COP30 với nhiều nỗi lo

“Thảm kịch của hiện tại”

Theo hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ, phát biểu tại lễ khai mạc, Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva kêu gọi biến cam kết thành hành động cụ thể, đặc biệt là về việc tăng nguồn tài chính và chấm dứt dần việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Tổng thống Brazil khẳng định: “Khủng hoảng khí hậu không còn là mối đe dọa của tương lai mà là thảm kịch của hiện tại”.

Về phần mình, Chủ tịch COP30 André Corrêa do Lago nhấn mạnh việc thông qua chương trình nghị sự được coi là phép thử chính trị quan trọng, định hình mức độ hợp tác trong các chủ đề then chốt như tài chính khí hậu, chuyển đổi năng lượng và thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu.

Trong khi đó, Tổng Thư ký Công ước khung LHQ về biến đổi khí hậu Simon Stiell cảnh báo các cam kết hiện nay “chưa đủ nhanh” để giảm phát thải toàn cầu. Ông Stiell cho biết 113 quốc gia đã đệ trình các mục tiêu đóng góp quốc gia mới (NDC), bao phủ 69% lượng phát thải toàn cầu, song mức giảm ước tính 12% vào năm 2035 vẫn chưa đủ để giữ mức tăng nhiệt dưới 1,5oC.

Đàm phán khó khăn

Giới quan sát nhận định các cuộc đàm phán tại COP30 (diễn ra từ ngày 10 đến 21-11) được dự báo đầy khó khăn do sự vắng mặt của phái đoàn Mỹ cũng như thiếu tham vọng từ phần lớn các nước trên thế giới. Hiện chỉ còn có Trung Quốc là vẫn tích cực ủng hộ cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Nhiệt độ Trái đất được dự báo tiếp tục tăng thêm 2,4oC từ đây đến cuối thế kỷ. Thỏa thuận Paris 2015 đề ra mục tiêu kìm hãm mức tăng nhiệt độ trung bình dưới 2oC so với thời kỳ tiền công nghiệp và tốt nhất là không tăng quá 1,5oC.

Dù Tổng thống Lula Da Silva kêu gọi chấm dứt phụ thuộc năng lượng hóa thạch, giới quan sát cho rằng mục tiêu này khó đạt đồng thuận do vấp phản đối từ các nước xuất khẩu dầu mỏ.

Việc hỗ trợ các quốc gia đối phó với thiên tai - một chủ đề được các nước phương Nam quan tâm, đặc biệt tại châu Phi, cũng là thách thức lớn. Các nhà đàm phán phải xác định 100 chỉ số để đo lường mức độ sẵn sàng của các nước.

Đối với những nơi dễ bị tổn thương bởi thiên tai, điều cần nhất để nâng cao khả năng đối phó là tài chính. Một trong những trọng tâm của COP30 là lời kêu gọi tăng gấp 3 lần nguồn tài chính khí hậu toàn cầu, từ 300 tỷ USD/năm hiện nay lên 1.300 tỷ USD vào năm 2035.

Tổng thống Brazil cho rằng việc đầu tư 1.300 tỷ USD/năm để giải quyết vấn đề khí hậu “rẻ hơn nhiều” so với 2.700 tỷ USD chi cho chiến tranh trong năm 2024 và chỉ trích các cường quốc gia tăng chi tiêu quân sự trong khi chậm trễ thực hiện nghĩa vụ khí hậu. Tuy nhiên, theo đài RFI, việc tìm kiếm các nguồn tài trợ không dễ khi “không một nước nào muốn mở hầu bao”. Tìm kiếm nguồn tài trợ và đạt được những cam kết rõ ràng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu thật sự là những mục tiêu đầy thách thức tại hội nghị năm nay.