Lý do Bộ GD-ĐT đưa ra là phương thức xét tuyển học bạ THPT năm 2025 chiếm hơn 42% là chưa có sức thuyết phục! Trong khi đó, việc đối sánh từ các trường cũng cho thấy sinh viên trúng tuyển bằng phương thức xét học bạ có kết quả học tập tương đương với sinh viên trúng tuyển bằng phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT.
Đi ngược xu thế?
PGS-TS Bùi Hoài Thắng, Trưởng Phòng Đào tạo, Trường ĐH Bách khoa (ĐH Quốc gia TPHCM) bày tỏ: “Theo tôi, không cần phải cực đoan khi đặt vấn đề “bỏ hay duy trì phương thức xét tuyển bằng điểm học bạ THPT” trong mùa tuyển sinh năm 2026. Đa số các trường ĐH trên thế giới hiện nay tuyển sinh dựa trên những gì học sinh có được và cần thêm một số dữ liệu có tính chuẩn hóa như các kỳ thi SAT, ACT... Nếu toàn bộ kết quả học tập, phấn đấu ở bậc phổ thông không được dùng để minh họa cho năng lực học bậc ĐH thì học sinh sẽ thiếu động lực học tập. Điều này sẽ dẫn tới việc tập trung luyện thi và học lệch”.
Theo TS Lê Thị Thanh Mai, nguyên Trưởng Ban Công tác Sinh viên (ĐH Quốc gia TPHCM), Bộ GD-ĐT nên nhìn nhận và đánh giá mọi khía cạnh dựa trên cơ sở khoa học trước khi quyết định giữ hay bỏ phương thức xét tuyển bằng điểm học bạ THPT. Lý do nên giữ xét tuyển bằng điểm học bạ THPT là mở rộng cơ hội vào ĐH, vì không phải học sinh nào cũng có điều kiện ôn thi tốt nghiệp thật tốt hoặc có tâm lý vững vàng trong kỳ thi này. Xét học bạ sẽ giúp giảm áp lực cho học sinh, khuyến khích học tập đều đặn.
Khi học bạ được sử dụng, học sinh có động lực học tập suốt 3 năm phổ thông chứ không chỉ “nước rút” ôn thi cuối năm lớp 12. Điều này góp phần nâng cao chất lượng dạy - học toàn diện, tạo điều kiện cho các trường linh hoạt tuyển sinh vì một số ngành ít thí sinh quan tâm hoặc trường ở địa bàn khó tuyển, xét học bạ là công cụ hiệu quả để đảm bảo chỉ tiêu, giảm tình trạng “trống ghế”.
Trong khi đó, TS Võ Văn Tuấn, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Văn Lang, cho rằng, với quy định hiện nay, việc đánh giá dựa vào quá trình học tập THPT hay thông qua kỳ thi tốt nghiệp THPT đều là thước đo đánh giá học sinh sau bậc học này. Kết quả học 3 năm THPT là cả quá trình học tập của thí sinh, trong đó có kiểm tra miệng, kiểm tra 15 phút, kiểm tra 1 tiết, kiểm tra giữa kỳ, kiểm tra cuối kỳ...
Ngay cả đào tạo ĐH cũng dựa trên quá trình học của từng học kỳ, từng năm để đánh giá đầu ra của sinh viên. Hơn nữa, hiện nay kết quả học bạ THPT còn được các trường ĐH hàng đầu thế giới làm căn cứ để tuyển sinh, tuyển chọn các học sinh xuất sắc để trao học bổng du học. Như vậy, không có lý do gì để bỏ phương thức xét tuyển này.
Theo các chuyên gia tuyển sinh, nếu chỉ tính riêng hệ thống ĐH, hiện nay có hơn 200 trường sử dụng phương thức xét tuyển bằng điểm học bạ THPT cho một số ngành hoặc tất cả các ngành đào tạo của trường.
Như vậy, phương thức này đang là phương thức xét tuyển của đa số các trường ĐH (cả nước hiện có gần 243 ĐH, trường ĐH - chưa bao gồm các trường ĐH, học viện khối an ninh, quốc phòng).
Chỉ các trường ĐH có đông thí sinh đăng ký xét tuyển, mức độ cạnh tranh cao mới không xét tuyển theo điểm học bạ THPT. Thống kê của Bộ GD-ĐT trong năm 2025 cũng cho thấy phương thức xét học bạ dẫn đầu với hơn 42% thí sinh trúng tuyển nhập học.
Đánh giá lại để chuẩn mực hơn
Phân tích nên giữ phương thức xét tuyển bằng điểm học bạ THPT hay không, TS Lê Thị Thanh Mai lý giải: Cần đánh giá và nên có sự siết chặt chuẩn mực cho phương thức xét tuyển này.
Duy trì xét học bạ nhưng có tiêu chí phụ như: yêu cầu điểm trung bình tối thiểu theo tổ hợp, kết hợp với phỏng vấn hoặc bài kiểm tra về hiểu ngành, hiểu nghề; xây dựng chuẩn đánh giá học bạ toàn quốc và Bộ GD-ĐT có thể quy định khung chuẩn, áp dụng công cụ số để đồng bộ dữ liệu điểm, hạn chế gian lận; hạn chế chỉ tiêu cho phương thức xét tuyển bằng học bạ hoặc chỉ áp dụng phương thức xét học bạ cho các ngành học khó tuyển dựa theo dữ liệu tuyển sinh hàng năm.
Tóm lại, không nên bỏ hẳn việc xét tuyển bằng điểm học bạ, nhưng cần quy định rõ ràng và siết chặt chất lượng để vừa giữ cơ hội cho thí sinh, vừa bảo đảm công bằng trong đầu vào của đại học.
