Như nhà văn Nguyễn Xuân Thủy tiến lộ, thật ra ban đầu anh không định viết một tác phẩm về tội phạm, nhất là tội phạm Internet. Thế nhưng, như một duyên nợ, một người bạn văn đã rủ anh tham gia cuộc thi viết tiểu thuyết và ký về đề tài “Vì bình yên cuộc sống” do Bộ Công an và Hội Nhà văn Hà Nội đồng tổ chức.
Nguyễn Xuân Thủy tham gia với chủ ý viết về tội phạm tuổi vị thành niên, nhưng trong quá trình tìm kiếm tư liệu, nhà văn phát hiện ra một điều, đã là tội phạm vị thành niên hiện nay thì gần như không thể thiếu sự xuất hiện của Internet. Và thế là Sát thủ online trở thành một trong những tiểu thuyết đầu tiên của Việt Nam viết về những ảnh hưởng tiêu cực của Internet tác động đến thế hệ thanh niên.
Câu chuyện xoay quanh một cậu bé có cái tên khá bình dị: Tí, hậu quả của một cuộc lừa tình qua Internet những năm đầu khi Internet vào Việt Nam. Lớn lên trong sự tàn bạo của người dượng, sự ghẻ lạnh của gia đình, 8 tuổi Tí đã bỏ nhà ra đi và dần dần tìm tới thế giới ảo.
Lấy biệt danh (nickname) Mr.Mouse, cậu bé đã gia nhập một tổ chức chuyên lừa đảo qua mạng có tên Lucky Family và cùng đồng bọn thực hiện nhiều phi vụ phạm tội trên mạng và bị an ninh mạng (CSI) theo dõi và truy bắt nhưng cậu đều thoát được.
Tổ chức bị công an truy quét, Mr.Mouse chạy trốn về vùng quê, sống trong cảnh bị truy đuổi, cậu quyết định dùng những thời gian tự do cuối cùng để đi tìm người mẹ. Trong hành trình đó, những bi kịch dần dần hiện ra: tên tội phạm cậu giết lại là anh cùng cha khác mẹ, người mẹ của cậu đã chết vì AIDS, ba cậu cũng chính là kẻ đã lừa tình mẹ cậu năm xưa…
Sự tuyệt vọng về giá trị tồn tại của mình, bế tắc về hành trình tương lai, Mr.Mouse hay cậu bé Tí, đã kết thúc cuộc đời mình khi vừa tròn 18 tuổi trên chính ngọn đồi tại làng quê nơi cậu lớn lên, nơi mẹ cậu được chôn cất.
Ở đây, nhà văn Nguyễn Xuân Thủy đã sử dụng một thủ pháp khá đặc biệt, người đọc bị cuốn theo cuộc đời đầy bi kịch của cậu bé Tí, được thấy những giờ phút nổi loạn, nỗi tuyệt vọng, sự bế tắc và cả kết thúc của cậu. Bất cứ ai cũng có thể khẳng định Tí là nhân vật chính của câu chuyện.
Nhưng nếu như thế thì Sát thủ online có ý nghĩa gì, để lại cho bạn đọc điều gì? Thực tế, Tí vừa là một nhân vật chính lại vừa là nhân vật phụ. Chính cha của cậu bé, kẻ đã lừa gạt cô thôn nữ tên Loan, mẹ của Tí sau này, mới là nhân vật chính.
Là thế hệ đầu tiên của cư dân mạng Internet tại Việt Nam, gã đàn ông đó đã lợi dụng thế giới mạng để lừa tình, tiền, đã gieo rắc mầm mống bi kịch vào cuộc sống để rồi 18 năm sau, khi gã đã trở thành một con người có vai vế trong xã hội thì cái giá phải trả cũng dần ập đến. Những đứa con của gã vô tình chém giết nhau, những cô gái mà gã lừa gạt chết trong vật vã đau đớn… Gã đã từng muốn từ bỏ quá khứ nhưng quá khứ bây giờ mới vây bọc đòi gã trả giá.
Sau khi chứng kiến hết những bi kịch do mình gây ra, gã sát thủ online ngày nào quyết định từ bỏ hết mọi thứ, xuống tóc đi tu sau khi hoàn tất cuốn sách có nhan đề Sát thủ online, cuốn sách kể về cái giá thật sự mà gã phải trả cho tội ác của mình dù tội ác ấy có diễn ra ở thế giới ảo chăng nữa.
Sát thủ online có diễn biến tương đối chậm do các nhân vật từ chính đến phụ đều có rất nhiều những ám ảnh, vướng mắc của quá khứ để tìm hiểu, chiêm nghiệm. Việc miêu tả sự thay đổi từ một cậu bé nhà quê thành một cao thủ game online chưa thực sự thuyết phục.
Logic của chuyện cũng có vấn đề, vì vào giai đoạn đầu của Internet ở Việt Nam, việc lừa tình qua mạng rất hãn hữu, do khi ấy việc chat qua mạng chỉ giới hạn ở một bộ phận bạn trẻ thành thị có trình độ tương đối, không phổ biến như hiện nay, để một cô gái thôn quê có thể chat và mắc lừa.
Thế nhưng, không thể phủ nhận, Sát thủ online đã phản ánh một thực tế rằng thế giới ảo qua mạng đang có những ảnh hưởng cực kỳ quan trọng đến đời sống xã hội. Sự ảnh hưởng đó có thể tích cực nhưng cũng có thể tiêu cực, làm biến đổi tâm lý giới trẻ, gây ra những hệ lụy xấu đến xã hội. Một đề tài hấp dẫn như thế nhưng lại có quá ít tác phẩm văn học đề cập đến.
Sát thủ online có thể là sự mở đầu, dù chưa thực sự ấn tượng nhưng cũng là phát pháo khai mở một dòng văn học hiện thực xã hội mang đậm tính thời sự.
Tường Vy
