Không thể hy sinh thêm môi trường để phát triển kinh tế. Bởi hiện trạng môi trường hiện nay đã ô nhiễm đến mức báo động. Hàng trăm ngàn người đã chết hoặc mang trong mình những căn hệnh ung thư mà nguyên nhân là do tiếp xúc phải ô nhiễm môi trường gây ra. Đã đến lúc lợi nhuận thu được từ kinh tế rất khó để có thể bù đắp cho vấn để cải thiện, xử lý ô nhiễm môi trường. Xuất phát từ thực tế đó, tập trung cho giảm thiểu ô nhiễm môi trường đã được TPHCM chọn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần phải thực hiện quyết liệt. Vậy năm 2013 sẽ có những điểm nhấn môi trường nào mà doanh nghiệp cũng như cộng đồng sẽ quan tâm?
TPHCM mạnh tay với doanh nghiệp ô nhiễm
Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM đã có buổi làm việc với các đơn vị liên quan về việc rà soát tiến độ thực hiện giải pháp giảm thiểu ô nhiễm. Theo đó, sẽ ngăn chặn, không làm ô nhiễm môi trường tăng lên bằng cách tăng cường thanh kiểm tra xử phạt doanh nghiệp đen. Những trường hợp tái vi phạm nhiều lần sẽ thực hiện buộc tạm ngừng hoạt động bằng nhiều hình thức. Trong đó không ngoại trừ việc sẽ tổ chức thành lập đoàn chức năng để cưỡng chế tạm ngừng hoạt động với những doanh nghiệp tái ô nhiễm nặng đã bị xử lý nhiều lần; ưu tiên khắc phục và khôi phục môi trường tại những nơi bị ô nhiễm nghiêm trọng.
Mục tiêu kỳ vọng trong năm 2013 sẽ có 90% cơ sở sản xuất, dịch vụ thương mại trên địa bàn thành phố phải có hệ thống xử lý chất thải; 100% khu chế xuất, khu công nghiệp và 90% khu đô thị mới phải có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường; giảm thiểu 80% ô nhiễm nguồn nước mặt nội thành và 60% ô nhiễm nguồn nước mặt ngoại thành; giảm thiểu 70% tiếng ồn từ hoạt động sản xuất và 50% tiếng ồn từ hoạt động giao thông; 100% chất thải nguy hại phải được lưu giữ, chuyển giao và xử lý. Riêng với chất thải rắn đô thị thì giảm tỷ lệ chôn lấp xuống còn 60%. 40% còn lại sẽ được xử lý bằng cách làm phân compost và đốt phát điện.
Giảm chồng chéo trong thanh kiểm tra môi trường
Năm 2012 đánh dấu việc chồng chéo trong công tác thanh kiểm tra môi trường cực kỳ bức xúc. Trung bình mỗi năm doanh nghiệp phải tiếp đón khoảng 20 lần đoàn thanh kiểm tra môi trường với những nội dung kiểm tra giống nhau. Về phía cơ quan chức năng cho đến nay có đến hơn 10 đơn vị cùng có chức năng thanh kiểm tra môi trường.
Trước thực tế đó, UBND TPHCM vừa chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện giảm chồng chéo trong công tác thanh kiểm tra. Theo đó, sở đã yêu cầu các quận huyện tập hợp danh sách các doanh nghiệp cần kiểm tra gửi về cho Sở Tài nguyên và Môi trường để thống nhất danh sách chung và thành lập đoàn thanh kiểm tra có sự thống nhất, phối hợp giữa sở với các quận huyện. Đây cũng là giải pháp nhằm giảm áp lực kiểm tra môi trường tại các doanh nghiệp. Đồng thời, tránh để bỏ sót nhiều doanh nghiệp gây ô nhiễm nặng nhưng lại không bị kiểm tra, xử lý. Về phía Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng cho biết, để giải quyết nạn chồng chéo trong công tác thanh kiểm tra môi trường, bộ đang trình dự thảo về phân cấp trong thanh kiểm tra, xử lý trong lĩnh vực bảo vệ môi trường giữa các cấp, ngành. Dự kiến sẽ sớm ban hành quy định này trong năm 2013.
