Đất nước đang bước vào tiến trình hội nhập với một tốc độ tăng trưởng kinh tế cao cùng với những đổi mới theo chiều hướng thông thoáng và cởi mở đã như một luồng gió mát lành khiến đời sống âm nhạc thành phố vốn sôi động càng thêm náo nức và bước đầu đánh dấu những chuyển động theo xu hướng toàn cầu hóa.
Gần đây, đời sống âm nhạc lại dấy lên một dòng đối lưu khá mạnh mẽ vượt khỏi những ranh giới địa lý. Hiếm khi nào lại có nhiều ca sĩ, nhạc sĩ hải ngoại hồi hương làm nghệ thuật như hiện nay. Trên sân khấu ca nhạc lớn, nhỏ, phòng trà, tụ điểm dễ thấy sự hiện diện thường xuyên của nhiều gương mặt từ hải ngoại.
Có những cuộc trở về lặng lẽ nhưng cũng không ít cuộc tái ngộ được đón nhận nồng hậu. Gần đây nhất là ca sĩ Lệ Thu trong đêm nhạc Trịnh “Rơi lệ ru người”, rồi Tuấn Ngọc, Khánh Hà với “Nối vòng Việt Nam”. Dù mưa ngập đường sá, dù giá vé cả triệu đồng song khán giả vẫn tấp nập, cảm xúc của ca sĩ và người thưởng thức vẫn tràn đầy…
Sự trở về của những giọng hát xưa với những tên tuổi một thời vang bóng đã đem đến sự phong phú, đa dạng và hấp dẫn hơn cho sân chơi âm nhạc trong nước. Hồi hương không chỉ vui sống trong lòng cội nguồn dân tộc, trong tình cảm ấm áp của khán giả quê nhà, các nghệ sĩ còn có nhiều cơ hội để sáng tạo, để trình diễn với các khán giả đồng bào trong nước vốn rất dồi dào và nồng nhiệt. Về quê nhà, họ cũng có nhiều cơ hội thuận lợi để làm băng đĩa, mở phòng thu, mở phòng trà ca nhạc…
Trong những người trở về, có không ít nhạc sĩ, ca sĩ có đẳng cấp và ý thức nghề nghiệp cao, ít nhiều họ cũng mang theo kinh nghiệm từ thị trường âm nhạc hải ngoại với thế mạnh về dàn dựng, xử lý âm thanh, tổ chức biểu diễn để góp cùng thị trường âm nhạc trong nước... Song song với đó, cũng có một dòng chảy mạnh mẽ từ quê nhà- không ít nhạc sĩ, ca sĩ Việt Nam tìm cách tiếp cận với thị trường bên ngoài.
Đã có một số nhạc sĩ, ca sĩ khá nổi danh trong nước tìm đường xuất ngoại để tu nghiệp, biểu diễn, và còn lên kế hoạch làm và phát hành album, tìm kiếm cơ hội hợp tác… không chỉ ở các nước trong khu vực mà còn mở rộng ra cộng đồng người Việt ở Mỹ, Canada, Úc, Pháp. Giữa tháng 8, một số nhạc sĩ, ca sĩ lại có mặt trong chương trình ca nhạc thời trang Duyên dáng Việt Nam 18 diễn ra tại Singapore; cuối tháng 8, nhạc sĩ Lê Quang sẽ tổ chức chuyến lưu diễn 6 đêm tại Mỹ gồm một số ngôi sao trong nước như Mỹ Tâm, Đàm Vĩnh Hưng, Hồng Ngọc, Phương Thanh, Tuấn Hưng, Cam Thơ và một số ca sĩ hải ngoại…
Mỗi chuyến đi là một dịp để tham quan môi trường hoạt động âm nhạc của nước bạn, giao lưu văn hóa, trao đổi với nhiều đồng nghiệp ở nhiều nơi trên thế giới, từ đó rút tỉa kinh nghiệm, tích lũy và mở rộng tri thức, điều đó rất cần cho bước phát triển của đời sống âm nhạc.
Bên cạnh những bước bứt phá tự phát khá mạnh mẽ và có những gặt hái đáng kể, hoạt động âm nhạc thành phố cũng nảy sinh những vấn đề, những băn khoăn lo ngại mới. Đã có sự ra đời của nhiều chương trình thể hiện sự dễ dãi trong sáng tác, dàn dựng và biểu diễn. Sự nghèo nàn về ý tưởng, thiếu đẳng cấp về nghệ thuật khiến khán giả cứ phải xem nhiều hơn là nghe và cảm thụ âm nhạc. Show ca nhạc “bội thực” về số lượng nhưng lại “đói kém” về chất lượng, làm giảm sút sức thu hút khán giả.
Từ chuyện quá nhiều show diễn thập cẩm, vàng thau lẫn lộn, nhiều cuộc thi âm nhạc, game show rập khuôn nước ngoài, tới chuyện hát nhép, băng đĩa lậu, rồi cả chuyện ca sĩ xuất ngoại bị tai tiếng vì tham gia vào những chương trình thiếu thiện chí, bôi nhọ Việt Nam, cùng ngổn ngang bao vấn đề khác… cho thấy đã có nhiều bất ổn trong đời sống âm nhạc.
Môi trường hoạt động âm nhạc rộng mở thông thoáng với rất nhiều cơ hội cũng như thử thách, đòi hỏi bản lĩnh, năng lực, sức cạnh tranh và sự vươn lên tầm vóc mới của những người hoạt động âm nhạc. Thực tế cũng đòi hỏi sự uyển chuyển, linh hoạt và sắc bén của những người đảm nhiệm công tác quản lý, hoạch định chính sách để nắm bắt tốt những vận hội có được từ bước đường hội nhập.
Dường như chúng ta vẫn thiếu tầm nhìn xa, thiếu chiến lược lâu dài phát triển trong tương lai. Đây chính là thời điểm rất cần những người hoạt động âm nhạc, các nhạc sĩ, ca sĩ, bầu sô, nhà quản lý… cùng có sự luận bàn, hoạch định cho đường hướng, để có những bước đi căn cơ, vững chãi hơn cho đời sống âm nhạc.
Trần Bạch Tuyết
