Trước khi các đại biểu Quốc hội bấm nút thông qua 2 dự thảo luật trên, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong đã có báo cáo về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý 2 dự thảo luật.
Theo Tổng Thanh tra Chính phủ, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng sau khi tiếp thu ý kiến các đại biểu, đã có nhiều thay đổi và chỉnh lý nhất nhằm khắc phục bất cập của luật hiện hành và đồng bộ với quy định của Đảng.
Cụ thể, dự thảo luật giữ nguyên quy định Ủy ban Kiểm tra của Đảng là cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập; Văn phòng Quốc hội kiểm soát đối tượng thuộc thẩm quyền quản lý của mình và các cơ quan của Quốc hội. Tương tự, Cơ quan Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam kiểm soát đối tượng thuộc mình quản lý và các tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương.
Theo ông Đoàn Hồng Phong, để đáp ứng yêu cầu công tác phòng, chống tham nhũng trong điều kiện hiện nay và thống nhất với quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp thì việc quy định người được giao tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập là phù hợp.
Trên cơ sở đó, Chính phủ sẽ quy định các trường hợp phải kê khai tài sản, thu nhập tại doanh nghiệp nhà nước là những người đại diện chủ sở hữu trực tiếp, người đại diện phần vốn nhà nước và một số chức danh, chức vụ tại doanh nghiệp nhà nước mà không bao gồm người nước ngoài hoặc người thuộc khu vực ngoài nhà nước.
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng cũng đã nâng mức tài sản phải kê khai. Theo đó, mức giá trị tài sản, thu nhập phải kê khai lần đầu/hàng năm tăng từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng. Mức biến động tài sản trong năm phải kê khai bổ sung tăng từ 300 triệu đồng lên 1 tỷ đồng. Lý do điều chỉnh là do mức lương cơ sở đã tăng 3 lần và điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, giá cả biến động gấp gần 3 lần so với năm 2018. Đối với "tài sản số", dự thảo chưa đưa vào danh mục kê khai do chưa có khung pháp lý đầy đủ.
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng cũng đưa vào quy định duy trì phương thức xác minh tài sản, thu nhập ngẫu nhiên (tối thiểu 20% số cơ quan, 10% số người/đơn vị) kết hợp với xác minh khi có dấu hiệu vi phạm để đảm bảo tính khách quan và răn đe.
Cùng với đó, sẽ xử lý đối với việc kê khai tài sản không trung thực. Theo đó, người kê khai không trung thực hoặc giải trình nguồn gốc tài sản tăng thêm không trung thực sẽ bị: xóa tên khỏi danh sách ứng cử, không được bổ nhiệm/bổ nhiệm lại hoặc bị xử lý kỷ luật tùy theo tính chất mức độ.
Để bảo vệ người phản ánh, tố cáo hành vi tham nhũng, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, dự thảo luật đã bổ sung, cụ thể hóa các hành vi bị nghiêm cấm để bảo vệ người tố cáo, bao gồm: cấm đe dọa, dùng bạo lực, vu khống, cô lập, xúc phạm người tố cáo; cấm xâm phạm nhà ở, tài sản, sức khỏe, an toàn cá nhân; cấm trù dập, phân biệt đối xử trong công tác cán bộ (đánh giá, khen thưởng, kỷ luật, luân chuyển...); cấm gây khó khăn trong việc thực hiện thủ tục hành chính, nghề nghiệp, việc làm, học tập; cấm ngăn chặn, hủy bỏ chứng cứ hoặc tiết lộ thông tin cần giữ bí mật trong quá trình bảo vệ.
Trong khi đó, tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo đã đưa hình thức tiếp công dân trực tuyến vào luật để phù hợp với chuyển đổi số hiện nay. Các nội dung chi tiết về cách thức tổ chức, quy trình… sẽ được quy định cụ thể trong nghị định hướng dẫn.
Về tổ chức bộ máy, Luật Tiếp công dân giữ quan điểm tinh gọn, không thành lập ban tiếp công dân mới tại cấp xã. Thay vào đó, nhiệm vụ này sẽ do bộ phận công chức phù hợp thuộc UBND cấp xã đảm nhiệm tại trụ sở hoặc địa điểm do chủ tịch UBND cấp xã quyết định; không cho phép ủy quyền tiếp công dân cho cấp phó nhằm đề cao trách nhiệm trực tiếp của người đứng đầu cơ quan…
Luật Khiếu nại bổ sung nội dung đối với khiếu nại đã rút sẽ không được xem xét, giải quyết lại, trừ khi chứng minh được việc rút đơn do bị ép buộc hoặc đe dọa. Các biện pháp bảo vệ danh tính người tố cáo sẽ được hướng dẫn chi tiết trong nghị định để đồng bộ với các quy định của Đảng...
