Ông Nguyễn Văn Nhơn và ông Lê Đức Tỏ đều ở Quy Nhơn, cùng mua căn nhà số 616 đường Trần Hưng Đạo (THĐ) thành phố Quy Nhơn tỉnh Bình Định của bà Hồ Thị Vưu. Bà Vưu là chủ sở hữu hợp pháp căn nhà này với Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất (QSHN và QSDĐ) số 2791/XD ngày 26-7-1999 do Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định cấp.

Việc mua bán nhà giữa 2 bên đã được Phòng Công chứng số 1 tỉnh Bình Định công chứng vào ngày 7-8-1999. Trong khi đang làm thủ tục trước bạ sang tên để lập sổ nghiệp chủ mới, ông Nhơn và ông Tỏ nhận được quyết định số 3073/UB ngày 1-9- 1999 của UBND tỉnh Bình Định thu hồi Giấy chứng nhận QSHN và QSDĐ mà tỉnh đã cấp cho bà Hồ Thị Vưu.

Tháng 5-2000, khi gởi đơn khiếu nại quyết định của UBND tỉnh Bình Định, hai ông được giải thích là do bà Vưu lừa đảo cơ quan chính quyền để làm Giấy chứng nhận QSHN và QSDĐ đối với căn nhà 616 THĐ nên tỉnh mới ra quyết định thu hồi. Ba năm sau, ngày 20-5-2003, UBND tỉnh Bình Định mới có công văn số 1094/UB-NC trả lời đơn khiếu nại của hai ông, giữ nguyên quyết định của UBND tỉnh, đề nghị bên mua liên hệ với bà Vưu để đòi lại tiền!

Ngày 29-5-2003, ông Nguyễn Văn Nhơn và ông Lê Đức Tỏ khởi kiện, yêu cầu tòa án hủy quyết định 3073 ngày 1-9-1999 và quyết định số 837 ngày 30-3-2000 của UBND tỉnh Bình Định (QĐ 837 giao căn nhà 616 THĐ cho Công ty Kỹ thuật vật tư Bình Định quản lý).

Bản án sơ thẩm số 02 ngày 11-7-2005 của TAND tỉnh Bình Định và bản án phúc thẩm ngày 13-12-2005 của Tòa Phúc thẩm TANDTC tại Đà Nẵng đều bác đơn của hai ông khởi kiện 2 quyết định 3073 (về thu hồi Giấy chứng nhận QSHN và QSDĐ căn nhà 616 THĐ) và quyết định 837 (về việc thu hồi và bố trí sử dụng căn nhà 616).

Bỏ ra một số tiền lớn (670.000.000 đồng thời điểm 1999) để mua một căn nhà hợp pháp với đầy đủ thủ tục nhưng lại bị thu hồi (do sai sót của chính quyền các cấp) mà không đếm xỉa đến quyền lợi hợp pháp của người mua, ông Nhơn, ông Tỏ tiếp tục khiếu nại bản án phúc thẩm.

Ngày 25-5-2006, Viện Kiểm Sát nhân dân tối cao đã có Quyết định 05 kháng nghị bản án hành chính phúc thẩm số 21 ngày 13-12-2005 của tòa án phúc thẩm TAND tối cao tại Đà Nẵng. Quyết định kháng nghị nhận định: “Tại thời điểm ông Nhơn và ông Tỏ mua nhà của bà Vưu thì việc mua bán là ngay thẳng và hợp pháp. Bà Vưu là người bán cũng có giấy tờ hợp lệ được Nhà nước cấp sổ chứng nhận quyền sở hữu hợp pháp về nhà ở và đất ở. Hợp đồng chuyển nhượng đã được công chứng theo quy định của pháp luật.

Ông Nhơn và ông Tỏ là chủ sở hữu hợp pháp tài sản đã được chuyển dịch. Khi khiếu nại các quyết định của UBND tỉnh Bình Định thì 3 năm sau mới được trả lời đơn khiếu nại. Vì vậy, tòa án cần xem xét lại quá trình giải quyết của cơ quan Nhà nước đối với căn nhà 616 THĐ, thành phố Quy Nhơn.

Đánh giá những sai sót và trách nhiệm của những cơ quan quản lý về đất đai, nhà ở tại tỉnh Bình Định trên cơ sở đó có quyết định đúng pháp luật và có căn cứ để giải quyết quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất tại số 616 THĐ vừa đảm bảo được lợi ích nhà nước vừa đảm bảo được quyền lợi hợp pháp của ông Nguyễn Văn Nhơn và ông Lê Đức Tỏ”… Quyết định kháng nghị đã “đề nghị Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao xét xử giám đốc thẩm theo hướng hủy án sơ và phúc thẩm, giao hồ sơ lại cho TAND tỉnh Bình Định xét xử lại theo thủ tục chung của pháp luật. Tạm hoãn thi hành bản anù, đợi kết quả xét xử giám đốc thẩm”.

Đầu tháng 3 vừa qua, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã giám đốc thẩm vụ kiện của 2 ông Nguyễn Văn Nhơn và Lê Đức Tỏ theo kháng nghị của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao. Tuy nhiên, TANDTC đã không chấp nhận Kháng nghị số 05 ngày 25-5-2006 của Viện kiểm sát nhân dân Tối cao, giữ nguyên bản án hành chính phúc thẩm số 21/HCPT ngày 13-12-2005 của Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng.

Ông Nhơn và ông Tỏ cho rằng lập luận của UBND tỉnh Bình Định và tòa án 3 cấp đã thiên về bảo vệ quan điểm của cơ quan chính quyền mà bỏ qua quyền lợi hợp pháp của công dân. Theo chúng tôi, xuất phát từ việc UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất cho bà Hồ Thị Vưu mới có việc bà Vưu bán nhà cho 2 ông. Thế nhưng, từ các quyết định của UBND tỉnh Bình Định trước đó, đến các bản án của tòa án các cấp sau này đều không đề cập đến việc xử lý việc mua bán căn nhà để bảo đảm quyền lợi của bên mua là một thiếu sót lớn.

Đó là chưa kể toàn bộ vụ việc phức tạp hiện nay đều xuất phát từ sai sót của chính quyền trong việc cấp giấy tờ nhà đất cho bà Hồ Thị Vưu. Nên chăng, nếu xác định căn nhà là tài sản nhà nước, mà hai ông Nhơn, Tỏ lỡ mua, quyết định cũng nên xem xét cho 2 ông mua nhà (diện nhà Nhà nước quản lý), đồng thời buộc bà Hồ Thị Vưu trả lại tiền bán nhà đã nhận của hai ông Nhơn và Tỏ cho Nhà nước quản lý thì sẽ có tình có lý và dễ thực hiện hơn.

Thiên Thanh