Đồng đôla Mỹ (USD) ngay từ thuở mới ra đời đã được bảo mệnh bằng vàng. Thời kỳ Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ mới được thành lập, cứ 5 USD bằng 1 ounce vàng. Cho đến tận cuối thế kỷ 19, trên thị trường vàng cứ 12 USD đổi một ounce vàng. Sau cuộc đại khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 - 1933), Tổng thống Mỹ Roosevelt quyết định ban bố đạo luật cứ 35 USD đổi được 1 ounce vàng.
Tỷ giá 35 USD/ounce vàng tồn tại gần 40 năm. Cho tới năm 1972, nhận thấy kinh tế Mỹ suy thoái trầm trọng (nguyên nhân chính là chi phí quá lớn vào chiến tranh Việt Nam) không thể gánh nổi tỷ giá 35 USD/ounce vàng nữa, Tổng thống R.Nixon quyết định thả nổi đồng vàng.
Tuy thả nổi, nhưng giá vàng và giá USD vẫn ràng buộc theo quy luật: hễ đồng USD giảm thì giá vàng tăng, khi đồng USD tăng thì giá vàng giảm.
Chỉ trừ tháng giêng năm 1980, khi giới đầu cơ vàng ở London và Hồng Công cùng đẩy giá tăng vọt (lên đến 850USD/ounce), còn nói chung giá vàng và giá USD luôn ràng buộc chặt chẽ với nhau theo quy luật trên.
Năm 2004, khi giá vàng tăng mạnh, các chuyên gia kinh tế dự báo giá vàng năm 2005 sẽ giảm, mà một trong những nguyên nhân là do đồng USD sẽ tăng giá trở lại.
Từ quý 4-2004, Chính phủ Mỹ bắt đầu tăng lãi suất đồng USD. Từ lãi suất 1%/năm, sau 13 đợt tăng, đồng USD đã có lãi suất lên đến 4,25%/năm vào cuối tháng 11-2005. Từ đầu năm 2005 đến nay, đồng USD liên tục tăng giá so với các đồng tiền euro, bảng Anh, yên Nhật.
Nếu theo đúng quy luật, giá vàng sẽ giảm hoặc ít nhất là không tăng.
Nhưng không, cũng từ đầu năm 2005 đến nay, vàng liên tục tăng giá, song hành với sự tăng giá của đồng USD. Thậm chí, khi đợt tăng giá mạnh của USD xảy ra vào cuối tháng 11-2005 thì cũng đúng thời điểm đó (từ 16-11 đến thượng tuần tháng 12) giá vàng đã tăng vọt từ 463 USD/ounce lên đến 541 USD/ounce!! Một sự tăng tốc kỷ lục. Từ đó đến nay, giá vàng luôn ở trên mức 500 USD/ounce, cho dù giá đồng USD vẫn tiếp tục tăng.
Từ thực tế năm 2005, các nhà kinh tế đã có thể rút ra kết luận: mối ràng buộc giữa giá vàng và giá USD không còn nữa. Giá vàng đã biến đổi, hoàn toàn độc lập so với đồng USD. Cho dù giá vàng vẫn tính bằng đồng USD, thì cũng chỉ như giá các loại hàng hóa tính bằng USD khác. Vậy là USD đi một đàng, vàng đi một nẻo.
TƯỜNG VÂN
