(Diễn văn khai mạc Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội của đồng chí Phạm Quang Nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội)
Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị
Hôm nay, dưới trời thu Hà Nội, bên Tượng đài Đức vua Lý Thái Tổ uy nghiêm và hồ Gươm huyền thoại, trong niềm tự hào và hạnh phúc lớn lao, chúng ta long trọng khai mạc 10 ngày Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội. Thủ đô Hà Nội vừa đi qua những cột mốc thời gian đáng nhớ: 1.000 ngày, 500 ngày, 100 ngày và hôm nay bước vào 10 ngày đại lễ. Trong giờ phút trang trọng này, những công dân của thủ đô Hà Nội, của Tổ quốc Việt Nam XHCN và kiều bào ta ở nước ngoài, bày tỏ lòng thành kính và biết ơn công lao trời biển của các bậc tiền nhân đã hiến dâng trí tuệ, sức lực và máu xương trong cuộc trường chinh vĩ đại dựng nước và giữ nước, cùng chung tay góp sức xây dựng Thăng Long - Hà Nội ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Đúng 1.000 năm trước, vào mùa thu năm Canh Tuất 1010, Đức vua Lý Thái Tổ ban Chiếu dời đô. Từ buổi bình minh dựng nghiệp lớn, từ ánh hào quang của rồng vàng bay lên trên sóng nước sông Hồng, Đức vua đã nhìn thấy vầng dương của vận nước: “Thành Đại La ở nơi trung tâm trời đất, được cái thế rồng chầu, hổ phục, đã đúng ngôi Nam - Bắc - Đông - Tây, lại tiện hướng nhìn sông tựa núi. Vùng này mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ thấp trũng, tối tăm, muôn vật hết sức tươi tốt, phồn thịnh. Xem khắp nước Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước; đúng là nơi định đô bậc nhất của kinh sư muôn đời”.
Cuộc dời đô lịch sử từ vùng đất Hoa Lư núi non trùng điệp về trung tâm châu thổ sông Hồng là bước trưởng thành vượt bậc của dân tộc Việt Nam, khẳng định ý chí xây nền độc lập, thống nhất quốc gia, mở ra kỷ nguyên phát triển mới của nước Đại Việt. Lịch sử 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội không ngừng được bồi đắp bằng những kỳ tích oai hùng. Trải qua biết bao biến cố thăng trầm, nước Đại Việt không ngừng lớn mạnh.
Chúng ta mãi mãi tự hào về khí phách của ông cha qua những vần thơ hùng tráng của Đức vua Trần Nhân Tông: “Xã tắc hai phen chồn ngựa đá/Non sông nghìn thuở vững âu vàng”.
Dù phải vượt qua biết bao thử thách, truyền thống hào hùng của Thăng Long - Hà Nội luôn được tiếp nối bằng những chiến công vô cùng hiển hách: Bạch Đằng, Đông Bộ Đầu, Chương Dương Độ, Hàm Tử Quan, Chi Lăng, Ngọc Hồi, Đống Đa, Điện Biên Phủ trên không... Tinh thần yêu nước nồng nàn, lòng quả cảm quyết thắng ngoại xâm luôn hòa quyện với sức mạnh vô biên của lòng nhân ái, tinh thần hòa hiếu và khát vọng hòa bình, như Nguyễn Trãi đã từng đúc kết: “Đem đại nghĩa thắng hung tàn/Lấy chí nhân thay cường bạo”.
Khát vọng vươn lên của Thăng Long - Hà Nội còn được thể hiện trong ý chí nuôi dưỡng hiền tài để dựng xây đất nước, coi “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”. Cũng bởi thế, Văn hiến - Anh hùng - Hòa bình - Hữu nghị mãi mãi là truyền thống tốt đẹp, là những giá trị vô cùng cao quý của Thăng Long - Hà Nội, của dân tộc Việt Nam!
