Quyết xử lý nạn khai thác cát trái phép

SGGP 28/11/2019 08:02

Nhu cầu sử dụng cát cho san lấp, xây dựng công trình ngày càng cao, trong khi các mỏ khai thác ngày càng cạn kiệt. Do vậy, tình hình khai thác cát trái phép khu vực giáp ranh giữa TPHCM với một số tỉnh lân cận diễn biến phức tạp và gia tăng.

Khai thác cát trên sông Cổ Chiên (đoạn giáp ranh 2 tỉnh Bến Tre và Trà Vinh)

Thủ đoạn ngày càng tinh vi

Theo Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng TPHCM, thời gian qua trên địa bàn thành phố và các tỉnh lân cận nhu cầu cát xây dựng, cát san lấp rất lớn. Nguồn cung từ các mỏ cát được cấp phép rất ít, trong khi lợi nhuận từ việc khai thác cát trái phép là rất lớn nên các đối tượng sử dụng mọi phương thức thủ đoạn tinh vi, có hành vi manh động để khai thác, vận chuyển cát trái phép và đối phó với sự kiểm tra, kiểm soát của lực lượng chức năng.

Trên vùng biển TPHCM, hoạt động khai thác cát trái phép diễn biến ngày càng phức tạp, tập trung ở khu vực Cồn Ngựa vùng biển Cần Giờ (giáp ranh 2 tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Tiền Giang). Các đối tượng thường hoạt động vào ban đêm, quá trình hoạt động luôn có lực lượng cảnh giới. Khi phát hiện có lực lượng, phương tiện của cơ quan chức năng tuần tra, chúng liền thông báo cho các đối tượng đang khai thác rút vòi bơm, xả cát xuống biển và bỏ chạy.

Bên cạnh đó, các đối tượng còn lợi dụng hợp đồng mua bán, vận chuyển, hóa đơn từ những mỏ cát ở các tỉnh miền Tây như Vĩnh Long, Đồng Tháp, Bến Tre… để hợp thức hóa trong việc đối phó với ngành chức năng khi bị phát hiện khai thác trái phép ở khu vực Cần Giờ.

Các đơn vị và lực lượng chức năng cũng nhìn nhận rằng, công tác kiểm tra xử lý nạn khai thác cát trái phép hiện nay còn gặp rất nhiều khó khăn, kết quả chưa đạt yêu cầu. Cụ thể, hoạt động khai thác cát trái phép của các đối tượng diễn ra chủ yếu vào ban đêm, địa điểm khai thác xa bờ và thường ở khu vực giáp ranh. Các đối tượng vi phạm không cư trú, neo đậu tại các bến bãi do Bộ đội Biên phòng thành phố quản lý (tập trung ở Bà Rịa - Vũng Tàu) nên gây khó khăn cho công tác kiểm tra, kiểm soát người, phương tiện ra vào hoạt động.

Đại tá Phạm Văn Phong, Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, cũng nêu lên những vướng mắc như hoạt động mua bán cát trái phép hoạt động tại địa bàn ngoài tỉnh, sau đó mới vận chuyển về địa bàn để bán cho các dự án, nên công tác điều tra, xác minh còn gặp nhiều khó khăn, chủ yếu là xử lý vi phạm hành chính các đối tượng vi phạm, tịch thu tang vật, do vậy chưa đủ sức răn đe.

Cần sự phối hợp chặt chẽ hơn

Việc khai thác cát trái phép tại các dòng sông đã và đang gây sạt lở nhiều bờ sông, tuyến đê và nhà cửa; đời sống người dân và hệ sinh thái thủy sinh bị đảo lộn; mực nước các dòng sông hạ thấp khiến mực nước ngầm bị giảm, tiềm ẩn nguy cơ hạn hán…

Mặc dù TPHCM và các tỉnh giáp ranh đã có quy chế phối hợp đấu tranh với hoạt động khai thác, vận chuyển cát trái phép nhưng công tác phối hợp giữa các lực lượng chức năng chưa thường xuyên, thiếu đồng bộ. Liên quan đến lĩnh vực này, bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ, Phó giám đốc Sở TN-MT TPHCM, cho biết để thực hiện hiệu quả công tác phối hợp, TPHCM và các tỉnh giáp ranh sẽ rà soát quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực khoáng sản, giao thông thủy; xem xét đề xuất bổ sung, sửa đổi theo hướng tăng mức xử phạt đối với hành vi khai thác cát trái phép, kinh doanh, vận chuyển cát không rõ nguồn gốc.

Đồng thời, ngành chức năng cũng sẽ tăng cường biện pháp xử lý các phương tiện và người tham gia điều khiển phương tiện khai thác cát trái phép, đảm bảo đủ sức răn đe nhằm phòng ngừa tái diễn. Bà Mỹ cũng kiến nghị, để thực hiện quy chế phối hợp thì khi phát hiện có trường hợp khai thác cát trái phép, các địa phương sẽ thực hiện vừa truy đuổi vừa tiếp tục thông tin với tỉnh bạn để cùng phối hợp truy đuổi. Nếu bắt được đối tượng thì chờ cơ quan quản lý của địa phương cùng phối hợp lập biên bản. Sau đó, đối tượng vi phạm trên địa bàn nào thì sẽ giao cho địa bàn đó xử lý.

Trong năm 2017-2018, lực lượng chức năng TPHCM đã phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính 126 vụ, 232 đương sự, thu giữ 207 phương tiện với số tiền phạt gần 4 tỷ đồng. Năm 2019, tại vùng biển Cần Giờ, lực lượng biên phòng đã phát hiện và bắt giữ 25 vụ, 31 phương tiện khai thác vận chuyển trái phép cát, xử phạt vi phạm hành chính gần 500 triệu đồng và tịch thu 4.900m³ cát.

MINH HẢI