Bảo vệ quyền chính đáng cho các đối tượng thuộc diện kê khai tài sản

Quy định hợp lý hơn về kê khai tài sản

Thảo luận tại tổ đại biểu (ĐB) TPHCM về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng, ĐB Trương Trọng Nghĩa nêu vấn đề, để thu hút nhân lực chất lượng cao làm lãnh đạo các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) thông qua cơ chế thi tuyển, thuê giám đốc… thì cần quy định hợp lý về kê khai tài sản.

Theo ĐB Trương Trọng Nghĩa, đối với những đại diện cổ đông được tuyển dụng vào DNNN hoặc những người được thuê thì không nên buộc họ kê khai tài sản, tuy vẫn chịu sự điều chỉnh của luật.

“Biến động thu nhập trong quá trình làm việc thì phải kê khai, nhưng nếu bắt kê khai tất cả tài sản từ trước thì họ sẽ rất ngại, vì ảnh hưởng đến quyền riêng tư. Mặt khác, Luật Doanh nghiệp cũng đã thiết kế những điều khoản để phòng ngừa rồi”, ĐB Trương Trọng Nghĩa phát biểu.

Cùng quan điểm, ĐB Trần Công Phàn (TPHCM) nói thêm, dự luật mở rộng điều chỉnh doanh nghiệp có vốn Nhà nước (dưới 50%) là đúng. Tuy nhiên, với người nước ngoài làm giám đốc thì không nên bắt buộc kê khai toàn bộ tài sản từ đầu. “Với các cơ quan kiểm tra Đảng, đưa vào luật này cũng được, hoặc có thể đưa vào Điều lệ Đảng”, ĐB Trần Công Phàn nhận xét.

Nhìn nhận từ góc độ bảo vệ quyền chính đáng cho các đối tượng thuộc diện kê khai tài sản, ĐB Tô Thị Bích Châu (TPHCM) đề nghị làm rõ nội dung, phạm vi và lộ trình chuyển đổi số trong lĩnh vực này. “Việc chuyển đổi số là phải làm, nhưng những thông tin ở đây cần được quy định về mức độ bảo mật, nhằm tránh việc vừa tăng hiệu quả phát hiện, kiểm soát, ngăn ngừa tham nhũng, nhưng phải đảm bảo tính bảo mật lúc cần thiết và quyền cá nhân của công dân”, ĐB Tô Thị Bích Châu bình luận.

“Chuyển đổi số không thận trọng có thể ảnh hưởng tới cả một sự nghiệp chính trị hoặc sinh mạng của người khác"

ĐB Tô Thị Bích Châu (TPHCM)

ĐB Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên) cho rằng, đối với đề xuất nâng mức kê khai tài sản thu nhập từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng đối với kim khí quý, đá quý, tiền, giấy tờ có giá…, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu thêm và giao cho Chính phủ quy định chi tiết về phương pháp, thời điểm định giá các loại tài sản khó định giá.

“Nếu quy định mà không có hướng dẫn chi tiết thì trong quá trình triển khai sẽ khó khăn, vướng mắc, như thiếu nhất quán giữa các địa phương; thời điểm định giá khác nhau có thể gây ra chênh lệch giá, thiếu tính chính xác”, ĐB Nguyễn Văn Huy nêu ý kiến và đề xuất nghiên cứu thêm cụm từ “tài sản số” để bảo đảm đủ các hình thức tài sản, bởi tài sản số cũng là loại tài sản mới, có nhiều giá trị.

Về vấn đề kê khai tài sản, ĐB Phan Xuân Dũng (Khánh Hòa) dẫn chứng, ở một số quốc gia thì lương và thu nhập là rất khác nhau. “Vậy bây giờ chúng ta yêu cầu kê khai tài sản, thì kê khai thế nào? Ví dụ có người lương chỉ khoảng 16 triệu đồng/tháng, nhưng làm thêm các thứ thu nhập lên đến 50-60 triệu đồng/tháng”, ĐB Phan Xuân Dũng đặt vấn đề. Do đó, vấn đề kê khai tài sản này cần tham khảo thêm kinh nghiệm của các quốc gia khác.

Cũng theo ĐB Phan Xuân Dũng, cùng với phòng chống tham nhũng, cần đẩy mạnh phòng chống lãng phí, phải có giải pháp mạnh mẽ. Đơn cử hiện nay tiến hành sắp xếp lại, tài sản vật chất, trụ sở dôi dư nhiều, do đó cần có giải pháp để sử dụng hiệu quả, tránh lãng phí.

