(SGGPO).- Suốt gần 2 năm vận động tranh cử Tổng thống và những bài diễn thuyết nặng nề đã phơi bày một nước Mỹ bị chia rẽ sâu sắc với sự tàn nhẫn và nhức nhối.
Chiến dịch tranh cử như cuộc đối thoại ồn ào và rời rạc trong các thế giới song song, với 2 ứng cử viên Hillary Clinton và Donald Trump la lối nhau qua một hố sâu khó hàn gắn nằm giữa họ.
Đó là cuộc đua đầy những khoảnh khắc không thể dự đoán, nhưng chắc chắn gây nhiều chú ý.
Bà Clinton được sự ủng hộ của cử tri da đen, gốc Tây Ban Nha và tốt nghiệp đại học. Các cuộc thăm dò cũng cho thấy bà Clinton được ủng hộ của phụ nữ nhiều nhất từ trước đến nay.
Trong khi đó, ông Trump đã được ủng hộ lớn của cử tri da trắng tầng lớp lao động, mà các cuộc thăm dò cho thấy là nhóm phản đối bà Clinton mạnh hơn phản đối bất kỳ ứng cử viên đảng Dân chủ nào trước bà gần đây.
Sự chia rẽ giữa người da trắng và người thiểu số, giữa nam và nữ, giữa người tốt nghiệp đại học và người không học đại học mới bắt đầu trong năm 2016.
Kiểm phiếu tại Hinsdale, New Hampshire, Mỹ, ngày 8-11-2016. Ảnh: AP
Liên minh của bà Clinton trông rất giống liên minh của Tổng thống Barack Obama vào năm 2008 và 2012, với nguồn gốc sâu sắc hơn nhiều.
Nhưng năm 2016 là năm các khoảng cách mở rộng, với sự chia rẽ tàn nhẫn làm các cuộc đối thoại trở nên nhức nhối hơn.
Năm bầu cử 2016 sẽ được nhớ đến với việc ông Trump gọi các thành phố Mỹ là "vùng chiến" mà không thèm quan tâm cảm xúc của những người coi đó là nhà của họ; với việc bà Clinton gọi một nửa số người ủng hộ ông Trump là "đám người đáng thương"; với việc khi kết thúc tranh luận ông Trump tuyên bố "mọi thứ đều sai bét", trong khi bà Clinton đặt câu hỏi "từ khi nào chúng ta trở nên bi quan?".
Dễ dàng quy cho sự ứng cử của ông Trump đã thúc đẩy nhiều điều kỳ lạ đó.
Đảng Cộng hòa đã đề cử một ngôi sao truyền hình thực tế 70 tuổi mà trong nhiều năm có những tuyên bố phân biệt giới tính, một người từng đặt câu hỏi về tính hợp pháp của tổng thống da màu đầu tiên của Mỹ, một người từng tuyên bố rằng Mexico đã gửi "những kẻ hiếp dâm" qua biên giới.
Khoảng 45% cử tri là người da trắng không học đại học, nền tảng ủng hộ ông Trump.
Người ủng hộ ứng cử viên Donald Trump tại cuộc mít tinh đêm bầu cử 8-11-2016 ở Manhattan, New York, Mỹ. Ảnh: REUTERS
Sự sẵn sàng mạo hiểm của ông Trump nói những điều mà người khác không nói, rõ ràng đã kết nối với một số đáng kể cử tri Mỹ.
Ông Trump đã thấy cơ hội đó, từ những người nói rằng "Chuyện gì vậy? Tôi chỉ muốn có việc làm. Tôi không cần những lời hùng biện. Tôi muốn có việc làm".
Ông Trump hiểu được mức độ lo lắng sâu sắc của cử tri da trắng tầng lớp lao động. Ông khai thác thành phần bị gạt bỏ và giận dữ này, trong những góc của đất nước mà nhiều người cảm thấy đã bị bỏ rơi trong 8 năm dưới thời Tổng thống Barack Obama.
Người thắng, Tổng thống thứ 45, phải hàn gắn nước Mỹ.
THIỆN NGUYỄN
