Thị trường hiện có khoảng 370 loại sữa ngoại nhập, chiếm hơn 65% thị phần, được cơ quan chức năng cấp giấy công bố tiêu chuẩn sản phẩm. Số liệu điều tra của một doanh nghiệp (DN) cho thấy, mỗi năm Việt Nam đã chi khoảng 11.700 tỷ đồng để nhập sữa các loại. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là chất lượng các loại sữa này vẫn đang là ẩn số vì chưa được kiểm tra tới nơi, tới chốn.
- “Ma trận” sữa ngoại
Đa dạng, nhiều chủng loại, trưng bày rất bắt mắt, những lời quảng cáo cực hay và có thể làm mềm lòng những bà mẹ khó tính nhất,… là ghi nhận chung của chúng tôi về thị trường sữa bột ngoại nhập. Hàng trăm thương hiệu sữa của các hãng nổi tiếng như sữa Abbott, Dumex, Mead Johnson, XO… luôn cạnh tranh trên các quầy kệ, cho thấy thị trường kinh doanh sữa trong những năm gần đây trở nên nóng bỏng.
Theo điều tra của chúng tôi, hầu hết những thương hiệu nổi tiếng đều nhập vào VN theo dạng nhập khẩu thành phẩm, nên chất lượng sữa tương đối tốt. Chỉ một số rất ít là nhập nguyên liệu và đóng gói tại VN. Trong “cuộc chiến” để giành thị phần sữa bột tại VN, ưu thế đang thuộc về Abbott.
Tuy vậy, theo phân tích của ông Trần Bảo Minh, Phó Tổng giám đốc Công ty Sữa Vinamilk, cho dù sữa bột có được bổ sung hàng loạt chất dinh dưỡng thì thành phần cơ bản của sữa (theo tiêu chuẩn của châu Âu hoặc Mỹ) cũng chỉ xoay quanh sữa bột, vitamin và một số khoáng chất.
Mặt khác, bản chất của sữa bao gồm những thành phần tự nhiên, nên dù cho các nhà sản xuất có bổ sung DHA, Taurine… gấp nhiều lần đi chăng nữa thì nó cũng chưa chứng minh được các chất này có thực sự tốt cho cơ thể của trẻ hay không. Thay vào đó, việc bổ sung thêm vào thành phần của sữa càng dài thì người tiêu dùng càng phải trả nhiều tiền để mua một hộp sữa. Đây cũng chính là lý do khiến cho giá sữa của VN đắt nhất thế giới!
Cũng cần phải làm rõ thêm một điều, việc sản xuất sữa bột cũng chẳng phải là một vấn đề gì ghê gớm. Bột sữa, giá bình quân khoảng 88.000 đồng/kg (đã có VAT), nếu muốn bổ sung thêm các chất khác như DHA (215 USD/kg), taurine, vitamin, canxi thì đều có sẵn trên thị trường. Lẽ dĩ nhiên, việc trộn sữa bột trên một dây chuyền công nghiệp với các chất nêu trên cũng cần phải theo một tỷ lệ nhất định để đảm bảo không gây hại cho trẻ. Khi hiểu được quy trình này, cộng với thành phần cơ bản của sữa thì người tiêu dùng sẽ không quá “thần tượng” cũng như đặt niềm
tin vào một loại sữa nào đấy.
- Tự công bố chất lượng - chưa đủ!
Làm việc với PV Báo SGGP, đại diện một DN chế biến và kinh doanh sữa cho rằng, chất lượng các loại sữa ngoại nhập chính ngạch là không đáng lo. Vấn đề đặt ra hiện nay là hầu hết các loại sữa này đều được nhập khẩu theo dạng DN tự công bố tiêu chuẩn, nhưng làm sao có thể khẳng định trong số danh mục sữa nhập khẩu lại không có những thương hiệu sữa giả trộn lẫn vào thị trường. Thực tế cho thấy, gần đây việc sản xuất hàng giả nhãn hiệu thường được sản xuất từ nước ngoài rồi đưa vào VN tiêu thụ để “đánh” vào tâm lý sính hàng ngoại của người dân.
Cũng không loại trừ khả năng, việc sản xuất sữa giả các thương hiệu nổi tiếng được tiến hành ngay trong nước nhưng đến nay chúng ta vẫn chưa phát hiện do chưa được kiểm tra tới nơi, tới chốn? Một cán bộ quản lý thị trường cũng thừa nhận, kiểm soát thị trường sữa bột chủ yếu dựa vào hóa đơn, chứng từ. Còn về chất lượng thì không thể kiểm tra theo dạng cảm quan mà phải lấy mẫu để phân tích. Việc làm này không thường xuyên, chỉ áp dụng trong trường hợp phát hiện sữa không rõ nguồn gốc, không có chứng từ.
