi bổ sung, đặt ra thời hạn cụ thể để các thành viên và cổ đông công ty phải góp đủ phần vốn đã cam kết góp thêm khi tăng vốn điều lệ, nhằm tránh rủi ro pháp lý cho bản thân doanh nghiệp và tạo sự minh bạch, thuận lợi cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi tiến hành kiểm tra, thanh tra doanh nghiệp.
Luật sư PHAN VŨ TUẤN
(Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam)
