Lợi nhuận của Vietcombank tương đương năm 2019, khoảng 23.000 tỷ đồng; VietinBank tăng tới 43,5% so với năm 2019, đạt gần 16.500 tỷ đồng; BIDV tuy giảm 16% so với năm 2019 nhưng cũng hơn 9.000 tỷ đồng; Agribank cho biết, kết quả kinh doanh năm 2020 vượt mục tiêu; TPBank đạt lợi nhuận trước thuế tăng 11% so với năm trước; MSB tăng lợi nhuận trước thuế tới 94% so với năm 2019, ước đạt 2.500 tỷ đồng; lợi nhuận hợp nhất của MBBank đạt 10.663 tỷ đồng, tăng 6,3% so với năm 2019…
Cùng với lợi nhuận cao, các ngân hàng còn giảm thu nhập để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp gặp khó khăn như: BIDV hơn 6.400 tỷ đồng, Vietcombank khoảng 3.700 tỷ đồng, VietinBank khoảng 5.000 tỷ đồng.
Trong bối cảnh kinh tế khó khăn do dịch bệnh, thiên tai, nhiều ngân hàng vẫn tiếp tục tăng trưởng lợi nhuận khiến không ít người băn khoăn, hoài nghi, thậm chí còn cho rằng, ngân hàng đang hưởng lợi trên lưng của khách hàng, bất chấp tình cảnh khốn khó của doanh nghiệp. Để giải tỏa những băn khoăn, nghi ngại này, cần tìm hiểu nguyên nhân “thắng lớn” của khu vực ngân hàng.
Thứ nhất, mặc dù tăng trưởng kinh tế năm 2020 chỉ đạt 2,91% - thấp xa so với con số 7,02% năm 2019, song các chỉ tiêu tiền tệ cơ bản đều không biến động mạnh. Cụ thể, tính đến 21-12-2020, tổng phương tiện thanh toán tăng 12,56% so với cuối năm 2019 (cùng thời điểm năm 2019, tăng 12,1%) và đến 28-12-2020 tăng 13,26%; huy động vốn của các tổ chức tín dụng (TCTD) tăng 12,87% (cùng thời điểm năm 2019, tăng 12,48%); tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế đạt 10,14% (cùng thời điểm năm 2019, tăng 12,14%) và đến 31-12-2020, tăng khoảng 12,13%. Rõ ràng, tín dụng ngân hàng hầu như không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh và duy trì lợi nhuận từ việc tăng quy mô cho vay nền kinh tế.
Thứ hai, năm 2020, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã 3 lần giảm lãi suất điều hành với quy mô lớn (1,5%-2%/năm), vừa tạo điều kiện cho các TCTD tiếp cận nguồn vốn chi phí thấp từ NHNN, vừa tạo lập cơ sở điều chỉnh giảm mặt bằng lãi suất tương thích với diễn biến lạm phát. Nhiều ngân hàng thương mại đã tận dụng tốt cơ hội từ chênh lệch tốc độ giảm lãi suất huy động và lãi suất cho vay để tăng quy mô lợi nhuận.
Thứ ba, thực hiện hướng dẫn của NHNN, đến cuối năm 2020, các TCTD đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho khoảng 270.000 khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, với dư nợ gần 335.000 tỷ đồng; miễn, giảm, hạ lãi suất cho hơn 600.000 khách hàng với dư nợ trên 1 triệu tỷ đồng và cho vay mới lãi suất ưu đãi (thấp hơn mức phổ biến 0,5%-2,5% so với trước dịch) hơn 2,3 triệu tỷ đồng cho hơn 400.000 khách hàng. Rõ ràng, việc giảm áp lực nợ xấu, giảm chi phí và trích lập dự phòng rủi ro khiến các TCTD mạnh dạn hơn trong mở rộng quy mô hoạt động và có thêm điều kiện tăng lợi nhuận.
Thứ tư, thu nhập ngoài lãi suất của nhiều TCTD tăng mạnh nhờ đa dạng hoạt động đi đôi với cắt giảm chi phí và áp dụng công nghệ hiện đại; chuyển đổi mô hình kinh doanh, cải thiện chất lượng dịch vụ, gia tăng cơ cấu thu nhập ngoài lãi, tăng tỷ trọng của phân khúc khách hàng có hiệu quả sinh lời cao (như bán lẻ, cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa…).
Ngân hàng lãi lớn trong năm 2020 và dự báo năm 2021 tiếp tục đạt lợi nhuận cao chủ yếu là do nhiều điều kiện khách quan thuận lợi và nỗ lực chủ quan của các ngân hàng. Lợi nhuận lớn là điều kiện để các ngân hàng chia sẻ hơn nữa với khách hàng thông qua giảm thêm lãi suất cho vay, kể cả lãi suất các khoản cho vay cũ.
