* Phóng viên: Xin Thứ trưởng cho biết Bộ Ngoại giao đã có những triển khai cụ thể nào trong kế hoạch chuyển đổi số?
* Thứ trưởng Bộ Ngoại giao LÊ ANH TUẤN: Bộ Ngoại giao đã chính thức đưa vào sử dụng ba nền tảng chuyển đổi số quan trọng nhất phục vụ chỉ đạo điều hành, liên thông chia sẻ dữ liệu và phục vụ cải cách hành chính là: Cổng thông tin điện tử của Bộ Ngoại giao; Hệ thống quản lý văn bản và điều hành trực tuyến; Nền tảng chia sẻ tích hợp dữ liệu Bộ Ngoại giao.
Việc triển khai đồng loạt ba nền tảng số không chỉ đánh dấu bước tiến quan trọng trong hiện đại hóa hạ tầng công nghệ thông tin của Bộ Ngoại giao, mà còn thể hiện rõ cam kết thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 03/NQ-CP của Chính phủ về đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia.
Đặc biệt, Bộ Ngoại giao là một trong những cơ quan đi đầu trong phát huy truyền thông mạng xã hội với công tác thông tin tuyên truyền đối ngoại. Từ năm 2015, Bộ Ngoại giao đã tiến hành khởi tạo và sử dụng mạng xã hội trong thông tin tuyên truyền và đến nay, đang vận hành các tài khoản trên các nền tảng phổ biến nhất như Facebook (bằng tiếng Việt), X (bằng tiếng Anh), góp phần lan tỏa thông tin tiếp cận được nhiều nhóm đối tượng hơn, ở nhiều địa bàn hơn.
* Phong trào "Bình dân học vụ số" đang được triển khai như thế nào ở Bộ Ngoại giao, thưa Thứ trưởng?
* Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra sâu rộng, yêu cầu mới đặt ra cho tất cả các cán bộ ngoại giao là phải được phổ cập kiến thức số, có hiểu biết và năng lực ứng dụng các công nghệ tiên tiến như làm việc trên không gian mạng, trí tuệ nhân tạo, khai thác dữ liệu số… nhằm phục vụ tốt hơn công tác đối ngoại.
Do đó, việc mọi cán bộ ngoại giao phải tự nâng cao năng lực số không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu cấp thiết, mang tính sống còn. Mỗi cán bộ ngoại giao phải là một "công chức số", một "sứ giả số"; sử dụng thành thạo, hiệu quả công nghệ, góp phần đưa hình ảnh ngoại giao Việt Nam đến với thế giới một cách năng động, chuyên nghiệp nhất.
Phong trào “Bình dân học vụ số” cũng là một bước đi cụ thể, thiết thực trong tiến trình triển khai Chiến lược xây dựng và phát triển ngành Ngoại giao đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, nhằm xây dựng một ngành Ngoại giao chuyên nghiệp, hiện đại, toàn diện và hội nhập sâu rộng.
Với ngành ngoại giao, “Bình dân học vụ số” là một cuộc vận động lớn, được cán bộ, nhân viên trong ngành hưởng ứng. Đây là cơ hội để đổi mới tư duy, nâng cao năng lực cá nhân, thay đổi nếp nghĩ, cách làm việc trong môi trường số hóa, từ đó tạo ra một nền ngoại giao hiện đại, thông minh, linh hoạt, sẵn sàng thích ứng với mọi tình huống trong kỷ nguyên số.
* Thứ trưởng cho biết thêm về kế hoạch chuyển đổi số của ngành để hướng đến “Ngoại giao hiện đại”?
* Ở thời điểm hiện tại, các công nghệ dựa trên nền tảng số, xu thế chuyển đổi số, phát triển kinh tế số đã cung cấp thêm những công cụ mới cho các hoạt động ngoại giao được nhanh hơn, đến được nhiều nhóm đối tượng hơn và có thể giúp các cơ quan ngoại giao thực hiện quy trình tiếp nhận phản hồi - điều chỉnh chính sách một cách linh hoạt và thích ứng hơn.
Trong thời gian tới, Bộ Ngoại giao sẽ xây dựng quy chế phối hợp, chia sẻ thông tin, dữ liệu số trong toàn ngành và với các bộ, ngành, địa phương; đề xuất cơ chế tài chính, đầu tư và vận hành hệ thống số có tính đặc thù của ngành ngoại giao; xây dựng, hoàn thiện nền tảng hạ tầng kỹ thuật số tập trung, có tính kết nối, bảo mật cao; liên thông giữa các đơn vị trong nước và cơ quan đại diện ở nước ngoài phục vụ điều hành, nghiên cứu, thông tin - truyền thông đối ngoại và quản trị nội bộ…
Chúng tôi cũng kiến nghị xây dựng kho dữ liệu số hóa về thông tin đối ngoại, hồ sơ quốc tế, hồ sơ đàm phán, các cam kết, điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia… phục vụ phân tích chính sách và hoạch định chiến lược, khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu đối ngoại trong và ngoài nước; nghiên cứu ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong tổng hợp thông tin, nhận diện xu thế toàn cầu, cảnh báo sớm, phân tích tình hình, dự báo chiến lược và hỗ trợ ra quyết định.
Bộ Ngoại giao sẽ phát triển đội ngũ chuyên gia công nghệ, gắn tiêu chí đánh giá cán bộ với năng lực ứng dụng công nghệ trong công tác chuyên môn… để xây dựng nền ngoại giao số hiện đại, góp phần nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại, bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc trong kỷ nguyên mới.
