Ngày 17-2 tại Hà Nội, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã chủ trì buổi họp báo công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Đề án giá điện 2009 và chủ trương thực hiện giá điện theo cơ chế thị trường. Với mức tăng giá 8,92% so với năm 2008, từ 1-3-2009, giá bán điện bình quân năm 2009 là 948,5 đồng/số (kWh). Tuy nhiên, toàn bộ hộ nghèo sẽ được trợ giá 50 số điện đầu tiên hàng tháng. Đồng thời, việc điều chỉnh giá điện sẽ làm cho doanh nghiệp và người tiêu dùng tính toán, sử dụng điện hợp lý, tiết kiệm hơn.
Không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt người dân
Với mức giá bán điện mới từ ngày 1-3, giá điện bình quân cho sinh hoạt dự kiến tăng khoảng 13%, sẽ làm tăng tiêu dùng cuối cùng của cá nhân năm 2009 khoảng 0,3-0,35%, làm tăng chi tiêu của các hộ gia đình thêm khoảng 3%. Theo Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, mức tăng như trên là không lớn và không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt của người dân.
Tuy nhiên, số người được hỗ trợ giá theo cơ chế mới này đã thu hẹp từ 3,5 triệu xuống còn 2,4 triệu người.
Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Hữu Hào, để thực hiện chính sách hỗ trợ giá của Chính phủ cho các đối tượng là các hộ nghèo, hộ có thu nhập thấp, trong cơ chế giá điện mới, biểu giá điện sinh hoạt bậc thang được áp dụng với 50 số đầu tiên thấp hơn giá thành, mức bù giá bằng 35-40% giá bán điện bình quân. Nếu có tháng hộ nghèo dùng trên 50 số thì sẽ tính bình quân 3 tháng liên tiếp để tính tiền. Như vậy, trợ cấp của Nhà nước sẽ thể hiện ngay trên hóa đơn tính tiền điện hàng tháng.
Công nhân kỹ thuật Lilama 18 đấu nối cáp tổ máy 2 Nhà máy điện Nhơn Trạch 1. Ảnh: Đức Thành
Bộ Công thương cũng cho biết, hiện tại cả nước có khoảng 12,1% số hộ thuộc diện nghèo. Trong khi đó, số hộ sử dụng bình quân dưới 50 số/tháng trong năm 2008 ở mức 23% (ở các vùng do các công ty điện lực trực tiếp bán điện) và trên 50% ở những vùng nông thôn miền núi do các tổ chức kinh doanh điện nông thôn bán lẻ điện.
“Nếu thực hiện trợ giá cho 50 số đầu thì toàn bộ số hộ thuộc diện nghèo và một tỷ lệ lớn số hộ có thu nhập thấp cả ở thành phố và nông thôn sẽ được hưởng chính sách bù giá điện của Chính phủ, đồng thời cũng sẽ giảm được lượng bù giá cho các đối tượng không thuộc diện ưu tiên, dần thực hiện được việc bù giá đúng cho các đối tượng thuộc diện chính sách” – Thứ trưởng Đỗ Hữu Hào khẳng định.
Từ năm 2010, các cơ quan chức năng cũng sẽ nghiên cứu để áp dụng cơ chế bù giá trực tiếp cho cá hộ nghèo, hộ thu nhập thấp tiêu thụ dưới 50 số/tháng theo hóa đơn tiền điện thực tế hàng tháng.
Theo tính toán của Bộ Công thương, do giá điện cho 50 số đầu tiên vẫn được giữ ở mức giá thấp nên tất cả các hộ nghèo và hộ có thu nhập thấp có mức sử dụng điện dưới 50 số/tháng, tiền điện hàng tháng phải trả chỉ tăng thêm tối đa 2.500 đồng/tháng, bằng 0,21% thu nhập của một hộ dân có thu nhập thấp nhất.
Các hộ sử dụng dưới 100 số/tháng, tiền điện phải trả thêm tối đa là 18.000 đồng/tháng; các hộ sử dụng dưới 200 số mỗi tháng phải trả thêm 22.000 đồng; hộ sử dụng 300 số sẽ trả thêm 28.000 đồng/tháng và 32.000 đồng là khoản tiền các hộ sử dụng 400 số/tháng phải trả thêm khi thực hiện giá điện mới.
Tăng giá điện không hạn chế tác động của gói kích cầu
Trước những băn khoăn về thời điểm điều chỉnh giá điện ngay đầu tháng 3 có thể hạn chế tác dụng của gói kích cầu của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu nhấn mạnh, việc điều chỉnh giá điện là không thể dừng được, song song với nó, gói kích cầu của Chính phủ đang phát huy tác dụng. Theo Bộ Tài chính, điều chỉnh giá điện lần này nhằm làm lành mạnh hóa tài chính của ngành điện, kêu gọi đầu tư nước ngoài và đầu tư tư nhân vào ngành điện. Bên cạnh đó, điều chỉnh giá cũng kích thích doanh nghiệp và người tiêu dùng tiết kiệm điện, tăng năng suất hạ giá thành.
Một lý do khác không thể chần chừ “thả” giá điện, theo Bộ Công thương là để thu hút đầu tư cho ngành điện. Với mức giá 5,2 cent/kWh, giá điện ở Việt Nam đang ở mức thấp nhất Đông Nam Á. Theo Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, trừ thủy điện, mức 5,2 cent là quá thấp, thấp hơn cả giá sản xuất ra của các nhà máy điện (ít nhất đã 6-7 cent) nên không thu hút được các dự án đầu tư vào ngành điện mà chỉ “thu hút được các dự án tốn điện để tranh thủ nguồn điện giá rẻ của ta”. Do đó, giá điện buộc phải được thị trường hóa để thu hút đầu tư mới mong đáp ứng được an ninh năng lượng và nhu cầu điện năng trong tương lai.
Theo Phó Thủ tướng, 6.400 tỷ đồng thu được từ tiền tăng giá điện so với 5 tỷ USD đầu tư cho ngành điện 1 năm không nhiều và cũng không đủ để đảm bảo EVN sẽ cung ứng đủ điện nhưng việc cho giá điện tiệm cận thị trường sẽ kích thích các nhà đầu tư khác.
Tuy nhiên, điều mà người tiêu dùng và các cơ quan chức năng lo ngại chính là tâm lý “té nước theo mưa” tăng giá các loại hàng hóa khác.
Bộ Tài chính và Công thương khẳng định ảnh hưởng của tăng giá điện không lớn nên không được lợi dụng để tăng giá các mặt hàng khác. Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải chỉ đạo Bộ Công thương triển khai lực lượng quản lý thị trường tăng cường kiểm tra, kiểm soát để ngăn chặn tình trạng tăng giá “té nước theo mưa”.
Doanh nghiệp và người tiêu dùng cũng phải chủ động tính toán các giải pháp sử dụng điện hợp lý.
Đinh Lan
