“Tình hình khiếu kiện nhìn chung trên cả nước hiện nay đang có những khó khăn, phức tạp, nhất là các khiếu kiện về đất đai, nhà ở, xây dựng cơ bản… Riêng đối với khu vực phía Nam, vấn đề đất đai vẫn gay gắt, phức tạp nhất”. Đó là nhận định của Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Chiến Bình (ảnh) trong cuộc trao đổi với PV Báo SGGP xung quanh tình hình khiếu nại, tố cáo hiện nay. Lý giải về nguyên nhân dẫn đến khiếu kiện đất đai tăng, Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Chiến Bình nói:
Do tồn tại của yếu tố lịch sử để lại. Thời kỳ những năm sau 1975, Luật Đất đai chúng ta chưa ban hành, còn thực hiện cơ chế bao cấp, muốn làm sao để hợp tác hóa nông nghiệp nhanh, nên chủ trương cải tạo nông nghiệp, hợp tác hóa. Do bước đi không thích hợp nên thời gian đầu ồ ạt đưa đất của bà con vào tập đoàn sản xuất. Việc áp dụng hợp tác hóa lâu năm, dẫn đến hậu quả kéo dài. Khi sửa sai không sao hợp lòng dân hết được. Thời kỳ phát triển sau này đụng đến đất đai để thực hiện một loạt dự án, trong khi pháp luật đất đai chưa hoàn chỉnh, giá bồi hoàn thu hồi đất có nhiều điểm chưa phù hợp, dân cảm thấy thiệt thòi. Nhiều người dân từ khá giả trở thành khó khăn. Nhiều địa phương làm chưa tốt chính sách hỗ trợ người bị thu hồi đất…
* Phóng viên: Luật Đất đai hiện nay có những quy định mới, có hạn chế khiếu kiện của dân?
* Ông NGUYỄN CHIẾN BÌNH: Luật Đất đai mới đi vào thực tế ngoài một số thuận lợi đã bộc lộ một điểm chưa phù hợp cần phải điều chỉnh. Cụ thể, giá bồi hoàn có phần có lợi cho dân nhưng chưa ngang với thị trường. Do vậy, việc điều chỉnh phải căn cứ đến từng khu vực, không phải giá chỗ nào cũng giống chỗ nào.
* Thực tế tại nhiều địa phương phát sinh khiếu nại do các cấp chính quyền thực hiện Luật Khiếu nại chưa đúng khiến dân bức xúc, thưa ông?
* Đúng là nhiều địa phương làm chưa tốt chỗ này. Chủ trương của chúng ta là muốn yên dân, muốn giải quyết tốt nhất những vướng mắc, khiếu nại của dân. Nhưng đội ngũ cán bộ trực tiếp thụ lý giải quyết công việc cho dân, nhưng do quá tải, do trình độ nhận thức, do hiểu biết pháp luật từng nơi có khác nhau, nên khi nhận hồ sơ giải quyết cho dân ưa dùng lời lẽ nặng nề làm cho dân cảm thấy không phải công bộc của dân, đã vậy không giải thích cặn kẽ. Có trường hợp lẽ ra chỉ cần vận động, thuyết phục dân là xong, nhưng để kéo dài. Có nơi như ở tỉnh An Giang có rất nhiều vụ việc cấp thẩm quyền ở cơ sở chưa hòa giải đã gửi lên trên, trên hỏi không ai biết vụ việc ra sao, làm dân bức xúc kéo ra Hà Nội.
* Có nơi nào xử lý cán bộ làm không tốt việc giải quyết khiếu nại?
* Có những nơi cán bộ tiếp dân, giải quyết khiếu nại có sai sót thì bị chuyển đổi công tác khác. Còn xử lý kỷ luật thì chưa nghe báo cáo.
* Việc thanh tra trách nhiệm người đứng đầu trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, ngoài TPHCM còn địa phương nào Thanh tra Chính phủ đã làm?
* Thanh tra trách nhiệm những năm gần đây, Thanh tra Chính phủ và các địa phương làm rất mạnh. Ngoài TPHCM còn làm 3 đoàn gồm: Long An, An Giang, Bình Dương.
* Qua thanh tra ở các địa phương có phát hiện vụ việc tham nhũng nào không?
* Cái này phát hiện nhiều chứ. Thanh tra phát hiện sai phạm là chúng tôi chuyển ngay cho cơ quan điều tra, còn xử lý thế nào thì họ phải xem có đủ điều kiện khởi tố hay không. Ở phía Nam năm rồi có thanh tra quản lý, sử dụng đất ở An Giang đã chuyển 4 vụ sang công an. Hay tại Tổng Công ty Lương thực miền Nam vừa rồi phát hiện có 2 vụ ở Vĩnh Long, Hậu Giang, Bộ Công an vào cuộc và đã ra việc rồi. Còn tại Bình Dương, sau khi kết thúc thanh tra, chúng tôi đề nghị thu hồi cho Nhà nước hơn 140 tỷ đồng.
HOÀI NAM (thực hiện)
