Vụ lúa hè thu ở ĐBSCL: Huề vốn là mừng!

Giá giảm, năng suất thấp

Nhìn 6ha lúa đang chín rộ chờ thu hoạch, ông Thiều Văn Hải, xã Trường Long Tây, TP Cần Thơ, cho biết, cả tuần nay gia đình ông nấn ná chờ giá lúa “nhỉnh lên” để thu hoạch nhưng kết quả không như ý. Đầu vụ, thương lái mua lúa tươi tại ruộng với giá 6.000 đồng/kg, nay giảm còn 5.300-5.400 đồng/kg. Trong khi năm nay năng suất lúa không cao, giá vật tư tăng vọt. “Trừ qua, cấn lại coi như gia đình tui làm công trên chính đất ruộng mình, không có lời”, ông Hải tâm sự.

Tại khu vực phía Đông tỉnh Đồng Tháp, thời điểm này, việc thu hoạch lúa hè thu cuối vụ gặp nhiều khó khăn do thường xuyên có mưa. Gia đình ông Lại Văn Mừng (xã Phú Thành, tỉnh Đồng Tháp) vừa thu hoạch xong hơn 2 công lúa Đài Thơm 8. Để tránh lỗ nặng trong vụ lúa hè thu này, gia đình ông và nhiều nông dân chấp nhận bán lúa với giá rẻ vì thời điểm cuối vụ, càng để lâu năng suất càng giảm do chuột cắn phá.

Ghi nhận tại các địa phương vùng ĐBSCL cho thấy, giá lúa tươi hiện chỉ khoảng 5.200-5.500/kg, giảm 1.000-1.500 đồng/kg so với tháng liền kề và thấp hơn 2.000-2.500 đồng/kg so với cùng kỳ năm ngoái. Cùng với giá lúa “lao dốc”, vụ hè thu năm nay năng suất lúa cũng giảm mạnh do thời tiết xấu, mưa nhiều, sâu bệnh tăng. Ông Thái Văn Chiến (ngụ xã Châu Thành, tỉnh Vĩnh Long) cho biết vừa thu hoạch 3ha lúa giống OM 5451, năng suất chỉ đạt 6,5 tấn/ha, giảm gần 1,5 tấn/ha so với vụ trước. “Năm nay hộ nào huề vốn là mừng, những hộ thuê đất trồng lúa thì lỗ nặng”, ông Chiến chia sẻ.

Tại khu vực Đồng Tháp Mười (tỉnh Tây Ninh) hiện nay còn khá nhiều diện tích lúa hè thu đã chín rộ nhưng nông dân thấy giá thấp nên chưa thu hoạch. Những đồng lúa này có nguy cơ bị ngập úng do lũ trên sông Mê Công đã tràn đồng nhiều nơi. Ông Đinh Châu Phong, Phó trưởng Phòng Kinh tế xã Vĩnh Hưng (tỉnh Tây Ninh), thông tin, chính quyền địa phương đang phối hợp với ngành nông nghiệp tỉnh khẩn trương gia cố đê bao; hỗ trợ nông dân thu hoạch lúa dứt điểm trước khi vào đỉnh lũ năm nay.

Tiết giảm tối đa chi phí sản xuất

Theo các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, có nhiều nguyên nhân khiến giá lúa ở ĐBSCL giảm mạnh trong thời gian gần đây, trong đó có việc Philippines (thị trường nhập khẩu trên 40% tổng sản lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam) tạm ngừng nhập khẩu gạo trong 60 ngày, có hiệu lực từ ngày 1-9-2025, nhằm bảo vệ nông dân trong nước trước tình trạng giá lúa giảm.

Khi Philippines tạm ngừng nhập khẩu gạo, các doanh nghiệp chế biến gạo trong nước cũng ngưng thu mua lúa. Trong khi đó, thời điểm này, vụ hè thu đang trong kỳ thu hoạch, cung vượt cầu dẫn đến giá lúa giảm mạnh. “Ngoài ra, từ đầu năm 2025 đến nay, lượng lúa từ Campuchia nhập khẩu vào Việt Nam rất lớn dẫn đến tồn kho. Ấn Độ cũng cho biết sắp tung ra thị trường trên 20.000 tấn gạo… Các yếu tố này khiến doanh nghiệp xuất khẩu gạo dè dặt thu mua lúa, đã và đang tác động tiêu cực lên giá lúa tươi”, ông Lý Thanh Tâm, Giám đốc Công ty TNHH Hoa Lúa (Tây Ninh), nhận định.

Do đó, Sở NN-MT tỉnh An Giang vừa có văn bản đề nghị Sở Công thương tỉnh phối hợp đẩy mạnh sản xuất và tăng cường kết nối, thúc đẩy tiêu thụ lúa gạo. Trọng tâm là làm việc với các công ty kinh doanh lúa gạo, nhất là các doanh nghiệp có giấy phép xuất khẩu, yêu cầu đưa ra phương án thu mua cụ thể, xúc tiến việc thu mua lúa gạo cho nông dân. Đề nghị Sở Công thương điều phối, cung cấp thông tin thị trường để kịp thời định hướng sản xuất.

Việc thu mua cần được triển khai nhanh chóng, kịp thời, tạo thuận lợi cho nông dân xuống giống vụ thu đông đúng khung lịch thời vụ. Đây cũng là cách để giữ ổn định tâm lý nông dân, tránh tình trạng bán tháo khi giá lúa giảm. Từ đề nghị trên, Sở Công thương tỉnh An Giang đã có văn bản gửi các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo trên địa bàn tỉnh, đề nghị đẩy mạnh tiêu thụ lúa gạo vụ hè thu 2025. Các doanh nghiệp kinh doanh, xuất khẩu gạo thực hiện tốt các hợp đồng liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa gạo đã ký với nông dân, hợp tác xã, đảm bảo tiến độ thu hoạch, không để xảy ra tình trạng ùn ứ.

Bà Nguyễn Thị Giang, Phó Giám đốc Sở NN-MT TP Cần Thơ, cho rằng, trong bối cảnh xuất khẩu gạo gặp khó khăn về giá, kéo theo giá lúa nguyên liệu trong vùng giảm, nông dân cần tận dụng tối đa các biện pháp canh tác tiên tiến để giảm chi phí sản xuất. Cụ thể là áp dụng triệt để các biện pháp sản xuất theo Đề án “Phát triển bền vững một triệu hécta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL”. Ngoài tiết giảm chi phí sử dụng phân bón, giống, thuốc…, nông dân cần tận dụng rơm để phát triển kinh tế tuần hoàn, nâng cao chuỗi giá trị rơm rạ, tăng thu nhập trên đồng ruộng.