Libya cận kề bờ vực chiến tranh

Ngày 2-3, trong khi hai tàu chiến Mỹ chở lính thủy đánh bộ và thiết bị đã tiến vào Địa Trung Hải để đến Libya, thì từ cảng Halifax, chiếc tàu chiến HMCS Charlottetown của Canada chở 225 binh sĩ cũng đã khởi hành đi Địa Trung Hải để gia nhập với lực lượng tàu chiến Mỹ. Cùng ngày, tàu khu trục HMS Wesminster của Anh cũng đã rời cửa ngõ Gibraltar để tiến vào Libya. Trong bối cảnh phương Tây đang cân nhắc biện pháp quân sự đối với Libya, cùng với việc chiếm giữ thêm nhiều thành phố, phe nổi dậy đã thành lập một hội đồng quân sự ở TP Benghazi, miền Đông Libya. Hội đồng này đã thu nạp được hơn 10.000 người tại Ajdabiyah, cách thủ đô Tripoli khoảng 800km.

• Phản ứng quốc tế

Trước nguy cơ Libya bị can thiệp quân sự, Bộ trưởng Công nghiệp Italia Paolo Romani ngày 2-3 cảnh báo nhiều khả năng nhà lãnh đạo Libya Muamar Gadhafi sẽ làm điều gì đó liều lĩnh để bảo vệ chế độ của mình.

Ông Romani cho rằng Gadhafi có thể nỗ lực “một mất một còn” để giúp ông ta thoát khỏi sự kiềm tỏa hiện nay. Phát biểu tại thủ đô Tripoli cùng ngày, ông Gadhafi cảnh báo: Hàng ngàn người sẽ chết nếu phương Tây can thiệp ủng hộ phe đối lập ở Libya. Theo Liên đoàn Nhân quyền Libya, ít nhất 6.000 người đã thiệt mạng trong cuộc xung đột kéo dài 2 tuần qua ở nước này.
 

Cùng ngày, phát biểu tại cuộc họp của Liên đoàn Arập (AL) tại Cairo, Văn phòng Chủ tịch AL Amr Mussa tuyên bố các nhà ngoại giao Arab phản đối bất cứ sự can thiệp quân sự của nước ngoài nào vào Libya, nhấn mạnh sự ủng hộ của AL đối với sự thống nhất và an ninh trên lãnh thổ Libya.

Tổ chức Hội nghị Hồi giáo (OIC) trước đó cũng phản đối mọi hình thức can thiệp quân sự vào Libya trong bối cảnh Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đang cân nhắc áp đặt một vùng cấm bay tại Libya. Bộ Ngoại giao Iran cùng ngày cảnh báo phương Tây không được can thiệp quân sự vào Libya, không nên lợi dụng biểu tình để biến Libya thành một căn cứ quân sự.

• ĐHĐ LHQ đình chỉ tư cách thành viên Libya

Ngày 2-3, kỳ họp thứ 65 của Đại hội đồng LHQ gồm 192 thành viên đã nhất trí thông qua Nghị quyết đình chỉ các quyền thành viên của Libya tại Hội đồng Nhân quyền LHQ. Với việc thông qua nghị quyết này, Đại hội đồng LHQ đã phê chuẩn việc đình chỉ chưa từng có tiền lệ tư cách thành viên tại Hội đồng Nhân quyền, cơ quan được thành lập cách đây gần 5 năm.

Trước đó, theo AFP, Thượng viện Mỹ đã thông qua một nghị quyết lên án “những hành động vi phạm nhân quyền trắng trợn và có hệ thống tại Libya”, đồng thời yêu cầu nhà lãnh đạo nước này Moammar Gadhafi từ chức. Thượng viện Mỹ cũng hối thúc Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ áp đặt một vùng cấm bay trên lãnh thổ Libya. Nghị quyết của Thượng viện Mỹ cũng hoan nghênh người dân Libya đứng dậy chống lại chế độ độc tài tàn bạo của ông Gadhafi và đòi hỏi cải cách dân chủ.

• NATO bị chia rẽ vì Libya?

Theo nhận định của Đài Tiếng nói nước Nga, những biến động chính trị tại Libya có thể dẫn đến việc gây chia rẽ trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây dương (NATO). Trong khi Mỹ đang chuẩn bị việc can thiệp quân sự vào cuộc xung đột ở Libya với việc tàu đổ bộ tấn công của nước này USS Kearsarge, chở theo hàng trăm lính thủy đánh bộ, cùng hai tàu hải quân khác đang hướng tới Libya vào ngày 1-3, thì các đối tác châu Âu thuộc NATO lại chưa tỏ ra sẵn sàng ủng hộ Washington.

Người phát ngôn NATO, bà Oana Lungescu, cho biết các nước thành viên khối này đang tích cực tham vấn về cuộc khủng hoảng ở Libya để chuẩn bị cho mọi tình huống xảy ra ở đó. Tuy nhiên, bà Lungescu cũng nhấn mạnh việc thiết lập bất cứ vùng cấm bay nào ở Libya cũng cần được LHQ phê chuẩn.

Trong bối cảnh đó, Nga cũng tuyên bố phản đối sự can thiệp quân sự nước ngoài vào Libya. Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov đã lên tiếng khẳng định vấn đề đất nước này, cũng như các quốc gia khác ở Bắc Phi và Trung Đông, phải do chính dân tộc họ giải quyết, không có sự ép buộc từ bên ngoài, thông qua các cuộc đối thoại trong nước và sự đồng thuận của cả xã hội.
 

HẠNH CHI