Trước thời điểm này, ngày 25-10, tại Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I của TPHCM, nhiều câu chuyện về những con người bình dị, lặng thầm cống hiến đã để lại dư âm xúc động. Đó chính là mạch nguồn bền bỉ nuôi dưỡng sức mạnh tinh thần của đất nước suốt nhiều thập niên qua.
Thi đua yêu nước không phải là khái niệm trừu tượng. Đó là những hành động, con người cụ thể, thiết thực, hiệu quả, được kết tinh từ từng nghĩa vụ, trách nhiệm công dân với địa phương, với cộng đồng, và cao hơn là với đất nước.
Ngược dòng lịch sử, ngày 11-6-1948, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Pháp bước vào giai đoạn cam go nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra Lời kêu gọi thi đua yêu nước, gửi đến toàn quân, toàn dân lời xác định rất rõ: thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua. Từ tư tưởng lớn ấy, thi đua đã trở thành một động lực cách mạng, được cụ thể hóa thành phong trào hành động rộng khắp trong toàn dân tộc.
Năm 1952, Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ nhất (tên gọi chính thức của đại hội này là Đại hội toàn quốc các chiến sĩ thi đua và cán bộ gương mẫu) được tổ chức tại Việt Bắc, khi tiếng súng kháng chiến vẫn đang rền vang khắp nước. Những anh hùng, chiến sĩ thi đua được vinh danh khi ấy như Cù Chính Lan, La Văn Cầu, Nguyễn Thị Chiên, Ngô Gia Khảm, Giáp Văn Khương… không chỉ là biểu tượng của lòng dũng cảm, sự sáng tạo mà còn là hạt nhân lan tỏa tinh thần hành động cách mạng đến từng đơn vị, từng địa phương, góp phần quan trọng làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ, “nên vành hoa đỏ nên thiên sử vàng”.
Tinh thần ấy không dừng lại ở một giai đoạn mà trải dài trong suốt những năm tháng kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trong công cuộc bảo vệ biên giới và tái thiết đất nước. Các phong trào thi đua tiếp tục được phát động với nội dung, hình thức phong phú, phù hợp từng hoàn cảnh. Những cao trào thi đua như Vững tay cày, chắc tay súng (1961), Thi đua sản xuất: Nhanh, nhiều, tốt, rẻ (1957), Phong trào phụ nữ 5 tốt (1964), Phong trào Ba đảm đang (1965), Phong trào “cờ 3 nhất”, Thanh niên 3 sẵn sàng... đã góp phần làm nên đại thắng mùa xuân 1975 và hai cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam, biên cương phía Bắc.
Nhắc đến các đại hội thi đua, không thể không nhắc đến những con người cụ thể đã trở thành nguồn cảm hứng lâu dài cho xã hội. Trong ký ức nhiều thế hệ, hình ảnh cô giáo Tô Thị Rỉnh - người miệt mài cắm bản, vượt đèo cao, vực sâu để gieo chữ cho đồng bào người Mông ở Cao Bằng, là minh chứng sống động cho ý nghĩa nhân văn của thi đua yêu nước.
Năm 1967, khi về Hà Nội dự đại hội thi đua, câu chuyện của cô đã được nhạc sĩ Văn Ký viết thành ca khúc bất hủ Cô giáo Tày cầm đàn lên đỉnh núi. Câu chuyện cô giáo - chiến sĩ thi đua Tô Thị Rỉnh đã gieo nguồn cảm hứng cho hàng vạn thầy, cô giáo đang miệt mài gieo chữ nơi biên cương, hải đảo.
Hôm nay, trong bối cảnh đất nước đang đứng trước những yêu cầu phát triển mới, tinh thần thi đua yêu nước tiếp tục được thể hiện bằng những hình ảnh rất đỗi đời thường nhưng giàu sức lay động.
Đó là những người lính không quản hiểm nguy, khẩn trương giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai, dựng lại mái nhà để người dân kịp đón tết. Đó là những chiến sĩ đang giữ bình yên mỗi ngày cho người dân; là đội ngũ y, bác sĩ tận tụy vì sức khỏe nhân dân; là những người lao động miệt mài cải tiến kỹ thuật, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Mỗi việc làm cụ thể ấy là biểu hiện sinh động của lòng yêu nước trong thời bình.
Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI diễn ra trong thời điểm đặc biệt: đất nước đang tích lũy nội lực để bước vào một kỷ nguyên phát triển mới, với yêu cầu rất cao về chất lượng tăng trưởng, hiệu quả quản trị đất nước và sự đồng thuận của nhân dân. Trong bối cảnh đó, vinh danh đúng người, đúng việc, nhân rộng đúng mô hình, đúng cách làm là những yêu cầu cần thực hiện nghiêm, để phong trào thi đua tiếp tục phát huy được vai trò dẫn dắt của mình.
77 năm kể từ lời kêu gọi thi đua yêu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh, giá trị thời sự của tinh thần ấy vẫn vẹn nguyên. Thi đua tiếp tục được kỳ vọng sẽ khơi dậy khát vọng cống hiến trong từng cá nhân, đơn vị, địa phương đóng góp vào tiến trình phát triển chung của đất nước. Tin rằng từ đại hội này, những gương mặt tiêu biểu sẽ tiếp tục truyền cảm hứng, tiếp nối mạch nguồn thi đua của các thế hệ cha anh, góp phần đưa đất nước vững vàng bước vào chặng đường phát triển mới.
