Trong hành trình 80 năm dựng xây đất nước, TPHCM luôn được xem là “phòng thí nghiệm cải cách”, là nơi khởi phát của nhiều sáng tạo, đột phá để rồi từ đó lan tỏa ra cả nước. Từ những ngày đầu Đổi mới đến những cơ chế đặc thù hôm nay, thành phố mang tên Bác không chỉ đóng vai trò đầu tàu kinh tế mà còn là hiện thân cho tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám đi trước vì lợi ích chung. Chính từ TPHCM, khát vọng về một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng được khởi phát, được thử nghiệm, và đang từng bước trở thành hiện thực.
Đổi mới - minh chứng cho sức mạnh đột phá
Theo PGS-TS Phan Xuân Biên, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công khi Đảng ta đã nắm bắt thời cơ, đưa ra quyết định tổng khởi nghĩa. Đó là lựa chọn đầy táo bạo, biến khát vọng độc lập ngàn đời thành hiện thực. Tinh thần ấy nối tiếp trong suốt 2 cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, khi cả dân tộc kiên định mục tiêu độc lập - thống nhất, không khuất phục trước bất kỳ thế lực nào.
Đầu thập niên 1980, đất nước đối mặt khủng hoảng kinh tế - xã hội nghiêm trọng. Nếu không đổi mới, Việt Nam sẽ rơi vào trì trệ. Một lần nữa, tinh thần dám nghĩ, dám làm từ thực tiễn, đặc biệt là từ những sáng kiến táo bạo ở TPHCM, đã mở đường cho công cuộc Đổi mới toàn diện. Đại hội lần thứ VI của Đảng (1986) đã dũng cảm lựa chọn con đường phát triển mới: kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, mở cửa hội nhập quốc tế. Thành công của 40 năm đổi mới là minh chứng hùng hồn rằng dân tộc ta không chấp nhận “đứng yên”, mà luôn tiến lên bằng khát vọng và sự đột phá.
Và trong hành trình ấy, từ Sài Gòn - Gia Định đến TPHCM, trong bất cứ giai đoạn nào vẫn luôn là thành phố của những phong trào cách mạng sôi nổi, là điểm hội tụ và lan tỏa khát vọng ấy. Nghiên cứu, phân tích sâu về những dấu son chói lọi của Sài Gòn - TPHCM trong 2 cuộc kháng chiến chống xâm lược và công cuộc tái thiết, đổi mới của TPHCM, Thiếu tướng, PGS-TS Vũ Quang Đạo, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự Việt Nam (Bộ Quốc phòng), nhấn mạnh: Người dân Sài Gòn - TPHCM càng tự hào vì không chỉ “đi trước, về sau” trong kháng chiến mà TPHCM đã và đang dẫn đầu trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, đi đầu vì cả nước, cùng cả nước trong cuộc chiến chống đói nghèo, lạc hậu với mục tiêu “đi trước, về đích trước”, nhằm xây dựng TPHCM văn minh, hiện đại, nghĩa tình!
Đến nay, TPHCM đã và đang vững vàng tiến bước, khẳng định vai trò của một trung tâm kinh tế - tài chính của cả nước. Trong hành trình 80 năm qua, TPHCM để lại nhiều dấu ấn. Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được khẳng định, những thành tựu vẻ vang trong quá khứ là nền tảng quan trọng, động lực cho thành phố hoàn thành sứ mệnh lịch sử trong kỷ nguyên mới. Đảng bộ, chính quyền cùng nhân dân luôn chung sức, đồng lòng, nỗ lực vượt qua mọi thách thức để thành phố vươn lên. Trong 5 năm qua, dù đối diện nhiều khó khăn, nhất là đại dịch Covid-19, nhưng TPHCM vẫn giữ vai trò đầu tàu kinh tế, đóng góp 21,3% GDP cả nước, 29,38% tổng thu ngân sách nhà nước, 22,9% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, 58,33% khách du lịch quốc tế, 43,72% doanh thu du lịch, 27,9% kim ngạch xuất khẩu, 26% kim ngạch nhập khẩu. Sự năng động, sáng tạo và khát vọng vươn lên của thành phố đã tạo nên một diện mạo hoàn toàn mới: những khu công nghiệp, khu chế xuất đầu tiên; những tòa nhà cao tầng mọc lên giữa trung tâm; những tuyến đường huyết mạch nối dài ra vùng ven. Khát vọng ấy cũng thể hiện ở sức sống của người dân thành phố. Từ tiểu thương chợ Bến Thành, những công nhân ở Khu chế xuất Tân Thuận, đến các doanh nhân khởi nghiệp thời kỳ đầu mở cửa - tất cả đều chung một niềm tin: thành phố này phải đi đầu, phải tiến lên, phải góp phần để đất nước hùng cường.
