Chiều 9-12, Quốc hội tiếp tục làm việc tại hội trường, thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng.
Đặc biệt quan tâm đến các mặt hàng nông sản, đại biểu ĐB Trần Hữu Hậu (Tây Ninh) ủng hộ việc bãi bỏ quy định “người mua chỉ được hoàn thuế khi người bán đã kê khai, nộp thuế” hoàn thuế để “giải phóng” cho các doanh nghiệp một trách nhiệm nhiều khi “bất khả thi” và nhiều rủi ro. “Quy định như hiện nay là vô lý và trong thực tế gây khó khăn, rủi ro cho doanh nghiệp”, ĐB Trần Hữu Hậu bình luận.
“Người bán và người mua là 2 chủ thể, thuận mua, vừa bán. Người mua không có quyền và trách nhiệm can thiệp vào hoạt động kinh doanh của người bán. Trong thực tế, người mua không có công cụ để kiểm tra và yêu cầu người bán thực hiện nghĩa vụ thuế của họ. Do vậy, không thể phải chịu trách nhiệm về sự tuân thủ của người khác và chỉ được nhận tiền mình được hưởng khi người bán kê khai, nộp thuế”, ĐB Trần Hữu Hậu lý giải.
Mặc dù quy định cũ có mục đích chính là chống gian lận hóa đơn cho hoàn thuế GTGT, không tạo kẽ hở làm thất thoát nguồn thu ngân sách nhà nước, song ĐB Trần Hữu Hậu nhấn mạnh: “Một xã hội muốn phát triển thì phải vận hành với niềm tin vào cái tốt, khuyến khích cái tốt, không thể chỉ vì để ngăn chặn hành vi gian lận của một số doanh nghiệp mà phải bắt phần đông doanh nghiệp nghiêm túc phải chịu khó khăn, thiệt thòi".
Trước đó, cơ quan soạn thảo luật và cơ quan thẩm tra có quan điểm khác nhau về vấn đề này. Trong khi Chính phủ đề xuất bỏ điều kiện nêu trên thì Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội không đồng tình.
Bảo vệ quan điểm của cơ quan thẩm tra, ĐB Nguyễn Vân Chi (Nghệ An), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính tranh luận rằng, việc bỏ đi điều kiện là người bán đã phải kê khai nộp thuế đối với những hóa đơn mà doanh nghiệp kê khai xin hoàn thuế đầu vào có thể gây thất thu ngân sách. Theo ĐB Nguyễn Vân Chi, việc bãi bỏ quy định này đúng là tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, song tạo ra các rủi ro chính.
Đối với cán bộ thuế, theo các quy định hiện hành (có hợp đồng, thanh toán qua ngân hàng, có hóa đơn) mà bỏ đi điều kiện về nghĩa vụ thuế của người bán, thì cán bộ thuế vẫn phải thực hiện hoàn thuế, ngay cả khi hóa đơn đó không thật sự có hàng hóa giao dịch. Từ việc hoàn thuế dựa trên hóa đơn mà không kiểm soát được nghĩa vụ thuế của người bán thì có thể dẫn đến rủi ro thất thoát ngân sách. Bản thân doanh nghiệp (người mua) cũng không tránh được rủi ro nếu sau này các cơ quan chức năng phát hiện ra đây là các trường hợp hóa đơn bất hợp pháp, người bán đã bỏ trốn không nộp thuế…
Quan điểm của ĐB Nguyễn Vân Chi là cần có cách xử lý khác đối với vướng mắc cho doanh nghiệp về điều kiện hoàn thuế chứ không phải là bỏ hẳn quy định đó đi.
Phát biểu tiếp thu, giải trình về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, hiện tại dự thảo Luật Quản lý thuế đang được trình Quốc hội đã bổ sung các quy định để quản lý thuế chặt chẽ hơn, bao gồm phân tích và đánh giá hồ sơ, và các biện pháp kiểm tra thuế.
“Quy định cũ gây khó khăn cho doanh nghiệp, bởi lẽ việc kê khai đầy đủ là trách nhiệm của người bán, còn việc hoàn thuế là quyền lợi của người mua”, người đứng đầu ngành Tài chính giải thích. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng thừa nhận rằng việc bỏ quy định này sẽ khiến cơ quan thuế "vất vả rất nhiều" và tiềm ẩn "những rủi ro nhất định" trong quản lý, nhưng nếu không bỏ thì sẽ gây khó khăn và bất công đối với doanh nghiệp.
