Quảng cáo ngoài trời được xem là một phần quan trọng tạo nên bộ mặt của thành phố. Quảng cáo có quy hoạch, có chất lượng góp phần đem lại một không gian đô thị hiện đại, văn minh. TPHCM hiện đã có quy hoạch tổng thể về quảng cáo nhưng cho đến nay trên thực tế tình trạng nhếch nhác, xô bồ, lộn xộn của quảng cáo ngoài trời đang đe dọa những nỗ lực xây dựng nếp sống văn minh, mỹ quan đô thị tại TPHCM. 

Tượng Phù Đổng Thiên Vương trở nên nhỏ bé trước các bảng quảng cáo.

Ngán với tờ rơi

Một chiều chủ nhật, trên đường Nguyễn Tri Phương đoạn ngay bên hông UBND quận 10, người đi đường ngao ngán chứng kiến một cảnh tượng không mấy vui vẻ. Cả một đoạn đường trắng xóa những tờ rơi quảng cáo, nằm vung vãi trên đường, vun thành từng ụ rác sát vỉa hè, thậm chí tại khu vực cổng bảo vệ của UBND quận 10 người ta đã phải quét dọn các tờ rơi thành từng đống. Điều đáng nói là ngay cạnh đó là ngã tư đường Nguyễn Tri Phương và 3 Tháng 2 vừa khánh thành cầu vượt với thiết kế hiện đại, bên dưới trồng cây xanh tạo nên một cảnh quan đẹp trong lòng thành phố. Hình ảnh khu ngã tư gọn gàng đẹp đẽ đã bị cảnh xô bồ của các tờ rơi phá hỏng đi không ít.

Phát tờ rơi quảng cáo đã trở thành một vấn nạn của văn hóa đô thị tại TPHCM. Tại các ngã tư lớn hầu như lúc nào cũng có người túc trực, tranh nhau giúi tờ rơi vào tay những người đi đường, từ quảng cáo dạy đàn ghita cấp tốc, bán điện thoại, điện máy… cho đến bán cả nhà, đất… Thậm chí, nhiều người còn dở khóc dở cười khi bị giúi vào tay các tờ quảng cáo trị bệnh… cho chị em phụ nữ. Cũng tại chính khu vực này, từng một thời ầm ĩ các tờ rơi quảng cáo dạng sách khiến Sở Thông tin - Truyền thông TPHCM phải vào cuộc xử lý.

Phần lớn người đi đường khi nhận tờ rơi hầu như chỉ liếc qua rồi vứt bỏ, khiến khu vực phát tờ rơi biến thành một bãi rác ngay giữa đường. Chính vì hình ảnh quá phản cảm này, mà gần đây nhiều người đi đường đã từ chối nhận tờ rơi để không trở thành người tiếp tay cho việc xả rác bất đắc dĩ. Thậm chí, trên các diễn đàn trực tuyến lớn cũng đang bắt đầu kêu gọi lắc đầu với tờ rơi để góp phần giữ gìn mỹ quan đô thị trước khi các các cơ quan chức năng có biện pháp xử lý hiệu quả tình trạng này.

“Loạn” bảng quảng cáo

Nếu tờ rơi quảng cáo là thực trạng bê bối trong văn hóa đô thị mang tính thời sự thì các bảng quảng cáo mới thực sự là bệnh kinh niên.

Khu vực ngã sáu Phù Đổng có lẽ được xem là một trong những “trung tâm” của quảng cáo ngoài trời. Quảng cáo ở đây thậm chí còn chia làm nhiều tầng, từ thấp đến cao. Mà bảng quảng cáo nào cũng muốn được nổi bật, được chú ý nên tất cả đều rực rỡ đến lòe loẹt, vây -  bọc xung quanh vòng xoay khiến cho khu vực này luôn có cảm giác lộn xộn, nặng nề. Tượng Phù Đổng Thiên Vương trở nên nhỏ bé, lọt thỏm giữa “rừng” bảng quảng cáo.

