Giữa những bộn bề của việc chuẩn bị đón tết cổ truyền Đinh Hợi, 8 nhà giáo lão thành: GS Hoàng Như Mai, GS Lê Trí Viễn, GS Trần Thanh Đạm, PGS-TS Lương Ngọc Toản, GS-TS Nguyễn Chung Tú, GS-TS Trần Hồng Quân, GS Phạm Phụ, thầy Nguyễn Văn Hạnh vẫn đến dự buổi gặp mặt thân mật vào 28 tết theo lời mời của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân. Đây không chỉ là sự tri ân dành cho các nhà giáo đã có nhiều đóng góp cho ngành mà còn là dịp để các thầy hiến kế những giải pháp củng cố và phát triển sự nghiệp GD-ĐT nước nhà.
- Tất cả cho giáo dục
Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân (thứ tư từ phải qua) cùng các nhà giáo lão thành trong ngày gặp mặt.
Không thiếu một ai trong buổi họp mặt cuối năm, từ GS-TS Nguyễn Chung Tú đi phải có người dìu đỡ cho đến GS Hoàng Như Mai tóc trắng như cước, đã chứng tỏ rằng các thầy tuy tuổi cao nhưng tâm huyết dành cho GD vẫn không hề suy giảm theo thời gian.
Dường như mỗi thành tựu của ngành có thể làm các thầy nở nụ cười mãn nguyện hay những vụ tiêu cực GD cũng khiến lòng các thầy đau buốt. GS-TS Nguyễn Chung Tú nhấn mạnh: Không có biện pháp nào chống lại tiêu cực một cách hữu hiệu nhất. Có biện pháp con người cũng tìm cách đối phó, cho nên phải để con người tự ý thức được làm bậy là xấu, biết xấu để tránh, để không làm. GS đề nghị bộ phải cải tổ lại chương trình phổ thông, trong đó bậc tiểu học cần phải đặt nặng vấn đề giáo dục đạo đức, ở bậc THCS ít nhất mỗi tuần phải có 2 giờ dạy luân lý. Đây là 2 cấp bậc cần đặt nền tảng đạo đức để khi học lên trên nữa, các em tự xây dựng ý thức có những hành vi tốt.
Đồng tình với ý kiến cần phải thay sách vì sách quá tải, GS Phạm Phụ trích dẫn một nghiên cứu cho thấy: Sức khỏe tâm thần ở các nước khác bình quân chỉ có 4,5% nhưng ở Việt Nam là 19%. Cách thiết kế chương trình môn toán, môn tiếng Việt… ở phổ thông giống như là đào tạo HS trở thành nhà toán học, nhà ngôn ngữ học.
Trong khi đó, chúng ta chỉ có 25% lao động có qua đào tạo. Nghĩa là GD chúng ta thiếu rất nhiều nhưng lại thừa rất nhiều, chương trình GD phổ thông đang “giết chết” HS. GS cho rằng đổi mới đơn giản nhất và ít tốn kém nhất chính là thay đổi lại nội dung chương trình, sách giáo khoa phổ thông. GS Hoàng Như Mai đề nghị: Cần phải có khẩu hiệu “Tất cả cho giáo dục”. Có điều kiện đãi ngộ người thầy xứng đáng để người thầy toàn tâm cho GD. Khi lương đủ sống, xã hội đòi hỏi tinh thần trách nhiệm người thầy ở mức cao nhất.
- Không hội nhập, chúng ta sẽ trả giá!
Trong bối cảnh đất nước gia nhập WTO, chúng ta phải cạnh tranh ở nhiều mặt, thị trường thương mại, hàng hóa, lao động… Không đứng ngoài cuộc những cạnh tranh này, bản thân ngành GD cũng chịu một áp lực rất lớn. GS-TS Trần Hồng Quân sốt ruột: Nội dung, chương trình, phương pháp của chúng ta lạc hậu nhiều chục năm. Phải nhanh chóng hội nhập, nếu không cả đất nước phải trả giá, chứ không riêng gì GD.
Theo ông, phải tìm giải pháp để GD đột phá, lối ra đã rõ, nếu chúng ta tập trung vào giải quyết vấn đề giáo viên, không chỉ ở khâu đào tạo mà còn ở chế độ chính sách. Ông đưa dẫn chứng từ khi có hệ số ưu đãi cho người thầy thì ngành GD tuyển được nhiều người khá vào ngành, hơn hẳn cái thời “chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm”.
Nếu như GS Lê Trí Viễn còn băn khoăn có nên kêu gọi nước ngoài đầu tư ở lĩnh vực GD hay không thì GS-TS Trần Hồng Quân lại có quan điểm mạnh dạn hơn. Đó là có chính sách lôi kéo đầu tư, hợp tác quốc tế trong GD, hoàn chỉnh cơ sở vật chất, chất lượng giảng dạy, để “trường ra trường, lớp ra lớp”. Ông cho rằng đầu tư nguồn nhân lực, đào tạo con người có kỹ năng làm việc là ưu tiên số 1, tất nhiên không tách rời với đầu tư con người toàn diện.
Thầy Nguyễn Văn Hạnh đề nghị bộ quan tâm đến nghiên cứu chiến lược GD, chú ý vấn đề dân tộc hóa, quốc tế hóa, tiếp thu chọn lọc cái hay của nước ngoài, biết mình cần gì, thiếu gì. PGS-TS Lương Ngọc Toản nói: “Bộ cần nghiên cứu và biết khai thác sức mạnh thời đại. Nên khai thác những gì thế giới làm được tạo bước tiến cho GD. Bên cạnh việc GD đạo đức, cần học ngay trình độ công nghệ và khoa học, áp dụng chương trình tiên tiến của thế giới để GD đi lên”.
Thận trọng hơn, GS Trần Thanh Đạm cũng lưu ý nguy cơ “chưa hòa nhập đã hòa tan” và đề nghị GD nên trở lại theo 3 phương châm: dân tộc, khoa học, đại chúng. GS phân tích nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự gian lận trong thi cử ngày càng tinh vi vì sức ép vào ĐH. Chỉ cần thiếu nửa điểm là thí sinh đứng ngoài giảng đường ĐH, do vậy phụ huynh học sinh và HS tìm mọi cách để con em vào ĐH, con đường thường được xem khởi đầu của sự tiến thân và thành đạt.
HỒNG LIÊN
