Nội dung nói trên nằm trong dự thảo nghị định quy định về tổ chức các ĐVSNCL vừa được Bộ Nội vụ gửi Bộ Tư pháp thẩm định. Khi được ban hành chính thức, nghị định này thay thế Nghị định số 120/2020/NĐ-CP và một số quy định khác, hoàn thiện thể chế liên quan đến việc thành lập, tổ chức lại, giải thể, xếp hạng và tự chủ của các ĐVSNCL.
Mục tiêu chính, được thể hiện rõ trong dự thảo, là tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các ĐVSNCL thuộc bộ, ngành, địa phương theo tinh thần Nghị quyết số 19-NQ/TW56; bao gồm việc không còn mô hình tổng cục trong cơ cấu tổ chức của các bộ, cơ quan ngang bộ và tổ chức lại chính quyền địa phương thành 2 cấp (tỉnh và xã).
Dự thảo nghị định được bổ sung nội dung về xếp hạng ĐVSNCL; có quy định riêng cho Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, theo đó Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng sẽ quyết định việc áp dụng quy định của nghị định này trong lĩnh vực, phạm vi quản lý của mình.
Cũng liên quan đến tiêu chí, điều kiện thành lập, tổ chức lại, giải thể ĐVSNCL, bên cạnh yêu cầu các cơ sở thành lập mới phải tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư như đã nêu, dự thảo còn quy định tiêu chí thành lập phải phù hợp với quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành hoặc đề án quy hoạch mạng lưới các ĐVSNCL theo ngành, lĩnh vực; phải đảm bảo số lượng người làm việc tối thiểu là 15 viên chức đối với ĐVSNCL mới thành lập (trừ đơn vị cung ứng dịch vụ cơ bản, thiết yếu). Đối với ĐVSNCL tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, số lượng này bao gồm cả viên chức và người làm chuyên môn, nghiệp vụ theo chế độ hợp đồng lao động.
ĐVSNCL tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư có quyền quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể các đơn vị thuộc phạm vi quản lý theo đề án tự chủ được phê duyệt (sau khi hội đồng quản lý thông qua, nếu có).
Đặc biệt, với định hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, dự thảo phân cấp thẩm quyền quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể các ĐVSNCL thuộc bộ, cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh cho bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ và UBND cấp tỉnh (thay vì Thủ tướng Chính phủ như quy định trước), trừ trường hợp pháp luật chuyên ngành có quy định khác.
UBND cấp xã được trao quyền quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể và quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của ĐVSNCL thuộc UBND cấp xã.
Phân cấp phân quyền là một trong những điểm quan trọng nhất, dự kiến có tác động sâu rộng nhất; giúp cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian giải quyết và trao quyền chủ động cho các cấp quản lý gần dân hơn; phản ứng linh hoạt hơn trước nhu cầu thực tiễn.
