Cứ vào dịp cuối năm, ngày tết, giỗ chạp và lễ hội thanh minh… nhiều người lại đi mua đủ các thứ hàng mã như: nhà lầu, xe hơi, tủ lạnh, máy giặt, tivi, điện thoại, tiền vàng, quần áo… để “đốt” gửi về cho người thân ở thế giới bên kia. Một sự lãng phí tiền tỷ vào mỗi dịp cuối năm vẫn cứ “cháy” cùng sự mê tín của đại bộ phận người dân.
Dương sao âm vậy
Với quan niệm dương sao âm vậy, nhiều người hình dung đến cảnh thiếu thốn đủ thứ ở “thế giới bên kia” mà chạnh lòng thương người đã khuất. Họ không sợ tốn kém vài chục ngàn, vài trăm ngàn đồng, thậm chí cả triệu đồng để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cho người đã khuất bằng cách mua hàng mã về đốt. Dịch vụ vàng mã theo đó đã tung ra đủ thứ với đủ giá: tòa nhà biệt thự đẹp, khang trang khoảng 700.000 đồng; xe hơi khoảng 300.000 đồng; một tập tiền đôla 10.000 đồng; các vật phẩm hàng mã khác như giày dép, mũ, nón, bộ dao cạo râu cùng hàng trăm vật dụng linh tinh khác, mỗi thứ chừng 10.000 – 15.000 đồng.
Trưa ngày 25 (22 Âm lịch) đến khu phố kinh doanh hàng mã trên đường Nguyễn Thị Nhỏ (quận 11), chúng tôi chứng kiến cảnh người chen nhau mua sắm đông đến bất ngờ. Một chị tên Thanh cho biết mua vài thứ về hóa vàng gửi cho người thân. Không mê tín, nhưng như người ta nói có thờ có thiêng nên chị cũng không thể không cúng kiếng khác mọi người được. Chỉ mua ít giấy tiền vàng bạc cùng ba bộ đồ cúng ông Táo và một con chép mà chị mất 45.000 đồng.
Tại TPHCM hàng mã được bày bán nhiều trên đường Lão Tử (quận 5) có đông người Hoa sinh sống. Sản xuất hàng mã đã trở thành nghề mưu sinh của các gia đình ở đây, hầu như nhà nào cũng làm, cũng bán từ bỏ sỉ đến bán lẻ, chỉ cần làm trong vòng nửa năm mà đủ ăn quanh năm. Chính vì thế mà cứ vào dịp cuối năm khu phố này trở nên nhộn nhịp vô cùng và là dịp kiếm tiền tốt nhất.
Không chỉ các phố chuyên sản xuất, các chợ có kinh doanh mặt hàng này cũng chộn rộn chẳng kém. Chợ Bà Chiểu là một trong những đầu mối nhận đặt hàng số lượng lớn, giao hàng tận nơi, kể cả bỏ sỉ cho tiểu thương đưa về các tỉnh. Chị Thu bán nhang đèn, hàng mã sạp số 242 vừa thở vừa nói: “Năm nào cũng vậy, tới giáp tết là bận rộn lắm, tôi vừa bán lẻ vừa bỏ sỉ nên làm không kịp. Năm nay đã chuẩn bị hàng trước nửa tháng, thế mà vẫn xoay như chong chóng, tôi đã phải huy động gần như tất cả người trong gia đình ra đây phụ giúp”.
Tại chợ An Đông (quận 5) không khí nóng bỏng của mặt hàng “cõi âm” cũng không thua kém. Một loạt gian hàng nhìn vào là thấy rõ sự chuẩn bị rất công phu, cả về số lượng lẫn chất lượng. Bên ngoài chợ, xe ba gác đẩy chất đầy hàng... bằng giấy, dạo bán đầy đường.
Lãng phí tiền tỷ
Và cứ như thế, đến dịp cuối năm người ta lại nô nức đi mua sắm tết cho gia đình và cho cả những người đã khuất. Những năm trước, tệ nạn đốt hàng mã đã giảm nhiều. Nhưng nay, “phú quý sinh lễ nghĩa”, nhiều người bỗng nghĩ phải đốt nhiều vàng mã để cầu lộc, cầu tài và để “người ở thế giới bên kia” phù hộ làm ăn, mang lộc tài đến trong năm mới. Nhưng thực tế lộc, tài phải đâu tự nhiên mà có nếu không nỗ lực làm việc. Thế nên thật là lãng phí tiền tỷ “cháy” theo mớ giấy tiền vàng bạc, chưa kể nhiều nhà, nhiều chợ bị cháy thời điểm cuối năm cũng chính từ sự mê tín này. Việc đốt hàng mã của các gia đình giàu có không ảnh hưởng gì kinh tế gia đình họ, nhưng đáng tiếc là các gia đình nghèo cũng bắt chước và không ít gia đình vì quá tin “có thờ có thiêng” đã phải cắt bớt chi tiêu, dè xẻn những sinh hoạt trong gia đình để mua đồ vàng mã gửi cho người cõi âm.
Theo chúng tôi, chúng ta cần làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục và vận động mọi tầng lớp nhân dân thực hiện Chỉ thị số 27 của Bộ Chính trị về việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về vận động nhân dân không đốt vàng mã. Đặc biệt là sau 3 năm kể từ ngày TPHCM thực hiện chủ trương nếp sống văn minh đô thị. Nếu chúng ta làm tốt công tác vận động tuyên truyền này thì chắc chắn việc đốt hàng mã sẽ giảm, tránh được lãng phí tiền bạc, nạn cháy nhà, cháy chợ và nhất là góp phần thực hiện xóa bỏ hủ tục, tệ nạn, bài trừ mê tín dị đoan vào mỗi dịp cuối năm như hiện nay.
Anh Tú