Điều tra tài sản để phòng tránh tẩu tán

Theo quy định, hàng năm, người thuộc diện kê khai phải kê khai và kê khai tài sản bổ sung. Nếu như phát sinh tài sản bổ sung và tăng lên 1 tỷ đồng thì phải xác minh. Tuy nhiên, ĐB Hoàng Văn Cường (Hà Nội) đặt câu hỏi: Có nhất thiết là cứ tăng lên 1 tỷ đồng thì phải xác minh hay không? Theo ĐB, quan trọng nhất là kê khai như thế nào, có giải trình rõ tài sản phát sinh hay không. "Nếu đã kê khai, có bằng chứng, có minh chứng đầy đủ thì không phải xác minh. Người ta chỉ rõ rằng bán tài sản này, bán những cái thứ kia thì việc gì phải phải xác minh nữa. Do đó, chỉ xác minh khi nào kê khai không trung thực hoặc có dấu hiệu gian dối, có tố cáo", ĐB Hoàng Văn Cường đặt vấn đề.

Bên cạnh đó, ĐB Hoàng Văn Cường đề nghị hàng năm cũng phải xác minh một số người. Ở các địa phương, có nơi bốc thăm xác minh mang tính chất “may rủi”. Như vậy, rõ ràng chống tham nhũng là may rủi?. Do đó, ĐB đề nghị hàng năm chúng ta phải xác minh và nên đưa ra một con số là xác minh 20%. Và cứ 5 năm quay vòng một lần, như vậy người nào cũng phải xác minh. “Việc xác minh là chuyện rất bình thường. Xác minh không phải là một cái gì xấu. Trừ trường hợp có dấu hiệu phải điều tra bất thường. Anh vừa xác minh rồi, nhưng có dấu hiệu bất thường thì xác minh lại 2 hay 3 lần”, ĐB Hoàng Văn Cường nói.

Liên quan đến thu hồi tài sản tham nhũng, ĐB Hoàng Văn Cường cho rằng, người tham nhũng sẽ tìm cách tẩu tán, phân tán tài sản cho con, em, gia đình, người thân. “Cho nên trong dự thảo phải đưa ra quy định trường hợp đã bị truy tố về tội tham nhũng, làm thất thoát các tài sản thì trong quá trình thu hồi tài sản phải điều tra không chỉ riêng tài sản của cá nhân mà còn điều tra cả tài sản của những người có liên quan để phòng tránh tẩu tán. Như thế mới đảm bảo tính răn đe, mạnh mẽ hơn trong công tác thu hồi tài sản tham nhũng”, ĐB Hoàng Văn Cường đề xuất.

Góp ý dự thảo Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) sáng 5-11, ĐB Nguyễn Tâm Hùng (TPHCM), Ủy viên Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội quan tâm đến mô hình tổ chức cơ quan thi hành án dân sự.

ĐB phân tích, mô hình tổ chức hiện nay chỉ có Cục Quản lý thi hành án dân sự ở Trung ương, cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh trực tiếp “ôm” toàn bộ thẩm quyền tổ chức thi hành. Còn phòng thi hành án dân sự khu vực chỉ là đơn vị thuộc cấp tỉnh, không có tư cách pháp nhân, không có con dấu, tài khoản và không có thẩm quyền ra quyết định thi hành án dân sự là một bất cập lớn. Cách thiết kế này không tương thích với cấu trúc mới của tòa án nhân dân và viện kiểm sát nhân dân theo mô hình khu vực, đồng thời tạo nhiều điểm nghẽn trong kiểm sát, phối hợp và tổ chức thi hành trên thực tế

Theo ĐB, với mô hình hiện hành (tập trung thẩm quyền tại thi hành án dân sự tỉnh, còn phòng thi hành án dân sự khu vực chỉ là phòng chuyên môn trực thuộc), đội ngũ chấp hành viên đang gặp rất nhiều khó khăn. Họ thường xuyên phải vật lộn với khối lượng hồ sơ và quy trình “lên - xuống” để xin ký quyết định; đã xuất hiện tình trạng chậm ký, thậm chí sẽ xảy ra lọt việc ra quyết định thi hành án.

Do đó, để bảo đảm tính ổn định của tổ chức bộ máy và tính nghiêm minh, kịp thời trong việc thi hành bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của tòa án, nhất thiết phải xem xét thật kỹ lưỡng mô hình tổ chức cơ quan thi hành án dân sự theo hướng 3 cấp (Trung ương - tỉnh - khu vực), nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho chấp hành viên và toàn hệ thống thi hành án thực hiện nhiệm vụ một cách kịp thời, nghiêm minh và đúng pháp luật.

ĐB cho rằng, thiết kế lại mô hình theo 3 cấp, với cơ quan thi hành án dân sự khu vực là chủ thể pháp nhân có thẩm quyền ra quyết định và tổ chức thi hành, sẽ khép kín chu trình “kiểm sát khu vực - xét xử khu vực - thi hành khu vực”, tháo gỡ các điểm nghẽn hiện nay, giảm thời gian và chi phí giao dịch, bảo đảm bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật được thi hành thực chất và đúng hạn.