Lan tỏa động lực từ thành phố mang tên Bác
Hai thập niên qua, đất nước có sự vươn lên mạnh mẽ, tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, GDP năm 2023 đạt hơn 400 tỷ USD, thu nhập bình quân đầu người vượt 4.000 USD. Hạ tầng hiện đại, cầu vượt, đường cao tốc, đô thị thông minh cùng hình ảnh lớp trẻ khởi nghiệp công nghệ phản ánh khát vọng thời đại mới. Đại hội XIII của Đảng đã xác định rõ tầm nhìn đến năm 2045: Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao, nhân dân hạnh phúc. Đó là mục tiêu mang tính lịch sử, là sự tiếp nối dòng chảy khát vọng xuyên suốt 80 năm qua. Theo TS Huỳnh Thanh Điền, con đường đi đến mục tiêu ấy sẽ không thể thiếu dấu ấn của TPHCM - nơi khởi phát của những đột phá, trung tâm hội tụ nhân tài, trí tuệ, nơi thử nghiệm các cơ chế mới. Nếu TPHCM thành công, Việt Nam sẽ có một hình mẫu phát triển để nhân rộng; nếu TPHCM bứt phá, cả nước sẽ có thêm động lực để tiến nhanh hơn trên con đường hội nhập và hiện đại hóa.
Đặc biệt, ngày 1-7-2025, TPHCM chính thức hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, đánh dấu sự tái cấu hình toàn diện không gian phát triển, tạo nên một “siêu đô thị quốc tế” của Đông Nam Á. Đây không chỉ là sự cộng gộp địa giới hành chính, mà là sự kết tinh trí tuệ, ý chí và khát vọng phát triển chung của ba cực kinh tế năng động bậc nhất cả nước. Nếu TPHCM có thế mạnh về tài chính, dịch vụ, khoa học công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao, thì Bình Dương bổ sung công nghiệp chế biến, chế tạo, công nghiệp hỗ trợ; Bà Rịa - Vũng Tàu với hệ thống cảng biển nước sâu, công nghiệp dầu khí, năng lượng và du lịch biển. Tất cả hội tụ để hình thành một thực thể hành chính - kinh tế đặc biệt, đa trung tâm, đa ngành, đa chức năng, có sức cạnh tranh toàn cầu.
Trong bài phát biểu tại lễ công bố Nghị quyết và quyết định của Trung ương về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh vào ngày 30-6, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: “Việc tổ chức lại địa giới hành chính, vận hành mô hình chính quyền địa phương mới là yêu cầu khách quan và tất yếu của sự nghiệp phát triển đất nước trong bối cảnh toàn cầu hóa, chuyển đổi số và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Đây là cơ hội quý báu để chúng ta đổi mới tư duy lãnh đạo, đổi mới phương thức quản lý nhà nước, ứng dụng mạnh mẽ khoa học - công nghệ, nâng cao chất lượng quản trị quốc gia và tăng cường hiệu quả phục vụ nhân dân”.
Theo đồng chí Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIV của Đảng và theo dõi, chỉ đạo Đảng bộ TPHCM cho đến Đại hội XIV của Đảng (nguyên Bí thư Thành ủy TPHCM), thành phố đang đứng trước thời cơ, vận hội mới mang tính lịch sử, với sứ mệnh tiên phong bước vào kỷ nguyên mới phát triển giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc. Trong giai đoạn phát triển của đất nước, TPHCM tiếp tục được giao trọng trách giữ vai trò đầu tàu, trung tâm kinh tế tri thức, tài chính, khoa học công nghệ của khu vực Đông Nam Á. Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030 - kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, TPHCM phấn đấu trở thành đô thị văn minh, hiện đại, nằm trong nhóm 100 thành phố toàn cầu, có chất lượng sống tốt, phát triển bền vững, xanh và thông minh. Đến năm 2045 - kỷ niệm 100 năm thành lập nước, thành phố hướng tới trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, du lịch châu Á, là điểm đến toàn cầu, hội nhập sâu rộng, phát triển ngang tầm các đô thị lớn trên thế giới.
Để đạt mục tiêu đó, thành phố sẽ tái quy hoạch không gian phát triển đa cực - đa trung tâm - siêu kết nối; tập trung vào kinh tế tri thức, kinh tế số; đô thị thông minh, hạ tầng bền vững, hoàn thiện mạng lưới metro, vành đai, cảng biển, logistics hiện đại, phát triển đô thị xanh; nâng cao chất lượng giáo dục, y tế, an sinh xã hội, tạo môi trường sống tốt. Đặc biệt, thế hệ trẻ TPHCM chính là lực lượng nắm giữ trọng trách. Họ là những người thừa hưởng thành quả của 80 năm xây dựng và phát triển đất nước, đồng thời là người viết tiếp chương mới - chương về một Việt Nam hùng cường. Những kỹ sư trẻ trên công trường metro, các nhà khoa học trong phòng thí nghiệm công nghệ sinh học, những start-up khởi nghiệp với khát vọng toàn cầu…, tất cả là hình ảnh tiêu biểu cho khát vọng ấy.
Khát vọng hùng cường của Việt Nam không thể bắt đầu từ những điều chung chung, mà phải bắt đầu từ những việc cụ thể, từ những vùng đất cụ thể. TPHCM chính là một trong những nơi hội tụ đầy đủ điều kiện và khát vọng ấy. Với truyền thống tiên phong, tinh thần dám nghĩ, dám làm và cơ chế đặc thù đang mở ra, TPHCM một lần nữa được trao sứ mệnh lịch sử: đi trước để mở đường, thử nghiệm để khẳng định, sáng tạo để lan tỏa. Khát vọng hùng cường của dân tộc, vì thế, có thể khởi đầu và bừng sáng từ những thành phố tiên phong, trong đó có TPHCM.
