Điều 5 của Nghị định 158/CP của Chính phủ về đăng ký và quản lý hộ tịch có hiệu lực từ ngày 1-4-2006, khẳng định: “Giấy khai sinh (GKS) là giấy tờ hộ tịch gốc của mỗi cá nhân. Mọi hồ sơ, giấy tờ của cá nhân có nội dung ghi về: họ tên, chữ đệm; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; dân tộc; quốc tịch; quê quán, quan hệ cha, mẹ, con phải phù hợp với GKS của người đó…”. Tuy nhiên, nội dung ghi trong GKS hiện còn quá sơ sài, đã gây phiền hà cho người dân…
Bà Nguyễn Thị Hồng Phương, ngụ tại quận Tân Bình cho biết, vừa qua bà ra UBND phường làm GKS cho đứa cháu ngoại mới sinh. Nhận tờ “giấy thông hành” vào đời của đứa cháu, bà không khỏi xúc động… Song khi đọc GKS, bà rất thất vọng vì nội dung quá sơ sài, mặc dù hình thức hào nhoáng hơn trước.
Đặc biệt, phần nội dung khai về cha mẹ lại không hề có thông tin cha mẹ làm nghề gì; bao nhiêu tuổi; quê quán ở đâu... mà chỉ vỏn vẹn có họ tên cha mẹ, “dân tộc Kinh, quốc tịch Việt Nam” là hết! Với cách khai về cha mẹ như vậy thì việc “tên trùng tên” là điều khó tránh khỏi...
Tại TPHCM đã có hơn 100 trường hợp bị trùng tên như vậy mà vẫn chưa có biện pháp tháo gỡ. Đáng nói, sau này lớn lên các cháu sẽ không biết rõ quê quán cha mẹ ở đâu, lúc sinh ra mình thì cha mẹ bao nhiêu tuổi, làm nghề gì, ngụ tại đâu… Và với thông tin chung chung về cha mẹ như vậy rất khó phân biệt về dòng dõi, thân thế là những điều rất cần biết.
Trong các loại giấy tờ tùy thân, GKS là loại giấy tờ được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp sớm nhất cho một con người. Đối với mỗi người, sau khi có GKS - hộ tịch gốc - người đó có đủ mọi quyền và nghĩa vụ theo pháp luật với nhà nước và xã hội. Tất cả mọi thông số liên quan đến cuộc đời của mỗi công dân luôn bắt đầu từ hộ tịch gốc này. Thế nhưng hiện nay nội dung GKS vừa được cải tiến hóa ra lại quá sơ sài, gây phiền hà cho người dân.
Vừa qua, một số bậc cha mẹ ra sân bay Tân Sơn Nhất mua vé máy bay cho con về quê thăm ông bà đã bị nhân viên bán vé từ chối, vì lý do: không rõ nguồn gốc cha mẹ của đứa trẻ!? Bởi trên một chuyến bay có hàng trăm hành khách nên gặp cảnh… tên trùng tên. Để mua được vé máy bay cho con, nhiều người đã phải chạy về UBND phường xin xác nhận những thông số thiếu trong GKS như: “ông Nguyễn Văn A và bà Trần Thị B, tuổi…, quê quán…, hiện ngụ tại… đúng là cha mẹ ruột của cháu Nguyễn Văn C…”.
Trước tình trạng nội dung GKS có lỗ hổng như nêu trên, nhiều người đã phải thủ sẵn trong người những giấy tờ tùy thân khác để sẵn sàng bổ sung cho những nội dung thiếu trong GKS. Nhiều người nhận xét: “GKS trước đây đúng kích thước, nội dung kê khai đầy đủ, nay được cải tiến nhưng lại dở hơn”.
Chưa hết, quy định đăng ký GKS còn chưa xác định rõ việc khai dân tộc cho trẻ thì phải theo dân tộc của cha hay mẹ; việc ghi quê quán thì phải ghi theo quê nội, nơi sinh của cha hay nơi thường trú của cha mẹ; nơi sinh của đứa trẻ thì nên ghi là tỉnh, TP hay tên bệnh viện nơi đứa trẻ sinh ra?...
Trước những bất cập nảy sinh trong mẫu GKS mới mà người dân phản ánh, ông Nguyễn Thái Phúc, Trưởng cơ quan đại diện Văn phòng 2, Bộ Tư pháp tại TPHCM, ghi nhận: “Văn phòng 2, Bộ Tư pháp đã phản ánh những bất cập và đề nghị Vụ Hành chính - Tư pháp Trung ương sớm điều chỉnh nội dung mẫu GKS cho chuẩn xác, phù hợp với thực tế cuộc sống để tạo thuận tiện cho người dân. Tuy nhiên, đến nay đơn vị vẫn còn chờ…”.
Sở Tư pháp TPHCM cũng đã có công văn gửi Bộ Tư pháp đề nghị điều chỉnh những thiếu sót nêu trên, song đến nay ngành chức năng cũng chưa trả lời! Trước bức xúc chính đáng của người dân, mong các ngành chức năng quan tâm và sớm có biện pháp tháo gỡ.
MINH YẾN
