Tuyên bố với giới truyền thông trên chuyên cơ Air Force One, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết đang cân nhắc ban hành một sắc lệnh nhập cư mới vào thứ hai hoặc thứ ba tuần sau. Sắc lệnh này được cho là hành động mới nhằm vào cuộc chiến pháp lý với giới tư pháp sau khi sắc lệnh ban hành ngày 27-1 bị Tòa phúc thẩm khu vực số 9 đình chỉ thi hành.
Người dân Phản đối sắc lệnh nhập cư Chính phủ Mỹ ban hành ngày 27-1 tại thành phố Phoenix (Mỹ)
Cân nhắc các phương án
Sắc lệnh này đã được Tổng thống Trump đề cập trong cuộc họp báo với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe diễn ra vào ngày 10-2. Ông Trump cho biết sẽ triển khai nhanh chóng các biện pháp an ninh bổ sung cho nước Mỹ, bao gồm việc đưa ra một sắc lệnh mới. Theo Chánh văn phòng Nhà Trắng, Reince Priebus, tất cả các phương án đều được cân nhắc, kể cả việc kháng cáo phán quyết của Tòa phúc thẩm khu vực số 9 lên Tòa án tối cao. Ngoài ra, chính phủ sẽ theo đuổi các sắc lệnh hành pháp mới ngay từ bây giờ và hy vọng sớm ban hành để bảo vệ người Mỹ khỏi chủ nghĩa khủng bố. Gọi phán quyết của tòa phúc thẩm là “một quyết định tệ hại”, ông Trump tuyên bố về khả năng giành phần thắng nếu có những phương án mới trong cuộc chiến pháp lý với giới tư pháp Mỹ.
Sau phán quyết của tòa phúc thẩm, chính quyền của Tổng thống Trump được cho là có một số phương án lựa chọn, trong đó có phương án kháng cáo lên Tòa án tối cao, hoặc đưa trở lại tòa án cấp thấp đã ra phán quyết ngừng thực thi sắc lệnh. Theo quy định của luật pháp Mỹ, tòa án cấp bang không thể bãi bỏ sắc lệnh của Tổng thống Trump mà chỉ có quyền ra phán quyết tạm ngừng sắc lệnh hành pháp. Chỉ có Tòa án tối cao Mỹ mới được phép bãi bỏ sắc lệnh hạn chế nhập cư của ông Trump nếu xác định nó vi hiến.
Tìm đường vượt biên giới Mỹ
Lo ngại sẽ bị cản trở sau những hành động ngăn cản người nhập cư đến từ các nước Hồi giáo tới Mỹ, số người tị nạn vượt qua biên giới Canada - Mỹ bằng đường bộ vào tỉnh Manitoba của Canada đang có dấu hiệu gia tăng, thay vì thông qua các cửa khẩu chính thức. Giám đốc điều hành Hội đồng Di trú tỉnh Manitoba, bà Rita Chahal, cho biết chỉ trong hai ngày cuối tuần, bất chấp nhiệt độ giá lạnh -20°C, 22 người tị nạn gốc Somalia đã thâm nhập vào Emerson, khu vực gần biên giới Canada - Mỹ, nằm ở phía Nam tỉnh Manitoba. Trong tháng 1 đã có khoảng 40 trường hợp vượt biên xin tị nạn vào Canada. Trong khi đó, từ tháng 4-2016, Hội đồng Di trú Canada đã nhận 270 hồ sơ xin tị nạn với sự gia tăng mạnh kể từ tháng 11. Theo bà Chahal, người dân thuộc Trung Đông, châu Phi muốn tìm đến Mỹ để mong thoát khỏi chiến tranh, đói nghèo ở quê hương, nhưng sắc lệnh của Tổng thống Trump đã làm họ thất vọng. Không hy vọng định cư ở Mỹ, cũng không thể quay về, họ tìm đường trốn vào Canada.
Các quyết định mới nhất của Tổng thống Trump đã khiến nhiều người Canada yêu cầu chính phủ của Thủ tướng Justin Trudeau hủy bỏ hoặc tạm đình chỉ Hiệp định an toàn quốc gia thứ ba Canada - Mỹ. Theo thỏa thuận có hiệu lực từ năm 2004, các cá nhân tìm kiếm sự bảo vệ phải khai báo yêu cầu tị nạn trong đất nước đầu tiên họ đến, hoặc Canada hay Mỹ. Điều đó có nghĩa là Canada phải gửi trả lại phía Mỹ bất cứ người tị nạn nào vượt biên từ Mỹ vào Canada.
Liên quan đến vấn đề nhập cư đang gây tranh cãi giữa Mỹ và Mexico, Bộ Ngoại giao Mexico ban hành khuyến cáo công dân nước này tại Mỹ hành động cẩn trọng. Theo tuyên bố trên, cộng đồng người Mexico tại Mỹ đang đối mặt với tình hình mới, trong đó các biện pháp kiểm soát người nhập cư khắt khe hơn trước. Tuyên bố cho biết các lãnh sự quán đã tăng cường hoạt động để bảo vệ quyền lợi của công dân Mexico.
THANH HẰNG (tổng hợp)
>> Biểu tình khắp nơi tại Mỹ phản đối sắc lệnh cấm người tị nạn của Tổng thống Donald Trump
