Tại phiên họp đầu năm mới của Thường trực Chính phủ hôm 24-2 vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo các bộ ngành, địa phương phải bắt tay ngay vào công việc, khẩn trương, quyết liệt thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ được đề ra theo đúng chức năng từ ngày đầu, tháng đầu của xuân mới.
Đáng lưu ý, Thủ tướng nhấn mạnh cần tập trung thúc đẩy các hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động.
Tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển là yêu cầu xuyên suốt trong thời gian qua của người đứng đầu Chính phủ, nhưng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong năm 2015, khi đổi mới thể chế và tái cơ cấu nền kinh tế (mà hoạt động của doanh nghiệp là trọng tâm) bước vào giai đoạn quyết liệt. Không phải ngẫu nhiên mà cả GS-TS Vương Đình Huệ, Trưởng ban Kinh tế Trung ương và Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Bùi Quang Vinh đều đề xuất coi năm 2015 là “năm của doanh nghiệp”. Năm nay là năm có nhiều dấu ấn đặc biệt của kinh tế Việt Nam với các hoạt động chạy nước rút của các bộ, ngành, địa phương cho kế hoạch 5 năm (2011 - 2015). Bên cạnh đó, năm 2015 Việt Nam dự báo sẽ gặt hái nhiều thỏa thuận đàm phán từ các hiệp định thương mại song phương, đa phương và đáng chú ý là sự hình thành Cộng đồng kinh tế ASEAN.
Việc cải thiện môi trường kinh doanh để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển được xem là yếu tố quyết định sự thành công hay thất bại. Tuy nhiên, điều quan trọng là tư duy cải cách cần được các chủ thể thực hiện nhận thức và quán triệt một cách sâu sắc. Các bộ, ngành cần phải coi cải cách là “nhiệm vụ sống còn” như Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã chỉ đạo.
Đã không ít lần, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, pháp luật và cơ chế chính sách phải tạo thuận lợi nhất cho mọi người dân và doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh. Tư tưởng này đã được cụ thể hóa mà rõ nhất là việc hai đạo luật liên quan đến thể chế kinh tế: Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) và Luật Đầu tư (sửa đổi) được Quốc hội thông qua. Các cải cách quan trọng về thủ tục hành chính chuyên sâu theo từng ngành, như đất đai, đầu tư xây dựng, thuế, hải quan... cũng là điểm nhấn đáng ghi nhận trong thời gian qua. Việc thực hiện Nghị quyết 19 của Chính phủ về cải cách môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia mang lại một số kết quả tích cực. Khởi sự kinh doanh giảm còn 5 thủ tục với thời gian khoảng 16 ngày (thay vì 10 thủ tục và 34 ngày như trước đây); tổng số giờ thực hiện thủ tục hành chính về thuế giảm được 370 giờ, còn 167 giờ. Thời gian nộp bảo hiểm xã hội cũng sẽ rút gọn từ 263 thủ tục xuống 111 thủ tục, giảm 50% số giờ giao dịch so với hiện nay.
Theo Bộ KH-ĐT, với những kết quả này, dự kiến xếp hạng tổng thể về môi trường kinh doanh của Việt Nam sẽ tăng lên 56, so với vị trí thứ 99 (theo tiêu chí xếp hạng hàng năm của Ngân hàng Thế giới). Tuy nhiên, dù đổi mới thể chế kinh tế đã có kết quả bước đầu, nhưng nhìn lại có thể thấy đây không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Chẳng hạn, trong quá trình triển khai Nghị quyết 19, sự vào cuộc ban đầu của một số bộ, ngành còn thiếu quyết liệt. Chỉ đến khi đích thân Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tới làm việc trực tiếp, thúc giục và ra chỉ tiêu mang tính pháp lệnh, nhiệm vụ mới được thực thi một cách rốt ráo. Rõ ràng, nhận thức của một số bộ, ngành về cải cách môi trường kinh doanh vẫn chưa có sự chuyển biến tích cực. Cho tới nay, theo thống kê của Bộ KH-ĐT, có tới 5 bộ hầu như chưa thực hiện giải pháp nào trong số các giải pháp được giao tại Nghị quyết 19.
Chính vì thế, ngay từ những ngày đầu năm 2015 cần tập trung triển khai thật tốt việc hướng dẫn thực hiện Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư mới; tiếp tục cải cách mạnh mẽ môi trường kinh doanh theo yêu cầu mà Nghị quyết 19 đã đặt ra. Có vậy, những “điểm nghẽn” về thể chế mới được khai thông. Cùng với sự hỗ trợ khu vực doanh nghiệp tư nhân, cần đẩy nhanh cải cách doanh nghiệp nhà nước trong năm 2015, minh bạch hóa thông tin và chấm dứt ưu đãi vốn, đất đai cho khu vực này. Hiện Việt Nam đã chuyển đổi từ quản lý kinh tế bằng biện pháp kế hoạch hóa tập trung sang sử dụng cơ chế thị trường, lấy kinh tế thị trường hiện đại làm mục tiêu. Cải cách thể chế là cơ sở, là bệ đỡ, là động lực của cải cách kinh tế. Những “điểm nghẽn” về thể chế nếu được giải quyết có thể coi là chìa khóa quan trọng để tạo động lực tăng trưởng thúc đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu nền kinh tế và đổi mới mô hình tăng trưởng, giúp nền kinh tế vượt qua giai đoạn suy giảm và đạt được tăng trưởng cao, ổn định và bền vững...
BẢO MINH