Dán nhãn thân thiện môi trường cho hàng hóa trên thị trường
Năm 2013 là năm mà nhiều quy định về việc buộc sản phẩm lưu hành trên thị trường phải dán nhãn tiêu chuẩn quy định có lợi cho môi trường. Điển hình nhất là sản phẩm thiết bị điện bắt buộc phải dán nhãn tiết kiệm năng lượng. Theo đó, doanh nghiệp phải đăng ký sản phẩm và được cấp phép dán nhãn nếu sản phẩm đạt quy định về tiết kiệm năng lượng. Trường hợp chậm dán nhãn hoặc doanh nghiệp cố tình không chấp hành quy định về việc dán nhãn thì sản phẩm sẽ có nguy cơ đối mặt với hình thức cấm lưu hành trên thị trường.
Không dừng lại đó, năm 2013 theo Ban chỉ đạo giải thưởng doanh nghiệp xanh thì những sản phẩm của các doanh nghiệp đạt chứng nhận doanh nghiệp xanh cũng sẽ được khuyến khích dán nhãn doanh nghiệp xanh lên bao bì sản phẩm. Việc dán nhãn Doanh nghiệp xanh sẽ là cơ sở để cuộc vận động người dân ưu tiên sử dụng sản phẩm xanh được thuận lợi hơn. Theo đó, người dân sẽ dễ dàng nhận diện đâu là sản phẩm của các doanh nghiệp thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường cũng như doanh nghiệp chưa khẳng định được trách nhiệm bảo vệ môi trường sống của cộng đồng. Từ đó có sự ưu tiên lựa chọn tiêu dùng theo hướng có lợi cho môi trường hơn. Mặt khác, về phía doanh nghiệp thì việc cổ xúy xu hướng tiêu dùng sản phẩm xanh giúp tạo nên thị trường cạnh tranh lành mạnh hơn mà ở đó khuyến khích ngày càng có nhiều doanh nghiệp thực hiện tốt hơn công tác bảo vệ môi trường sống.
Chứng nhận danh hiệu Doanh nghiệp xanh cho 50 doanh nghiệp
Để giúp cộng đồng nhận diện rõ đâu là Doanh nghiệp xanh và doanh nghiệp chưa đạt tiêu chí môi trường đặt ra, TPHCM đã chủ trương triển khai chương trình chứng nhận Doanh nghiệp xanh cho doanh nghiệp. Đã có 50 Doanh nghiệp được chứng nhận là doanh nghiệp xanh năm 2012. Những doanh nghiệp này đã và đáp ứng được các tiêu chí như đảm bảo toàn bộ chất thải phát sinh trong quá trình sản xuất được xử lý đạt yêu cầu trước khi thải ra; có công nghệ sản xuất hiện đại; có đầu tư cho công tác hỗ trợ nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường; áp dụng nhiều giải pháp sản xuất sạch hơn, thân thiện với môi trường… Những doanh nghiệp sau khi được chứng nhận Doanh nghiệp xanh sẽ được cùng tham gia vào chương trình Kích cầu tiêu dùng xanh của TPHCM
Đầu tư nhiều giải pháp kích cầu tiêu dùng xanh
Năm 2013, UBND TPHCM tiếp tục chủ trì triển khai chương trình Tiêu dùng sản phẩm xanh lần 4-2013. Theo đó, UBND TPHCM giao Báo SGGP, Sở Công thương và Liên hiệp Hợp tác xã thương mại TPHCM triển khai cụ thể. Đại diện ban tổ chức chương trình cho biết, trong năm nay sẽ tập trung mạnh và hai mũi nhọn.
Một là vận động cộng đồng ưu tiên tiêu dùng sản phẩm của các doanh nghiệp vừa được UBND TP chứng nhận là Doanh nghiệp xanh (50 doanh nghiệp) thông qua nhiều chương trình nhắm đến cộng đồng như khu phố xanh, kết nối xanh giữa sinh viên và doanh nghiệp; ngày cộng đồng sống xanh…
Hai là tập trung đẩy mạnh cho giải pháp kích cầu trực tiếp cho tiêu dùng sản phẩm xanh như hỗ trợ trưng bày sản phẩm xanh tại hệ thống siêu thị Co.opMart, áp dụng chính sách giảm giá sản phẩm xanh, hỗ trợ quà và hiện kim cho khách hàng ưu tiên tiêu dùng sản phẩm xanh. Ngoài ra, thành phố ưu tiên chỉ đạo các phương tiện thông tin truyền thông ưu tiên tuyên truyền cho chương trình Tiêu dùng sản phẩm xanh diễn ra trong suốt tháng 6-2013 bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú.
PHÚC ANH