Bánh khẩu thuy.
Vào những ngày hội Lồng tồng của người dân tộc Tày ở vùng Bắc Kạn không thể thiếu món bánh khẩu thuy. Đây là loại bánh được người dân xứ này làm trước hết để dâng cúng tổ tiên, thần linh cầu mưa thuận gió hòa mùa màng tươi tốt sau đó dành để đãi khách.
Có lẽ, loại bánh này được du khách thập phương ưa thích nhất trong số các món bánh trái của người dân tộc Tày nơi đây. Nhiều người lấy làm lạ là sao bánh được làm thủ công, chỉ bằng những nguyên liệu hết sức truyền thống mà có được cái xốp nhẹ, giòn tan đến như vậy.
Còn cái hình dạng viên tròn nhỏ, chỉ bằng quả trứng chim cút có màu vàng ong, thơm ngọt của mật mía bao quanh vỏ bánh thì các em bé cứ thích mê. Chỉ có người dân tộc Tày ở đây mới biết để làm được bánh khẩu thuy ngon cũng lắm công phu.
Họ lấy cây bèo tây đun lấy nước và đốt cây hoa vông đỏ lấy tro, hòa lẫn nhau để ngâm gạo nếp. Sau khi gạo ngâm nở, họ lại trộn thêm với khoai sọ xắt miếng rồi đem đồ chín, vẩy thêm chút rượu. Đó là cách để cho bánh có thể nở phồng to, lên màu đẹp và dậy mùi thơm khi rán. Sau khi đồ chín gạo và khoai là đến giã bánh.
Đây là công đoạn vất vả nhất, phải cần đến sức lực của thanh niên trai tráng trong nhà. Gạo nếp đồ dẻo dai khiến người giã rất tốn sức, vậy mà để bánh ngon lại còn phải giã nhanh tay và giã lâu sao cho bột bánh thật nhuyễn, giống như bánh dày là được. Bột bánh giã xong thì đem đổ ra một cái mẹt to, cán mỏng chừng 1 cm, chờ cho nguội bớt và se mặt thì lấy dao cắt thành từng miếng nhỏ, đem phơi khô rồi cất đi.
Khi ngày hội đến, người ta mới lấy bánh ra để rán. Họ lấy chảo gang cho nhiều mỡ rồi thả bánh vào, khi bánh phồng hết cỡ thì vớt ra. Cuối cùng, đun sôi mật mía, trút bánh đã rán vào đảo đều rồi đổ ra mẹt rắc sẵn chút bột gạo rang.
Bánh khẩu thuy thành phẩm nếu bảo quản tốt thì có thể giữ được khá lâu mà vẫn giòn, ngon. Vào dịp này, đến thăm ngày hội Lồng Tồng của người Tày Bắc Kạn, du khách có thể được thưởng thức hương vị thơm ngon của bánh khẩu thuy. Món bánh đặc biệt này cũng được nhiều du khách mua về làm quà cho người thân để nhớ mãi chuyến du xuân thú vị nơi núi rừng phía bắc.
HỒNG GIANG
