Đón lộc vàng mùa nước nổi

Chẳng ồn ào, khắc nghiệt như mùa lũ ở các miền quê khác, mùa nước nổi miền Tây hiền hòa, lặng lẽ đổ về tràn đồng vùng biên giới Tây Nam bộ, mang theo dòng phù sa đỏ nặng, rửa sạch những muộn phiền của ruộng vườn, bờ bãi. Con nước xuôi tới đâu, cá tôm theo tới đó. Người dân vùng đầu nguồn rộn ràng đặt dớn, giăng câu, thả lưới…, đón luồng cá tôm theo con nước về.

Cá linh non đã về

Từ vùng biên giới Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp, chúng tôi men theo tuyến đường ven sông Sở Thượng đến cánh đồng Mương Dộp (xã Thường Phước) để cùng bà con “đón” những đàn cá linh non đầu tiên của mùa nước nổi. Sông Sở Thượng là con sông biên giới, phân chia giữa tỉnh Đồng Tháp (Việt Nam) và tỉnh Prey Veng (Campuchia).

Thượng nguồn của Sở Thượng là một phân lưu của sông Mê Công từ thị trấn Peam Ro, huyện Peam Ro, tỉnh Prey Veng và đổ vào Mê Công tại Hồng Ngự.

P1f.jpg
Một nông dân xã Thường Phước, tỉnh Đồng Tháp bắt cá tôm và bán ngay khi lên bờ. Ảnh: NGỌC PHÚC

Trên sông Sở Thượng (xã Thường Lạc), người dân bắt đầu thả lưới bắt cá lăng, cá kết. Theo người dân địa phương, cá kết là đặc sản, chỉ có từ tháng 6 (âm lịch) kéo dài đến khi nước lũ về tràn đồng.

Ông Lâm Văn Tèo (56 tuổi, xã Thường Lạc), người có gần 40 năm mưu sinh với nghề đánh bắt thủy sản ở vùng biên giới Hồng Ngự, cho biết, những năm trước đây, cá kết rất nhiều, đến mùa nước nổi nông dân trúng đậm. Mùa lũ này, loại cá đặc sản không nhiều nhưng bù lại giá cao, có khi lên đến 300.000 đồng/kg nên không chỉ người dân Thường Lạc mà cả người dân phía Thường Thới Hậu B cũng chuẩn bị thuyền, ngư cụ, lưới để đánh bắt, kiếm thêm thu nhập.

Đổ cá trong bao lưới ra thau để bán, ông Lâm Văn Tèo nói: “Cứ mỗi chiều tối, chúng tôi thả lưới đến sáng thì có thể thu hoạch từ 2-3kg cá kết, ngoài ra còn nhiều loại cá khác.

Cá kết có giá cao, chúng tôi phân loại bán, số cá tạp còn lại làm nồi cá kho lạt ăn kèm bông tím lục bình, kèo nèo xanh, muống đỏ... góp thêm hương vị, màu sắc cho bữa cơm mùa nước nổi. Sắp nhỏ đi học ở thành phố về, háo hức mong đợi cả mùa hè, còn người già chúng tôi thì mừng vui khôn xiết vì đó là món quà quý giá mà thiên nhiên ban tặng hàng năm cho người dân miền Tây”.

Nước lũ đổ về nhuộm đỏ những cánh đồng lúa vừa thu hoạch ở xã Thường Lạc. Nông dân địa phương, dù khuôn mặt khắc khổ nhưng tâm trạng đầy háo hức, đôi bàn tay khỏe mạnh lặng lẽ thả lưới, giăng câu, đặt lờ, đặt lợp, đặt dớn... để đánh bắt những sản vật có vòng đời ngắn ngày xuôi theo con nước về đầy ắp những cánh đồng mênh mông, bát ngát.

Men theo tuyến đường biên giới ven sông Sở Thượng, qua Trạm Biên phòng Cầu Muống, chúng tôi tìm đến đầu nguồn vùng nước lũ đang đổ xuống cánh đồng Mương Dộp (xã Thường Phước). Tại đây, các cống Mương Dộp đã được mở nắp, nước lũ chảy về tràn đồng.

Giữa trưa, anh Trần Chí Thanh (48 tuổi, xã Thường Phước), cùng con trai gò lưng vác bộ dớn mới mua tận Tân Châu (tỉnh An Giang), lội bì bõm ra ruộng nước đặt hơn 20 miệng dớn và cắm hơn chục cần câu dọc hai bên bờ.

Anh Thanh cho hay, năm nay lũ về sớm, cá linh cũng về sớm theo. Từ hôm qua giờ, tui bán được gần chục ký cá linh non rồi. Thương lái tới tận nơi mua, vừa có thêm tiền lúc nông nhàn và cũng có thêm nồi lẩu cá linh bông điển điển, cá lươn đồng kho cho bữa ăn gia đình.

Với giá cá linh non dao động từ 100.000-120.000 đồng/kg, nhiều người dân ở Thường Phước có thể kiếm tiền triệu mỗi ngày nếu trúng đậm. Ông Trần Văn Kẻng (65 tuổi, xã Thường Phước) được mệnh danh là nông dân “chính hiệu” của vùng biên, hồ hởi chỉ bàn tay đen sạm về đám dớn đang cắm ngập nước, cho biết, nước về nhanh, tôm cá nhiều, mùa này dân mình chắc ăn nên làm ra.

