Với đa số đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) tại phiên họp sáng 11-12.
Báo cáo với Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Luật thể hiện sự chuyển đổi mạnh mẽ từ cơ chế tiền kiểm (cấp phép, chứng nhận) sang hậu kiểm (quản lý theo quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật), nhằm giảm tối đa thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.
Đặc biệt, luật đã rà soát và cắt giảm tổng cộng 38 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện không đáp ứng các tiêu chí cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, đạo đức xã hội, hoặc sức khỏe cộng đồng, mà có thể kiểm soát bằng quy chuẩn/tiêu chuẩn kỹ thuật.
Các ngành nghề được cắt giảm bao gồm: kinh doanh dịch vụ làm thủ tục về thuế; kinh doanh dịch vụ làm thủ tục hải quan; kinh doanh dịch vụ kiến trúc; kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ và các hoạt động liên quan đến nuôi, trồng, kinh doanh mẫu động vật, thực vật hoang dã thuộc danh mục CITES và danh mục nguy cấp, quý, hiếm…
Luật cũng bổ sung ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh, theo đó cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Đối với nhà đầu tư nước ngoài, luật cho phép thành lập tổ chức kinh tế để thực hiện dự án đầu tư trước khi thực hiện thủ tục cấp, điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (IRC). Đây là một cải cách căn bản nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, mặc dù tổ chức kinh tế vẫn phải đáp ứng điều kiện tiếp cận thị trường và sau đó phải đăng ký IRC cho dự án đầu tư của mình.
Luật tăng cường phân cấp, phân quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, theo đó, Quốc hội chỉ còn chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án yêu cầu áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt, khác với quy định của luật, nghị quyết của Quốc hội. Thẩm quyền quyết định đối với nhiều loại dự án quan trọng được phân cấp xuống Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch UBND cấp tỉnh.
Thủ tục đầu tư đặc biệt được mở rộng phạm vi áp dụng cho mọi dự án thực hiện tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ số tập trung, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế và khu chức năng trong khu kinh tế (trừ dự án phải chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của Chính phủ).
Dự án được áp dụng thủ tục này sẽ không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, thẩm định công nghệ, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, lập quy hoạch chi tiết, cấp giấy phép xây dựng và các thủ tục để được phê duyệt, chấp thuận, cho phép trong lĩnh vực xây dựng, phòng cháy, chữa cháy, thay vào đó là cam kết bằng văn bản của nhà đầu tư về việc đáp ứng điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn.
Luật quy định cơ chế ưu đãi, hỗ trợ đặc biệt nhằm khuyến khích phát triển các dự án có tác động lớn đến kinh tế - xã hội. Đối tượng áp dụng bao gồm các dự án thành lập mới các trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm R&D, hạ tầng trung tâm dữ liệu lớn, hạ tầng điện toán đám mây, hạ tầng di động 5G trở lên và hạ tầng số khác trong lĩnh vực công nghệ chiến lược, cũng như các dự án nghiên cứu, thiết kế, sản xuất, đóng gói, kiểm thử chip bán dẫn, và xây dựng trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo.
Một điểm mới quan trọng khác là đơn giản hóa thủ tục đầu tư ra nước ngoài, theo đó nhà đầu tư không cần thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài mà chỉ cần thực hiện thủ tục đăng ký giao dịch ngoại hối nếu dự án có mức vốn đầu tư nhỏ hơn mức quy định của Chính phủ và không thuộc ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện.
