Sống trong lo âu - đó là nỗi niềm của các cư dân tại các chung cư cũ được xây dựng cách nay vài chục năm. Có thể điểm tên nhiều chung cư cũ ở TPHCM đã xuống cấp trầm trọng như 727 Trần Hưng Đạo (quận 5), Ngô Gia Tự, Ấn Quang (quận 10), Nguyễn Thiện Thuật (quận 3), Cô Giang, 134 và 176 Trần Hưng Đạo (quận 1)...
Tường bong, cột lòi sắt
Các chung cư trên đều có điểm chung là xuống cấp, hệ thống điện nước xập xệ, nguy cơ sụp đổ và cháy nổ luôn chực chờ. Nhiều chung cư đã có kế hoạch di dời, có phương án sửa chữa nhưng hiện tại vẫn chưa thực hiện được. Xuống cấp, hư hỏng nhiều nhất là chung cư Ngô Gia Tự (quận 10). Nhiều bức tường ở chung cư này đã bong tróc từng mảng xi măng; ô văng, cột “trơ xương” lòi khung sắt... Đường cống thoát nước biến thành nơi chứa rác, bốc mùi hôi thối, là hang ổ cho chuột sinh sống. Nhiều nhà đã cơi nới xây dựng ra thêm phía sau, dẫn đường ống để nước thoát tùy tiện ra ngoài hành lang. Chưa kể việc khoảng đất trống giữa chung cư biến thành nơi họp chợ, rồi sau khi tan chợ để lại bãi rác lớn, bốc mùi hôi thối. Chị Hạnh sống ở đây than: “Chung cư luôn bị ẩm thấp, mùi hôi từ rác, nước thải gây ô nhiễm môi trường khiến nhiều người bị bệnh. Chúng tôi đều đang mỏi mòn chờ được tái định cư”.
Tại chung cư Nguyễn Thiện Thuật (quận 3), trên các bức tường hoen ố, ẩm mốc, những mảng rêu xanh bám đầy. Cột, tường của chung cư bong tróc từng mảng xi măng, trơ ra những thanh sắt sét gỉ. Không riêng gì chung cư Nguyễn Thiện Thuật, các chung cư cũ khác đã xảy ra nhiều vụ tai nạn do các viên gạch ốp mái hiên, mảng hồ trên ô văng rơi trúng người gây thương tích. Bên cạnh đó, tình trạng thấm nước từ tầng trên xuống tầng dưới là chuyện thường ngày. Nhìn từ trên cao xuống, các chung cư cũ tạo hình ảnh nhếch nhác trong trung tâm đô thị hiện đại. Quần áo phơi phóng trên các lan can, mái hiên, nhìn như một bãi rác khổng lồ.
Khi xuống cấp, hệ thống đường dây điện ở các chung cư cũ có nhiều nguy cơ cháy nổ. Anh Nguyễn Văn Minh, sống gần chung cư Ngô Gia Tự, lắc đầu chịu thua: “Tôi thấy nhiều hộ dân sống trên chung cư chẳng quan tâm cháy nổ. Nhiều lần chứng kiến trời mưa, nước chảy trên đường dây điện đã hở, gây “xẹt” điện mà không sợ. Có lần, một hộ ở lô G đã bị cháy quần áo từ nguyên nhân chập điện”
Ở các chung cư cũ, hệ thống báo cháy hầu như không có và hệ thống thoát nạn khi có sự cố xảy ra chưa được chú ý đến. Điển hình là vụ cháy vào rạng sáng 19-8 tại một chung cư trên đường Bùi Viện (quận 1) do chỉ có một lối đi thang bộ, lại không có hệ thống đèn, gây khó cho người thoát nạn. May mắn, lực lượng cảnh sát PCCC đến kịp và đưa xe thang cứu được 3 cụ già bị kẹt trong đám cháy. Hay là vụ cháy mới đây tại chung cư Ngô Gia Tự vào chiều ngày 27-8. Khi khói bốc lên, lửa cháy dữ dội tại một căn phòng lầu 1 lô V, cư dân mới phát hiện. Tuy đã tích cực chữa cháy nhưng căn phòng ấy đã bị lửa thiêu rụi. Trong vụ cháy này, cảnh sát PCCC đã kịp thời cứu một cụ bà bị ngạt khói.
Nhiêu khê thủ tục xin sửa chữa
Về công tác quản lý chung cư cũ trên địa bàn, ông Đặng Gia Tuấn, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận 1, cho biết: “Quận đã đề xuất sửa chữa những chung cư cũ để tránh nguy cơ sụp đổ, đảm bảo an toàn cho người dân (riêng những chung cư cũ được quy hoạch, xây dựng thành trung tâm thương mại, cao ốc do chủ đầu tư quản lý). Thời gian xin duyệt hồ sơ rất lâu. Đơn cử, mất gần 2 năm, chung cư 176 và 134 Trần Hưng Đạo mới xin được vốn sửa chữa tu bổ. Còn chung cư 45 - 57 Nguyễn Thái Bình hiện đang xuống cấp, đã báo cáo và đang chờ xin ý kiến TP để sửa chữa. Ngoài ra, trên địa bàn quận 1 còn chung cư 17 Nguyễn Thái Học, 88 Điện Biên Phủ... vẫn đang chờ ngân sách cấp để sửa chữa”.
Là địa bàn có nhiều chung cư cũ, quận 10 đang tiến hành giải tỏa, đền bù và tu bổ đối với một số chung cư như Nguyễn Kim (lô K, L, M, N, O), thực hiện phương án sửa chữa từ quý 2-2013 nhưng dự kiến đến năm 2016 mới hoàn thành. Còn chung cư Ngô Gia Tự (gồm các lô H, I, M, N, O, P, Q) sẽ được xây dựng lại thành chung cư mới, đang trong giai đoạn giải phóng mặt bằng, dự kiến đến năm 2015 mới được khởi công. Tương tự, chung cư Ấn Quang gồm 6 lô A, B, C, D, E, F cũng đang tiến hành giải phóng mặt bằng nhưng dự kiến đến năm 2015 mới khởi công và sẽ hoàn thành sau 2 năm.
Để xin được nguồn kinh phí sửa chữa chung cư cũ, Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích phải qua nhiều nơi phê duyệt như UBND quận, Sở Tài chính, Sở Xây dựng, UBND TP... Trước đó, Công ty Dịch vụ công ích thuộc UBND quận quản lý nên xin vốn khá nhanh.
THANH HẢI