Những năm gần đây Người dân vùng biên giới Tây Nam (Đồng Tháp) thả lưới bắt cá trên đồng Mương Dộp thì không ăn thua, nhưng nhiều năm trước lũ về, mỗi ngày ông Kẻng bắt vài chục ký cá linh.

“Vậy mới nói, lũ về tràn đồng thì nông dân có thể kiếm tiền triệu là chuyện thường”, ông Kẻng khẳng định chắc nịch.

Theo ông Huỳnh Văn Cuộc, cán bộ Phòng Kinh tế xã Thường Phước, toàn xã có 5 ô bao sản xuất, với tổng diện tích hơn 5.200ha. Trong đó, có 4 ô bao xả lũ để đón phù sa, tạo điều kiện cho thủy sản sinh sôi. Các tuyến đê bao vẫn đảm bảo an toàn, bà con đã thu hoạch xong lúa, hoa màu, sẵn sàng bước vào mùa nước nổi.

Ngoài việc hỗ trợ bà con khai thác thủy hải sản mùa nước nổi, chính quyền địa phương cũng chủ động phối hợp các ngành chức năng tuyên truyền người dân không sử dụng xung điện đánh bắt cá, làm suy kiệt nguồn lợi thủy sản và nguy hiểm đến tính mạng.

... và mùa của nhiều loại rau

Nước tràn ngập cánh đồng như mang lại sự thịnh vượng và hòa hợp. Mùa nước nổi, còn là mùa của cây bông điên điển, chúng len lỏi theo con nước và trổ bông vàng rực, từng đàn ong mật vờn quanh.

Hòa cùng sắc vàng là sắc tím hồng biêng biếc của những bông lục bình, bông súng đang vươn mình nổi bật trên mặt nước. Những cây rau mát, kèo nèo, rau muống đỏ… cũng mượt mà không kém, tạo nên một bức tranh thơ mộng miền quê nơi đầu nguồn nước lũ, xua đi cái nắng cháy da giữa tiết trời oi bức của vùng biên giới Tây Nam.

P5A.jpg
Người dân vùng biên giới Tây Nam (Đồng Tháp) thả lưới bắt cá trên đồng Mương Dộp

Chèo chiếc ghe nhỏ men theo bờ đê cắt rau muống, nhìn con nước đang từ từ dâng, bà Năm Niên (60 tuổi, xã Thường Phước) ngân nga câu ca dao “Tháp Mười nước mặn, đồng chua. Nửa mùa nắng cháy, nửa mùa nước dâng”...

Vài tháng nữa đây, khi lũ rút để lại vùng đất phù sa màu mỡ, sẵn sàng cho vụ mùa mới, nông dân đồng bằng sông Cửu Long hy vọng sẽ bội thu. Ven những tuyến đường khu vực biên giới xuất hiện nhiều điểm thu mua sản vật mùa lũ.

Chị Lê Thị Hoài (46 tuổi, phường Hồng Ngự), một tiểu thương chuyên mua bán những sản vật mùa nước nổi ở khu vực Thường Lạc, cho biết, như một cuộc hẹn, vào mùa nước nổi, tôi lại sửa soạn căn chòi tạm giữa đồng để thu mua sản vật từ người dân. Năm nay cá linh non về sớm, mới đầu mùa lũ nhưng sản lượng khá nhiều, ngoài ra còn có cá chạch, lươn, tép, cua, ốc…, cho đến các loại rau mát, bông điên điển, bông súng… Số đặc sản mùa lũ này được thu mua, cung cấp cho các tỉnh, thành miền Tây và TPHCM.

Dắt chiếc xe đạp chở mớ rau muống, bông súng ở yên sau, hai bịch bông điên điển treo lủng lẳng 2 bên tay lái, bao ốc nặng như ghì phía trước rổ xe, bà Lâm Thị Lý (65 tuổi, sống gần cống Mương Dộp) đem đến bán cho chị Hoài. Dù thu nhập chưa đến 100.000 đồng nhưng bà Lý rất phấn khởi, bởi con nước về, giúp bà có thêm thu nhập khi tuổi đã xế chiều. Với những người lớn tuổi như bà Lý, mùa này lội ra đồng cạn bắt ốc, cắt mớ rau mới nhú, xanh mướt, ngắm nhìn con cháu đứa lớn thả lưới, bắt cá tôm, đứa nhỏ bơi lội mà lòng tràn đầy niềm vui vì một mùa lũ “đẹp”.

Bà Lý tâm sự, nhiều năm gần đây bà con “khát lũ”. Cơn khát do từ thượng nguồn, từ biến đổi khí hậu, từ sự can thiệp thiếu khoa học và mất cân bằng tự nhiên của con người gây nên. Dù vậy, thiên nhiên vẫn ban tặng cho nông dân vùng lũ chút hương phù sa và sản vật như đáp lại nỗi niềm mong ngóng mùa nước nổi.

Thu tiền xong, bà Lý cẩn thận cài ghim băng túi và leo lên chiếc xe đạp cũ lạch cạch chạy về phía đồng Mương Dộp. Xa xa dòng nước lũ chảy không ngừng, người dân vùng biên giới Đồng Tháp vẫn giữ nếp sống thuận theo thiên nhiên, hài hòa với con nước. Mùa nước nổi miền Tây là thế, dịu dàng, dâng hiến cho đời hương sắc phù sa và những sản vật mà chẳng nơi nào có được.

Tin cùng chuyên mục