Đó là lời nhận xét của Tổng thống Mỹ Barak Obama dành cho cựu Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu, người vừa qua đời vào sáng ngày 23-3. Ông Lý Quang Diệu là Thủ tướng đầu tiên của nước Cộng hòa Singapore, có công đưa nước này từ một nước thuộc địa nghèo trở thành một nước độc lập và là “con hổ” hàng đầu của châu Á như ngày nay.
Ba thế hệ lãnh đạo của Singapore (từ phải sang): Thủ tướng Lý Quang Diệu (1959 - 1990), đương kim Thủ tướng Lý Hiển Long (từ năm 2004) và cựu Thủ tướng Goh Chok Tong (1990 - 2004).
Tiên phong cho nền độc lập
Ông Lý Quang Diệu sinh ngày 16-9-1923. Theo cuốn hồi ký của ông, Lý Quang Diệu là thế hệ thứ tư thuộc một gia đình người Khách Gia định cư tại Singapore: ông cố Lee Bok Boon (sinh năm 1846), rời bỏ quê nhà thuộc huyện Đại Bộ, tỉnh Quảng Đông để đến Singapore vào năm 1862, lúc đó là thuộc địa Anh dưới tên gọi Straits Settlements.
Ngày 30-9-1950, ông Lý Quang Diệu kết hôn với bà Kha Ngọc Chi (Kwa Geok Choo). Họ có hai con trai và một con gái. Người con cả, Lý Hiển Long (Lee Hsien Loong), cựu chuẩn tướng quân đội, từ năm 2004 là Bộ trưởng Tài chính và nay là Thủ tướng.
Ông Lý Quang Diệu phải bỏ dở việc học khi Nhật Bản chiếm đóng Singapore suốt những năm 1942 - 1945 trong Thế chiến thứ II. Sau chiến tranh, ông theo học luật tại Đại học Fitzwilliam, Đại học Cambridge tại nước Anh và trong một thời gian ngắn, theo học tại Trường Kinh tế London. Năm 1949, ông trở về Singapore và hành nghề luật sư tại Laycock và Ong - công ty luật của John Laycock - một nhà tiên phong trong các hoạt động đa chủng tộc, người cùng với A.P. Rajah và C.C. Tan, thành lập câu lạc bộ đa chủng đầu tiên tại Singapore.
Ông Lý Quang Diệu làm quen với chính trị khi tham gia tư vấn pháp lý cho các nghiệp đoàn thương mại và sinh viên. Ngày 21-11-1954, ông cùng với một nhóm bạn trung lưu có học vấn thành lập đảng Hành động nhân dân (PAP) có khuynh hướng xã hội và liên minh với các nghiệp đoàn theo chủ nghĩa cộng sản. Hội nghị sáng lập đảng được tổ chức tại Victoria Memorial Hall. Hôm đó, sảnh đường chật kín với 1.500 người ủng hộ cùng các thành viên nghiệp đoàn. Ông Lý Quang Diệu trở thành Tổng thư ký, chức vụ mà ông nắm giữ cho đến năm 1992.
Trong cuộc bầu cử toàn quốc ngày 1-6-1959, PAP giành được 43/51 ghế trong hội đồng lập pháp. Singapore giành quyền tự trị trong mọi lĩnh vực của đất nước ngoại trừ quốc phòng và ngoại giao. Ông Lý Quang Diệu trở thành thủ tướng đầu tiên của quốc gia này vào ngày 3-6-1959, thay thế Thủ tướng Lim Yew Hock. Sau khi giành được quyền tự trị từ tay người Anh, Singapore phải đối diện với nhiều vấn đề xã hội như giáo dục, nhà ở và tình trạng thất nghiệp. Ông đã cho thành lập Ban phát triển gia cư để bắt đầu chương trình xây dựng chung cư hầu làm giảm nhẹ sự thiếu hụt nhà ở.
Sau thời gian ngắn sáp nhập vào Liên bang Malaysia và sau nhiều sự kiện gây căng thẳng giữa chính quyền Singapore và chính quyền liên bang, ngày 9-8-1965, Quốc hội Malaysia biểu quyết thông qua nghị quyết cắt đứt quan hệ với tiểu bang Singapore. Nước Cộng hòa Singapore được hình thành. Lúc đó, quốc gia non trẻ Singapore không có tài nguyên thiên nhiên, không có nguồn nước và khả năng quốc phòng hết sức nhỏ bé. Ông Lý Quang Diệu phải đứng ra gánh vác trọng trách xây dựng đảo quốc mới vừa được khai sinh này. Trong cuốn hồi ký của mình, Lý Quang Diệu nói rằng, ông không thể ngủ ngon và ngã bệnh sau ngày Singapore độc lập.
Tài nguyên là con người
Qua ba thập kỷ dưới sự lãnh đạo của ông Lý Quang Diệu, Singapore từ một quốc gia đang phát triển nay đứng trong hàng ngũ những quốc gia phát triển nhất thế giới, mặc cho dân số ít ỏi, diện tích nhỏ bé và tài nguyên thiên nhiên nghèo nàn. Ông Lý Quang Diệu thường nói rằng, tài nguyên duy nhất của Singapore là người dân và tinh thần làm việc hăng say của họ. Ông nhận được sự kính trọng của nhiều người Singapore, đặc biệt là những người lớn tuổi, họ luôn nhớ đến khả năng lãnh đạo của ông trong thời kỳ độc lập và tách rời khỏi Malaysia.