Tại khu vực Hàng Xanh, đây là nơi thuận lợi cho quảng cáo ngoài trời với lưu lượng người tham gia giao thông lớn, không gian thoáng đãng nên mật độ bảng quảng cáo cũng thuộc loại nhiều nhất, nhì thành phố. Đủ loại quảng cáo với đủ mọi màu sắc chen chúc nhau, biến một trong cửa ngõ vào thành phố trở nên tạp nham, hỗn độn.

Các khu vực, trục đường lớn khác cũng được xem là điểm nóng quảng cáo như: Điện Biên Phủ, Trần Quang Khải, Lăng Cha Cả… cũng đều trong tình trạng lộn xộn như thế. Đóng vai trò không nhỏ trong việc gây mất trật tự trong quảng cáo là bảng quảng cáo của các trung tâm ngoại ngữ. Thường các trung tâm này thuê một cao ốc hay nhiều căn hộ sát nhau sau đó dựng bảng quảng cáo chiếm toàn bộ diện tích, cao vượt cả chiều cao tòa nhà với những màu sơn đập vào mắt người đi đường như nền đỏ đậm - chữ vàng hay nền vàng rực - chữ đỏ. Gần đây, góp thêm vào tình trạng này là các siêu thị điện máy với đủ loại băng rôn quảng cáo chăng ngang, chăng dọc như tại các cửa hàng dọc đường Nguyễn Thị Minh Khai, Tôn Thất Tùng…

Một căn bệnh kinh niên khác cũng không kém phần nhức nhối là tình trạng dán quảng cáo, poster tràn lan. Địa điểm lý tưởng của các loại dán quảng cáo này là cột điện, tường nhà dân, tường công sở. Thậm chí nhiều nơi còn dán che khuất đèn đường, biển báo giao thông.

Để khắc phục tình trạng này, đoàn viên, thanh niên ở nhiều nơi đã tổ chức các đợt cạo xóa các loại dán quảng cáo này nhưng tình hình còn tồi tệ hơn do dán thì dễ nhưng cạo đi rất khó, thậm chí còn khiến chỗ dán quảng cáo bị nham nhở, khó coi. Gần đây, còn xuất hiện thêm một hình ảnh thiếu mỹ quan nữa là quảng cáo trên các hàng rào xung quanh những công trình xây dựng. Ở nhiều nơi, ban đầu dùng các bức trang phong cảnh trang trí hàng rào rất đẹp, thế nhưng do vấn đề kinh tế, các dự án xây dựng đình hoãn, các tấm dán không được ai quan tâm nên màu sắc phai nhạt, bong tróc, biến dạng làm xấu bộ mặt mỹ quan, đô thị của thành phố. Tình trạng này thậm chí diễn ra ngay tại khu trung tâm thành phố như đoạn đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa gần giáp với đường Lê Lợi.

Quảng cáo là hoạt động tất yếu của nền kinh tế, vấn đề là làm sao để ngoài phục vụ mục tiêu kinh tế, các bảng quảng cáo còn góp phần mang đến vẻ đẹp cho đô thị văn minh, hiện đại. TPHCM đã phê duyệt “Đề cương quy hoạch hoạt động quảng cáo trên địa bàn TPHCM đến năm 2015” theo tiêu chí vừa thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận thị trường, vừa đảm bảo an toàn, mỹ quan đô thị. Một trong những vấn đề được cân nhắc đến nhiều là việc quảng cáo trên thân xe buýt. Hiện nay, trừ TPHCM, hầu hết các tỉnh, thành đều cho quảng cáo trên thân xe buýt nhằm tạo thêm nguồn thu cho việc trợ giá xe buýt. Nguồn thu này sẽ góp phần nâng cao chất lượng xe buýt, giảm gánh nặng kinh tế cho nhà nước và một vấn đề quan trọng là tạo nên hình ảnh tươi mới hơn thay cho hình ảnh những chiếc xe buýt đơn điệu như lâu nay. Với quy hoạch này, liệu quảng cáo ngoài trời sẽ hết bát nháo?

Tường Vy