Hãng Reuters ngày 24-12 đăng bài viết tựa đề 10 năm viện trợ của phương Tây ở Afghanistan - Sứ mệnh không bền vững nhận định tình hình Afghanistan hiện nay vẫn không hơn gì cách đây 10 năm, sau khi Mỹ và các nước phương Tây đổ quân, đổ của vào đất nước Nam Á này. Xã hội vẫn bất ổn với tình trạng các phe phái bộ lạc tranh giành quyền lực dẫn tới các vụ đánh bom khủng bố triền miên, kinh tế vẫn èo uột vì phần lớn đều dựa vào viện trợ nước ngoài và là một trong những quốc gia đứng đầu thế giới về tham nhũng.
Theo một báo cáo của Đại học Harvard, Mỹ đã tiêu tốn hàng ngàn tỷ USD cho cuộc chiến kéo dài 13 năm ở Afghanistan, tức mỗi hộ gia đình Mỹ mất trắng gần 100.000USD bao gồm cả chi phí chăm sóc y tế lâu dài và đền bù cho hàng trăm ngàn binh sĩ mất khả năng lao động do bị tổn hại về thể chất và tâm lý cũng như các thiệt hại về kinh tế - xã hội. Trang web Global Research còn cho biết, Washington đã vay mượn khoảng 2.000 tỷ USD, phần lớn từ các tổ chức tài chính nước ngoài để trang trải. Như vậy, Mỹ sẽ phải chi 260 tỷ USD tiền lãi cho khoản nợ trên.
Không chỉ dừng ở đó, sự lãng phí của nước Mỹ ở Afghanistan dường như là bất tận. Từ năm 2002, Quốc hội Mỹ đã dành riêng khoảng 103 tỷ USD để tái thiết Afghanistan. Không thể biết chính xác bao nhiêu tiền viện trợ tái thiết đã bị phung phí, bởi chỉ riêng năm 2012, gần 7 tỷ USD trong tổng số 10,6 tỷ USD chi cho các chương trình và dự án cũng như các vấn đề chung đã bị phí phạm. Theo kênh Fox News, Tổng Thanh tra John Sopko, người chịu trách nhiệm theo dõi công cuộc viện trợ cho Afghanistan, đã xác nhận Mỹ phí phạm hàng tỷ USD ở quốc gia này. Afghanistan không thể sử dụng 2 chiếc máy bay vận tải C-130 trị giá 40,5 triệu USD mà Chính phủ Mỹ có kế hoạch cung cấp cho không lực nước này. Khoảng 285 tòa nhà gồm các doanh trại, bệnh xá và trạm cứu hỏa đều không đáp ứng các quy định về xây dựng; 34 triệu USD tiền đóng thuế của người dân Mỹ cũng đã bị Lầu Năm Góc phí phạm vào chương trình trồng đậu nành mà chính nông dân Afghanistan phản đối...
Đấy là chưa kể việc Lầu Năm Góc chẳng mấy quan tâm đến hàng trăm ngàn đơn vị vũ khí được giao cho quân đội Afghanistan nên không biết, phần nhiều trong số đó đã biến mất, thậm chí rơi vào tay các phiến quân. Theo Yahoo News, Trung tâm Chiến lược và Đánh giá ngân sách (CSBA) cho biết, chi phí trung bình cho mỗi quân nhân Mỹ phục vụ ở Afghanistan trong năm 2014 là 2,1 triệu USD, cao hơn 352% so với chi phí ở Iraq năm 2005. Phân tích ngân sách Lầu Năm Góc, CSBA nhận thấy từ năm 2008 - 2013, chi phí bình quân cho 1 binh sĩ Mỹ là 1,3 triệu USD. Một điều nghịch lý là số binh sĩ được đưa tới đang giảm xuống, năm 2011 có gần 100.000 quân Mỹ ở Afghanistan, năm nay giảm xuống còn 40.000 quân. Mặc dù quân số giảm gần 40% nhưng ngân sách chỉ giảm 10%.
Thiếu tướng không quân về hưu Charles Dunlap - Giám đốc điều hành Trung tâm Luật pháp, Đạo đức và An ninh quốc gia - thừa nhận, yêu cầu quân đội Mỹ sử dụng tiền đóng thuế của người dân để làm thay đổi Afghanistan là nhiệm vụ bất khả thi.
Việt Anh