Để hòa nhập và giúp các cộng đồng trong nước dễ dàng chung sống, làm việc, ông Lý Quang Diệu chọn Anh ngữ là ngôn ngữ công sở và ngôn ngữ chung cho các chủng tộc khác nhau, trong khi vẫn công nhận tiếng Mã Lai, Trung Quốc và Tamil là ngôn ngữ chính thức.
Giống các quốc gia châu Á khác, Singapore cũng không miễn nhiễm đối với nạn tham nhũng. Lý Quang Diệu nhận thức rõ rằng tham nhũng là một trong những nguyên do dẫn đến sự sụp đổ của chính quyền tại nhiều nơi trên thế giới. Ông ban hành những luật lệ cần thiết dành cho Văn phòng Điều tra tham nhũng (Corrupt Practices Investigation Bureau, CPIB) nhiều quyền hạn hơn để bắt giữ, lục soát, triệu tập nhân chứng, điều tra các tài khoản ngân hàng và các khoản hoàn trả thuế lợi tức của những cá nhân bị tình nghi cùng với gia đình của họ. CPIB được giao thẩm quyền tiến hành các cuộc điều tra đối với bất kỳ viên chức hoặc bộ trưởng nào.
Theo ông, các bộ trưởng nên được trả lương cao để duy trì một chính quyền sạch và chân thật. Năm 1994, ông đề nghị nối kết mức lương của bộ trưởng, thẩm phán và viên chức công quyền cao cấp với mức lương của giới chuyên nghiệp hàng đầu trong khu vực tư, vì mục đích tuyển mộ và duy trì nhiều tài năng phục vụ trong khu vực công.
Chuyển giao ngọn cờ lãnh đạo
Cuộc chuyển giao quyền lãnh đạo được chuẩn bị và tiến hành hết sức chu đáo. Chu trình tuyển chọn và đào tạo thế hệ lãnh đạo thứ hai khởi sự từ đầu thập niên 1970. Trong thập niên 1980, ông Goh và các nhà lãnh đạo trẻ tuổi khác bắt đầu đảm nhận các vị trí quan trọng trong nội các. Trước cuộc chuyển giao, tất cả các nhà lãnh đạo thế hệ thứ nhất (những cựu binh) đều về hưu. Cuộc chuyển giao không gây ra bất cứ biến động nào, mặc dù đây là cuộc chuyển giao quyền lực lần đầu tiên kể từ khi Singapore độc lập. Mặc dù đã rời bỏ chức vụ thủ tướng, ông vẫn được xem là một chính trị gia có ảnh hưởng nhất tại đảo quốc này. Ông tiếp tục phục vụ trong chính phủ của Thủ tướng Goh Chok Tong với cương vị Bộ trưởng Cấp cao (giai đoạn 1990 - 2004) và sau đó là Bộ trưởng Cố vấn dưới quyền lãnh đạo của con trai ông, Thủ tướng Lý Hiển Long, thủ tướng thứ ba của Singapore (nhậm chức ngày 12-8-2004).
Ngày 12-6-2005, trong một cuộc phỏng vấn do Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) thực hiện, ông Lý Quang Diệu nhấn mạnh đến nhu cầu liên tục đào tạo những nhân tài lãnh đạo đất nước, ông nói: “Chúng ta cần những nhà lãnh đạo là người có tầm nhìn xa và rộng, có đầu óc minh mẫn và phóng khoáng, có khả năng nắm bắt cơ hội... Cần có sự liên tục tìm kiếm và đào tạo những nhà lãnh đạo có năng lực, chân thật, tận tụy và tài năng, là những người làm việc không phải vì mình, mà vì nhân dân và đất nước”.
|
|
THỤY VŨ tổng hợp
Những câu nói nổi tiếng của Lý Quang Diệu
° “Tôi không có tin nóng gì cho các bạn tối nay. Thực tế, tôi tin rằng nghệ thuật của chính phủ một phần là nghệ thuật của việc không tạo ra tin tức hàng đầu nào cho báo chí”. (Ông Lý Quang Diệu phát biểu trước Hiệp hội Thông tín viên nước ngoài vào ngày 16-9-1959).
° “Điều tôi sợ nhất là sự tự mãn. Khi mọi điều trở nên tốt đẹp, người ta bắt đầu lơi lỏng công việc”. (Diễn văn của ông Lý Quang Diệu nhân kỷ niệm 10 năm thành lập Trung tâm Cộng đồng Jalan Tenteram của Singapore).
° “Tự do báo chí, tự do thông tin truyền thông phải hỗ trợ cho các nhu cầu cốt yếu về sự toàn vẹn của Singapore và cho mục đích hàng đầu của chính phủ dân cử”. (Phát biểu trong bài diễn văn trước phiên họp toàn thể Viện Báo chí quốc tế ở Helsinki ngày 9-6-1971).
° “Tôi không quan tâm đến việc thay đổi quần áo hay xe hơi của mình hay bất cứ thứ gì về thời trang. Tôi không tự đánh giá mình hay bạn mình qua thời trang”. (Trích trong sách The Wit &Wisdom của Lý Quang Diệu năm 1995).
° “Bạn biết gì về người Singapore. Đó là những người cần cù, siêng năng, bộc trực. Hoặc chúng tôi cũng không có được đức tính ấy. Nhưng chúng tôi cũng phải thừa nhận rằng người Singapore là người vô địch về sự chỉ trích”. (Trích trong sách The Wit &Wisdom của Lý Quang Diệu năm 1977).
KHÁNH MINH (theo Yahoo News)
