Điều tra toàn phần
Cuộc điều tra đầu tiên tập trung vào chống bán phá giá đối với các chip mạch tích hợp (IC) giao diện hàng hóa và chip IC điều khiển cổng nhập khẩu từ Mỹ. Các chip này thường được sử dụng trong các thiết bị điện tử, từ điện thoại thông minh đến hệ thống công nghiệp, chủ yếu được sản xuất bởi các công ty hàng đầu như Texas Instruments, ON Semiconductor và Analog Devices. Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết, mục tiêu là xác định liệu các công ty này có bán sản phẩm với giá thấp bất hợp lý, gây thiệt hại cho các nhà sản xuất chip nội địa như SMIC hay HiSilicon hay không. Cuộc điều tra dự kiến sẽ kéo dài trong vài tháng, với khả năng dẫn đến thuế nhập khẩu bổ sung hoặc các biện pháp trừng phạt khác nếu phát hiện vi phạm.
Cuộc điều tra thứ hai, mang tính chất chống phân biệt đối xử, nhắm vào các chính sách thương mại của Mỹ đối với ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc. Theo người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc, các biện pháp của Mỹ, bao gồm hạn chế xuất khẩu công nghệ cao và áp thuế quan, là “hành động kiềm chế và đàn áp có chủ đích” nhằm cản trở sự phát triển các ngành công nghệ tiên tiến của Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực chip máy tính tiên tiến và trí tuệ nhân tạo (AI). Các hạn chế này bao gồm cấm bán thiết bị sản xuất chip tiên tiến từ các công ty như Applied Materials và Lam Research cho Trung Quốc, kiểm soát xuất khẩu đối với các công nghệ AI.
Động thái của Trung Quốc được xem là phản ứng trực tiếp sau khi Mỹ, ngày 12-9, đưa 23 công ty Trung Quốc vào danh sách đen thương mại của Bộ Thương mại Mỹ. Trong số đó, hai công ty bị cáo buộc hỗ trợ SMIC, nhà sản xuất chip lớn nhất Trung Quốc, mua thiết bị sản xuất chip bất chấp các hạn chế của Washington.
Giảm căng thẳng thương mại
Cuộc gặp tại Madrid giữa Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Phó Thủ tướng Trung Quốc He Lifeng là một phần của nỗ lực kéo dài nhiều tháng nhằm giảm căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Các cuộc đàm phán trước đó tại Geneva (tháng 5), London (tháng 6) và Stockholm (tháng 7) đã đạt được một số tiến bộ, bao gồm thỏa thuận tạm dừng tăng thuế quan qua lại trong 90 ngày, bắt đầu từ tháng 7-2025. Thỏa thuận này đã giúp ngăn chặn một cuộc chiến thương mại toàn diện, vốn có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao.
Tại Stockholm, Bộ trưởng Bessent mô tả các cuộc thảo luận là “rất trọn vẹn”, nhấn mạnh cả hai bên cần “giảm thiểu rủi ro đối với các ngành công nghiệp chiến lược” như: chất bán dẫn, đất hiếm và dược phẩm. Ông cũng đề cập đến mục tiêu đạt được sự cân bằng trong mối quan hệ thương mại, trong bối cảnh Mỹ lo ngại về sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng Trung Quốc, còn Trung Quốc phản đối các biện pháp hạn chế của Mỹ. Trong khi đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào việc tự chủ trong ngành bán dẫn, với các chương trình như Made in China 2025 nhằm giảm sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài.
Kết quả của các cuộc điều tra và đàm phán được giới phân tích đánh giá sẽ không chỉ ảnh hưởng đến ngành công nghiệp bán dẫn mà còn tác động đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Bất kỳ động thái trả đũa nào từ cả hai phía đều có thể định hình lại cục diện thương mại và công nghệ trong những năm tới.