Thử so sánh về chất lượng của cùng một nguyên liệu sữa bột có xuất xứ từ New Zealand và sữa không rõ nguồn gốc sẽ chứng minh khá rõ điều này. Nguyên liệu từ New Zealand kích thước đồng nhất, chất lượng dinh dưỡng cao hơn hẳn so với sản phẩm giả sữa có xuất xứ từ Hàn Quốc. Đối với sữa nguyên liệu được nhập từ New Zealand thì hàm lượng đạm (protein): 34%; hàm lượng chất béo: 28%, ngoài ra còn chứa nhiều vitamin, khoáng chất tạo nên sự hài hòa cân đối cho sản phẩm. Bên cạnh đó, những nguyên liệu giả sữa từ Hàn Quốc thì hàm lượng dinh dưỡng rất thấp và thiếu cân đối như: hàm lượng đạm (protein) chứa trong sản phẩm khoảng 3%-6%, hàm lượng chất béo không quá 30%, hầu như nó không chứa một loại vitamin và khoáng chất nào… |
Một DN khác cũng khẳng định với chúng tôi, việc kiểm tra chất lượng sữa ngoại đóng hộp gần như đang bị thả nổi, chỉ dựa trên việc tự công bố chất lượng của các nhà sản xuất – nhà nhập khẩu. Ngay cả việc đi lấy mẫu của các sản phẩm sữa sản xuất trong nước cũng không được thực hiện một cách thường xuyên. Trong quá trình pha trộn, đặt giả thiết nếu các DN “ăn gian” nguyên liệu sữa bột thì ai sẽ bảo vệ người tiêu dùng?
Được biết, việc quản lý chất lượng sữa được kiểm soát bởi Cục An toàn vệ sinh thực phẩm. Theo đó, chúng ta cũng đã ban hành bộ tiêu chuẩn chất lượng VN đối với mặt hàng sữa bột. Và để đạt được tiêu chuẩn này là điều không dễ dàng đối với nhiều DN.
Nhưng thực tế cho thấy, việc kiểm định chất lượng sữa cũng chỉ dừng lại ở việc kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm như độ nhiễm khuẩn, kim loại nặng, tạp chất,… VN chưa có hệ thống kiểm tra, phân tích các nguyên tố vi lượng trong thành phần sữa.
“Nếu như VN có một cơ quan kiểm nghiệm tối tân, đầy đủ quyền hạn thì việc bổ sung DHA, ARA “giúp trẻ thông minh vượt trội” sẽ không thể dễ dàng qua mặt người tiêu dùng để liên tục tăng giá bán như hiện nay” – một DN bức xúc nói.
Bằng những điều đã nói ở trên, việc nhập khẩu các loại sữa thành phẩm vào VN tương đối dễ dàng, trong khi các nước lân cận, như Thái Lan, đều có tiêu chí rất cụ thể cho sữa ngoại. Theo đề xuất của các DN, đã đến lúc cơ quan nhà nước cần phải vào cuộc mạnh mẽ hơn, bằng cách tổ chức lấy mẫu kiểm tra thường xuyên các loại sữa đang lưu thông trên thị trường để kịp thời phát hiện những vi phạm. Theo đó, cần sớm thiết lập một “hàng rào” về chất lượng, đồng thời đầu tư đúng mức cho các thiết bị kiểm định chất lượng nhằm đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng. Và với một thị trường tiêu thụ sữa ngoại lên đến gần 800 triệu USD/năm, trong khi chúng ta vẫn chưa sản xuất được sữa bột thì VN vẫn là mảnh đất màu mỡ cho các hãng sữa ngoại trong nhiều năm tới.
THÚY HẢI
| Hà Nội: Phát hiện sữa Trung Quốc chưa có chứng nhận chất lượng * Đã có 11 loại sữa Trung Quốc vào Việt Nam (SGGP). – Chiều 23-9, đoàn kiểm tra chuyên ngành vệ sinh an toàn thực phẩm và chất lượng hàng hóa của Sở Y tế Hà Nội do ông Nguyễn Việt Cường, Chánh thanh tra Sở Y tế, làm trưởng đoàn, đã kiểm tra đột xuất Công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Hoàng Lâm (số 136 Hồ Tùng Mậu). Tại thời điểm kiểm tra, công ty báo cáo đã nhập 42 tấn sữa Full cream milk parder xuất xứ Trung Quốc vào năm 2007. Công ty này cũng đã có giấy phép số 339/ATTP-ĐK để giải tỏa lô hàng có điều kiện của Cục An toàn vệ sinh thực phẩm cấp ngày 16-1-2008. Tuy nhiên, sau khi nhập khẩu lô hàng này, công ty đã bán cho các đơn vị sử dụng mà chưa xin cấp giấy chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm và khi kinh doanh loại sữa này công ty chưa có chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm (công ty chủ yếu cung cấp hàng cho Công ty ANCO). Đoàn thanh tra đã yêu cầu đại diện của công ty phải có mặt tại Sở Y tế Hà Nội để làm việc vào ngày 24-9 và xuất trình toàn bộ hồ sơ giấy tờ liên quan đến sản phẩm sữa Full cream milk parder. Thanh tra sở y tế yêu cầu, công ty này không được phép kinh doanh các loại sản phẩm chưa có chứng nhận. Đáng chú ý, theo thống kê của Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, hiện nay không chỉ có YiLi mà đã có tới... 11 loại sữa Trung Quốc khác được nhập khẩu chính thức vào Việt Nam. Trong số này có 2 loại sữa bột, 3 loại sữa nguyên liệu và 6 loại sữa tiệt trùng. Tuy nhiên, Cục An toàn vệ sinh thực phẩm cho rằng, chỉ có YiLi nằm trong danh sách 22 nhãn sữa nhiễm melamine. QU. LẬP |
