Phát triển công nghiệp Việt Nam

Để đưa ra được chính sách đúng, cần nhận dạng đúng những cơ hội và thách thức để có các quyết sách phù hợp và khôn ngoan nhằm thực hiện thành công Chiến lược phát triển công nghiệp Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035. Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã phát biểu như vậy tại Hội thảo quốc tế định hướng chính sách phát triển công nghiệp Việt Nam giai đoạn 2016 - 2025, tầm nhìn đến năm 2035, do Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với Bộ Công thương và Ngân hàng Thế giới tổ chức sáng 20-6, tại Hà Nội.

Đánh giá cao sáng kiến và nỗ lực của Ban Kinh tế Trung ương và các cơ quan đồng tổ chức, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cho rằng đây là một hoạt động hết sức quan trọng và có ý nghĩa trong bối cảnh Việt Nam đang chuẩn bị hoàn thành Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2011 - 2015 và chuẩn bị cho giai đoạn 5 năm tiếp theo 2016 - 2020. Công cuộc đổi mới đất nước của Việt Nam đã sắp tròn 30 năm với những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, được cộng đồng quốc tế đánh giá tốt và ghi nhận. Việt Nam đã bước ra khỏi tình trạng nghèo đói ở thời điểm bắt đầu công cuộc đổi mới, gia nhập Nhóm các quốc gia có thu nhập trung bình.

Đặc biệt, tốc độ tăng trưởng giá trị tăng thêm toàn ngành công nghiệp nhiều năm đạt hai con số. Cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp có sự thay đổi tích cực, tỷ trọng giá trị sản xuất công nghiệp của công nghiệp khai khoáng trong tổng giá trị của ngành công nghiệp giảm dần trong khi tỷ trọng giá trị sản xuất công nghiệp chế biến, chế tạo tăng. Thành phần kinh tế trong công nghiệp có sự chuyển dịch khá rõ theo hướng giảm dần tỷ trọng khu vực nhà nước, tăng tỷ trọng khu vực ngoài nhà nước và khu vực đầu tư nước ngoài...

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cho rằng trong nội tại ngành công nghiệp Việt Nam vẫn còn những hạn chế, yếu kém, đó là giá trị tăng thêm của ngành vẫn tăng trưởng ở mức thấp, phát triển theo bề rộng, gia công, lắp ráp là chủ yếu. Ngành công nghiệp hỗ trợ chưa được phát triển phù hợp với phát triển công nghiệp trong giai đoạn vừa qua, ước đạt bình quân 36% so với 60% - 70% trong khu vực; một số lĩnh vực ngành công nghiệp chế biến, chế tạo cho sản xuất nông nghiệp còn thiếu đồng bộ và kém phát triển dẫn đến những tồn tại nhất định cho phát triển nông nghiệp. Phân bố không gian phát triển công nghiệp trong cả nước và ngay trong nội bộ các vùng kinh tế vẫn còn nhiều bất cập, đầu tư và kêu gọi đầu tư vẫn còn thiếu sự đồng bộ, thiếu sự gắn kết.

Nhận định nhiều tiêu chí trong mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại là thách thức vô cùng lớn, Phó Thủ tướng cho rằng từ nay đến năm 2020 sẽ có trên 20 Hiệp định thương mại tự do được ký kết. Đến năm 2024, hầu hết các dòng thuế của Việt Nam sẽ về 0%. Để đưa ra được chính sách đúng cần phải nhận dạng đúng những cơ hội và thách thức. Chính sách công nghiệp phải bao gồm chính sách phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, phát triển công nghiệp hỗ trợ. Chính sách phát triển đào tạo và đào tạo lại đội ngũ cán bộ và người lao động ngành công nghiệp, khắc phục hạn chế về năng lực quản lý, năng lực sáng tạo nghiên cứu và phát triển, trình độ tay nghề công nhân.

Cùng với đó là các chính sách phát triển hạ tầng công nghiệp theo phương châm nguồn lực trong nước là quyết định, ngoài nước là quan trọng chuyển dịch thu hút đầu nước ngoài trong công nghiệp từ lượng sang chất, phù hợp với khả năng, đáp ứng tài nguyên và nhu cầu trong nước; đồng thời tăng cường bảo vệ sở hữu trí tuệ. Muốn nâng cao năng lực sáng tạo của đất nước, cần hết sức quan tâm đến chính sách bảo vệ sở hữu trí tuệ. Việt Nam có ra khỏi được bẫy thu nhập trung bình hay không chính là nhờ khả năng công nghệ nội sinh, khả năng sáng tạo và trình độ khoa học công nghệ của ngành công nghiệp Việt Nam.

Theo Trưởng ban Kinh tế Trung ương Vương Đình Huệ, chính sách phát triển công nghiệp của Việt Nam hiện nay bao gồm ba nhóm chính sách lớn là nhóm chính sách về môi trường kinh doanh, nhóm chính sách về phát triển năng lực phổ quát và nhóm chính sách phát triển công nghiệp theo ngành (kiểu cũ) tác động trực tiếp vào một số ngành công nghiệp mục tiêu, ưu đãi về đầu tư, tín dụng, chính sách thương mại bảo hộ ngành mục tiêu, quy định tỷ lệ nội địa hóa. Trong 5 năm tới, bên cạnh mục tiêu tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, chú trọng công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, phát triển nhanh, bền vững, xây dựng nền tảng để sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, Việt Nam cần xây dựng nền công nghiệp và thương hiệu công nghiệp quốc gia với tầm nhìn trung, dài hạn, có lộ trình cho từng giai đoạn phát triển.

PHÚC NGUYÊN