Gần đây, số vụ việc khách hàng mua nhà ở tại TPHCM khiếu nại, kiện cáo chủ đầu tư và nhà môi giới bất động sản (BĐS) đang có chiều hướng tăng lên. Các vụ giải quyết tranh chấp thường kéo dài, tốn nhiều công sức và hầu hết phần thua thiệt đẩy về phía khách hàng. Nguyên nhân chủ yếu bắt nguồn từ việc chủ đầu tư hay nhân viên sàn giao dịch BĐS cố tình giấu thông tin về sản phẩm, chỉ đưa ra điều có lợi cho doanh nghiệp.
Bà Lưu Thị Thu (ngụ tại quận 1) phản ánh: “Khi tôi đến tìm hiểu mua căn hộ tại dự án khu căn hộ Xi Grand Court (Lý Thường Kiệt, quận 10) do Công ty TNHH Đầu tư xây dựng P.S.T. làm chủ đầu tư, nhân viên bán hàng quả quyết dự án sinh lời cao, được cấp giấy chứng nhận sớm và đất ở lâu dài. Nhưng khi tôi đề nghị cho xem các giấy tờ pháp lý của dự án thì bị từ chối. Tìm hiểu thêm, mới hay dự án được giao đất 50 năm chứ không phải lâu dài”. Ông Phạm Xuân Viên (ngụ tại quận 9) trình bày: “Năm 2014, gia đình tôi ký hợp đồng với Công ty TNHH Xây dựng - Trang trí Việt Quốc (ở phường Hiệp Bình Phước, quận Thủ Đức) mua nhà với giá 8,2 tỷ đồng, bao gồm thuế VAT. Theo hợp đồng, gia đình tôi đã thanh toán 95% trị giá hợp đồng và sau 3 tháng công ty sẽ giao nhà, số tiền còn lại sẽ giao sau khi nhận giấy chứng nhận. Nay công ty đưa ra điều kiện buộc gia đình tôi đóng tiền sử dụng đất mới có giấy chứng nhận, với số tiền lên đến cả tỷ đồng, chứ không phải 5% như hợp đồng”. Còn anh Trịnh Xuân Chóp (ngụ tại Đắk Lắk) bức xúc cho biết: “Gia đình tôi mua nền đất của Công ty cổ phần Xây dựng địa ốc Long Kim Phát thông qua đơn vị môi giới là Công ty cổ phần Địa ốc Kim Phát. Nhân viên Công ty Địa ốc Kim Phát cam kết đất đã có sổ đỏ nên khách hàng tin tưởng đóng tiền, nhưng rồi không thấy hợp đồng và không đòi lại được tiền”.
Để minh bạch thị trường nhà đất, Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM đã có sự đột phá khi công khai danh sách 77 dự án BĐS đang nợ ngân hàng, cung cấp thông tin quý giá cho khách hàng để cân nhắc khi quyết định đầu tư. Tuy nhiên, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực BĐS cho rằng danh sách 77 dự án đã công bố chỉ là con số nhỏ, còn thực tế số dự án đang cầm cố, thế chấp ngân hàng lớn hơn nhiều, do vậy nếu chỉ công bố danh sách 77 dự án rồi không công bố tiếp là thiếu minh bạch và chưa công bằng.
Đẩy rủi ro về phía khách hàng
Trường hợp gia đình ông Phạm Xuân Viên nêu trên, sau khi đóng tiền mua nhà, ông Viên cùng các khách hàng khác không nhận được giấy tờ nhà mà lại nhận được thông báo của tòa án yêu cầu phải nộp tiền sử dụng đất theo đơn khởi kiện của Công ty TNHH Xây dựng - Trang trí Việt Quốc. Ông Viên cho biết: “Chúng tôi quá bất ngờ, vì đã thanh toán 95% trị giá hợp đồng, nay công ty lại yêu cầu đóng thêm hơn 1,5 tỷ đồng tiền sử dụng đất là vô lý. Công ty TNHH Xây dựng - Trang trí Việt Quốc không có quyền thu tiền sử dụng đất, mà là đối tượng phải nộp tiền sử dụng đất”. Trường hợp anh Trịnh Xuân Chóp may mắn hơn. Anh Chóp cho biết, sau khi tiếp nhận phản ánh của khách hàng, chủ đầu tư dự án là ông Trần Công Luận, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Địa ốc Long Kim Phát, thừa nhận công ty môi giới đã làm sai và cam kết sẽ thanh lý hợp đồng, hoàn trả toàn bộ số tiền đã nộp cho công ty môi giới, bao gồm cả tiền đặt cọc. Có điều, tuy chủ đầu tư đã viết cam kết, hứa trả lại tiền nhưng nhiều người vẫn chưa nhận được tiền, và ước mơ có một chỗ an cư lại càng xa hơn.
Luật sư Trần Đình Dũng (Đoàn Luật sư TPHCM) phân tích: “Điều 11 Luật Kinh doanh BĐS quy định: Cá nhân, tổ chức kinh doanh BĐS phải công khai thông tin tại sàn giao dịch hoặc trên các phương tiện thông tin đại chúng về BĐS, bao gồm vị trí, quy mô, tính chất, công năng, thực trạng và tình trạng pháp lý BĐS. Việc công khai thông tin dự án BĐS nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của khách hàng, đồng thời giữ uy tín cho chủ đầu tư, nhà môi giới. Luật đã có nhưng việc thực hiện lại không nghiêm do biện pháp chế tài chưa đủ mạnh”. Thực tế cho thấy, số vụ tranh chấp trong giao dịch BĐS xảy ra ngày một nhiều. Nguyên nhân một phần do khách hàng chủ quan, nhưng chủ yếu do chủ đầu tư, nhà môi giới BĐS chưa nghiêm túc thực hiện đúng Luật Kinh doanh BĐS. Nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của khách hàng và tạo sự minh bạch trong thị trường BĐS, vấn đề đặt ra là cần phải có biện pháp chế tài mạnh, xử phạt nghiêm những chủ đầu tư, nhà môi giới cố tình che giấu thông tin sản phẩm, thiếu minh bạch n
TRẦN YÊN
