Theo quy định của pháp luật, hàng hóa, sản phẩm lưu thông trên thị trường phải tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật nhằm đảm bảo chất lượng. Khi mua phải hàng hóa kém chất lượng hoặc khi phát hiện hành vi không bảo đảm an toàn chất lượng hàng hóa, người tiêu dùng, cá nhân, tổ chức có quyền khiếu nại, tố cáo đối với những hàng hóa kém chất lượng đó.
Điều 8 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010 quy định, người tiêu dùng có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại khi hàng hóa - dịch vụ không đúng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, chất lượng, số lượng, tính năng, công dụng, giá cả hoặc nội dung khác mà tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa - dịch vụ đã công bố, niêm yết, quảng cáo hoặc cam kết. Người tiêu dùng có quyền khiếu nại, tố cáo, khởi kiện hoặc đề nghị tổ chức xã hội khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình theo quy định pháp luật.
Do đó, khi phát hiện những hàng hóa có chất lượng không đảm bảo, có thể ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe, xâm phạm tới quyền và lợi ích hợp pháp của mình, người tiêu dùng có quyền khiếu nại, hoặc tố cáo với cơ quan nhà nước hành vi vi phạm pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa của tổ chức, cá nhân gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.
Theo quy định tại Điều 56 Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa, thời hiệu khiếu nại, khởi kiện đòi bồi thường do sản phẩm, hàng hóa không bảo đảm chất lượng gây thiệt hại cho người, động vật, thực vật, tài sản, môi trường là 2 năm, kể từ thời điểm các bên được thông báo về thiệt hại, với điều kiện thiệt hại xảy ra trong thời hạn sử dụng của sản phẩm, hàng hóa có ghi hạn sử dụng; và 5 năm kể từ ngày giao hàng đối với sản phẩm, hàng hóa không ghi hạn sử dụng.
Đối với cơ quan giải quyết khiếu nại, Điều 33 Nghị định 132/2008/NĐ-CP đã quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa. Điều 48 và 49 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 cũng quy định Bộ Công thương và UBND cấp tỉnh, huyện là các cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại và xử lý vi phạm pháp luật liên quan đến chất lượng sản phẩm hàng hóa. Như vậy, khi phát hiện hàng hóa, sản phẩm kém chất lượng, thì cá nhân, tổ chức nên chủ động thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo để bảo vệ mình cũng như những người tiêu dùng khác. Ngoài ra, khi thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo liên quan tới chất lượng hàng hóa sản phẩm, người tiêu dùng cần thu thập, lưu giữ các chứng cứ về hàng hóa kém chất lượng để có cơ sở thực hiện khiếu nại, tố cáo. Thực hiện quyền này một cách triệt để chính là động lực để hàng hóa, sản phẩm lưu thông trên thị trường luôn đảm bảo chất lượng, không còn là nỗi ám ảnh của người tiêu dùng.
Luật sư NGUYỄN ĐỨC HOÀNG
(Văn phòng luật sư Phan Law Vietnam)