Theo TS Nguyễn Quốc Anh, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Công nghệ TPHCM, nên tiếp tục xét học bạ THPT như một kênh song hành với điểm thi tốt nghiệp THPT và các bài đánh giá chuẩn hóa. Điều này cũng phù hợp với xu hướng quốc tế.
Tuy nhiên, để bảo đảm công bằng và chất lượng, trường kèm các “điều kiện” kỹ thuật như ngưỡng điểm sàn rõ ràng (quy định sàn điểm trung bình lớp 12 và sàn từng môn theo tổ hợp, công bố công khai); đánh giá bổ sung cho ngành cạnh tranh (yêu cầu đánh giá năng lực, phỏng vấn/viết luận ngắn hoặc bài test năng lực ngành để phân tầng, đúng tinh thần đánh giá toàn diện); giới hạn theo nhóm ngành (với ngành “hot”/kỹ thuật cao/sư phạm, ưu tiên điểm thi THPT, điểm thi đánh giá năng lực làm kênh chính; học bạ chỉ dành cho hồ sơ thật sự nổi trội.
TS NGUYỄN ĐỨC NGHĨA, nguyên Phó Giám đốc ĐH Quốc gia TPHCM:
Không nên cực đoan
Tại Hội nghị giáo dục đại học năm 2024, một số đại biểu đề nghị giảm, thậm chí bỏ phương thức xét tuyển bằng điểm học bạ THPT từ năm 2025, và nay lại tiếp tục đặt ra vấn đề này cho năm 2026.
Liệu điều này có nhất thiết hay không? Thực tế, xét tuyển bằng điểm học bạ THPT đã thực hiện 12 năm, và được xem là phương thức lớn thứ 2 sau phương thức xét bằng điểm thi tốt nghiệp THPT.
Tính hợp lý của nó là công nhận quá trình học tập suốt 3 năm học THPT (lớp 10, lớp 11 và lớp 12) cùng với điều kiện phải tốt nghiệp THPT.
Về mặt khoa học, phương thức xét tuyển này đã được minh chứng qua các kết quả khảo sát, đối sánh kết quả học tập giữa sinh viên trúng tuyển bằng phương thức xét điểm học bạ THPT và sinh viên trúng tuyển bằng phương thức xét điểm thi THPT.
Mục tiêu tuyển sinh của các trường ĐH là tuyển đủ chỉ tiêu và tuyển được các thí sinh có năng lực tốt nhất, phù hợp với mục tiêu đào tạo của từng ngành hoặc từng trường.
Với mục tiêu đó, phương thức xét tuyển theo điểm học bạ THPT sẽ phù hợp cho từng trường ĐH chứ không nên nâng thành quan điểm cực đoan là phải giảm chỉ tiêu, thậm chí loại bỏ phương thức xét tuyển học bạ THPT.
ThS PHẠM THÁI SƠN, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông, Trường ĐH Công thương TPHCM:
Đánh giá cả quá trình học tập suốt ba năm THPT
Thông qua đối sánh kết quả học giữa sinh viên được xét tuyển bằng điểm học bạ và điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2023, 2024 cho thấy, kết quả học tập của hai đối tượng sinh viên này gần tương đương nhau, tỷ lệ loại giỏi và xuất sắc thì có khác nhau.
Tỷ lệ loại giỏi và xuất sắc của sinh viên từ xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT là gần 12%, còn tỷ lệ loại giỏi và xuất sắc của sinh viên xét tuyển bằng học bạ THPT là gần 8%.
Trên cơ sở đó, theo tôi, giữ phương thức xét tuyển bằng điểm học bạ THPT là phù hợp vì những lý do sau. Thứ nhất, xét tuyển học bạ THPT sẽ giúp đánh giá quá trình học tập suốt ba năm THPT, không chỉ đơn thuần là kết quả của một kỳ thi cuối năm. Điều này giúp nhìn nhận được sự nỗ lực và tiến bộ của thí sinh trong suốt thời gian học, thay vì chỉ đánh giá qua một kỳ thi duy nhất.
Thứ hai, làm giảm căng thẳng cho học sinh. Thứ ba, xét tuyển học bạ THPT khuyến khích các em học sinh chú trọng hơn vào học tập trong suốt năm học thay vì chỉ tập trung vào kỳ thi cuối năm, điều này thúc đẩy sự phát triển toàn diện và khả năng học hỏi liên tục ở bậc phổ thông.
Thầy NGUYỄN THUYÊN, giáo viên dạy môn Vật lý, Trường THPT Lý Thái Tổ (phường An Nhơn, TPHCM):
Nên tính toán đến quyền lợi của thí sinh
Việc xét tuyển ĐH-CĐ bằng phương thức xét học bạ cũng có mặt thuận lợi là tạo điều kiện cho một số thí sinh có thêm cơ hội lựa chọn. Tuy nhiên, nếu xét về tính khách quan thì vẫn còn tình trạng có trường đánh giá gắt gao, có trường nhẹ nhàng, nới tay...
Dĩ nhiên, không vì thế mà vội vàng bỏ phương thức xét tuyển này trong năm 2026 vì ảnh hưởng đến thí sinh đã học lớp 10, lớp 11. Tuyển sinh ĐH-CĐ không thể tách rời với chương trình giáo dục phổ thông.
Do đó, việc cải tiến, nâng cao chất lượng đầu vào của các trường ĐH-CĐ cũng cần có lộ trình phù hợp nhằm đảm bảo quyền lợi của thí sinh.
