(SGGPO).- Ngày 8-12, tại TPHCM, Bộ Ngoại giao phối hợp cùng Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNDP) tổ chức "Hội thảo quốc tế về Công ước chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người (còn gọi là Công ước CAT)".
Quang cảnh buổi hội thảo
Ông Manfred Nowak, GS.TS Luật quốc tế và quyền con người (Đại học Vienna), báo cáo viên đặc biệt của Liên hợp quốc về chống tra tấn (2004-2010) đã giới thiệu tổng quan lịch sử ra đời các nghị định thư, nghĩa vụ của các quốc gia thành viên tham gia Công ước CAT; ông Brian Buchner, Thanh tra đặc biệt thuộc Văn phòng Tổng điều tra (Cơ quan Cảnh sát Bang Los Angeles - Mỹ) chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn của Mỹ trong việc thực hiện Công ước CAT.
Các chuyên gia làm việc trong ngành công an, tư pháp, thông tấn báo chí... trong nước tham gia hội thảo đã chỉ ra những kết quả tích cực mà Việt Nam đã thực hiện được, đồng thời có ý kiến đề xuất khắc phục những tồn tại theo nội dung Công ước CAT.
Một số ý kiến cho rằng, ở Việt Nam hiện nay các quy định về bảo vệ quyền của người bị bắt, bị tạm giữ, tạm giam, thi hành án phạt tù khỏi các hành vi tra tấn theo nội dung Công ước CAT đã được pháp luật quy định tương đối đầy đủ, tuy vậy vẫn còn nhiều điểm chưa tương thích. Như Hiến pháp mặc dù đề cập đến việc cấm tra tấn nhưng chỉ dừng lại ở vấn đề liên quan như nhục hình, bức cung; Bộ luật Hình sự chưa hình sự hóa hết các hành vi theo khái niệm tra tấn của Công ước CAT; Bộ luật Tố tụng Hình sự chưa quy định quyền được bào chữa hoặc nhờ người khác bào chưa đối với người bị bắt.
Để pháp luật hiện hành phù hợp với Công ước CAT, Tiến sĩ Phạm Minh Tuấn, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (khu vực 2), kiến nghị cần sửa đổi Điều 298 Bộ luật Hình sự theo hướng mở rộng hành vi khách quan của tội dùng nhục hình, không chỉ trong điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án mà cả trong hoạt động tư pháp như dẫn giải nghi can, quá trình tạm giữ, tạm giam. Đối với Bộ luật Tố tụng Hình sự cần quy định rõ hơn các trường hợp được hỏi cung vào ban đêm; ghi nhận quyền im lặng của người bị bắt, bị can, bị cáo; luật hóa các biện pháp nghiệp vụ được áp dụng trong hoạt động điều tra cũng như xem xét việc ghi hình, ghi tiếng khi hỏi cung bị can, lấy lời khai của người bị hại, người làm chứng...
Nhiều ý kiến khác đề xuất: Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước phải đơn giản các thủ tục để nạn nhân bị tra tấn, nhục hình, bức cung được bồi thường, đòi lại quyền lợi nhanh chóng, thỏa đáng; cần tạo cơ chế về sự kiểm soát của tòa án đối với quá trình điều tra, truy tố vì trường hợp bị cáo kêu oan, tố cáo có hành vi bức cung, nhục hình của điều tra viên thì không có cơ sở cho tòa án kết luận có hay không hành vi này.
Ông Vũ Anh Quang, Vụ trưởng Vụ Các tổ chức quốc tế (Bộ Ngoại giao) cho biết ngày 28-11-2014, Quốc hội đã phê chuẩn Công ước CAT. Điều này cho thấy Việt Nam luôn tôn trọng mọi cam kết quốc tế của mình, nhất là trong lĩnh vực quyền con người; thể hiện quyết tâm và nỗ lực mạnh mẽ chống lại mọi hành vi tra tấn, đối xử tàn bạo, bảo đảm ngày càng tốt hơn các quyền cơ bản của con người.
TUẤN VŨ