Chúng ta tự hào về những con người kiệt xuất đại diện cho những giá trị truyền thống ấy. Đó là những danh tướng, những anh hùng dân tộc lưu danh cùng sông núi: Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Nam Đế, Phùng Hưng, Ngô Quyền, Đinh Tiên Hoàng, Lê Hoàn, Lý Công Uẩn, Lý Thường Kiệt, Trần Nhân Tông, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Quang Trung... cùng những danh nhân văn hóa làm rạng danh Thăng Long và đất nước, như: Chu Văn An, Ngô Sĩ Liên, Thân Nhân Trung, Đặng Trần Côn, Lê Quý Đôn, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Bà Huyện Thanh Quan... và biết bao anh hùng, danh nhân khác.
Thăng Long - Hà Nội cũng là nơi hội tụ, đua tài, góp sức của biết bao khối óc, con tim, của những con người tài hoa, sáng tạo, những bàn tay vàng của những người lao động ở khắp mọi miền đất nước đã về đây chung tay góp sức xây dựng thủ đô.
Thăng Long - Hà Nội là nơi hội tụ, chung đúc và lắng đọng các giá trị văn hóa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam kết hợp với tiếp thu chọn lọc các giá trị văn hóa, văn minh nhân loại.
Lịch sử Thăng Long - Hà Nội luôn khắc ghi hình ảnh, tên tuổi biết bao người con của đất nước, đã chiến đấu quả cảm và hy sinh vô cùng oanh liệt trên mảnh đất thiêng liêng này, tiêu biểu là tấm gương kiên trung, lẫm liệt của Tổng đốc Hoàng Diệu, Tổng đốc Nguyễn Tri Phương, của những chiến sĩ can trường, ôm bom ba càng lao vào phá xe tăng địch, của biết bao quần chúng nhân dân thủ đô xuống đường dựng chiến lũy với tinh thần “quyết tử để Tổ quốc quyết sinh” đời đời bất diệt!
Dân tộc ta, non sông đất nước ta tự hào và biết ơn Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại - Người được toàn thể nhân dân tôn kính gọi là Bác Hồ; được nhân loại tôn vinh Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới. Người đã nêu cao chân lý của dân tộc, đồng thời cũng là chân lý lớn của thời đại: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do!”.
Chúng ta tự hào với di sản văn hóa lâu đời, thiêng liêng và đặc sắc của Thăng Long - Hà Nội; tự hào với những áng văn bất hủ mang hùng khí non sông, như: “Chiếu dời đô”, “Nam Quốc sơn hà”, “Hịch tướng sĩ”, “Đại cáo Bình Ngô”, “Tuyên ngôn Độc lập”…
Hôm nay, thủ đô Hà Nội rất vui mừng đón nhận bằng từ Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) công nhận Khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội là Di sản văn hóa thế giới. Tiếp sau sự kiện 82 Bia Tiến sỹ của Văn Miếu - Quốc Tử Giám được UNESCO công nhận là Di sản ký ức nhân loại, sự kiện này thêm một lần khẳng định giá trị đặc biệt của Thăng Long - Hà Nội hơn một thiên niên kỷ qua luôn là trung tâm chính trị quốc gia, trung tâm văn hóa, kinh tế, giao lưu quốc tế quan trọng nhất của đất nước; là minh chứng hùng hồn cho lời khẳng định: “nơi đây là thắng địa”, “nơi định đô bậc nhất của kinh sư muôn đời”.
1.000 năm trước, theo Đại Việt Sử lược, thành Đại La có chu vi gần 2.000 trượng (khoảng 6.000m) với hơn 5.000 mái nhà. Hà Nội hôm nay gồm 29 quận, huyện, thị xã, 577 xã, phường, với diện tích 3.344km², dân số hơn 6,5 triệu người, mang trong mình những tiềm năng, sức mạnh tinh thần, vật chất to lớn. Phát huy truyền thống nghìn năm văn hiến, với tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cả nước vì Hà Nội”, sau 25 năm tiến hành công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, thành phố đã đạt được những thành tựu hết sức to lớn về mọi mặt, xứng đáng là thủ đô của nước Việt Nam XHCN. Bên dòng sông Hồng lịch sử và nên thơ, những khu đô thị mới, những cây cầu mới ngày đêm soi bóng. Quanh hồ Gươm huyền thoại, cùng với vẻ đẹp lung linh của 36 phố phường vẫn được nâng niu, lưu giữ, là những công trình, những dự án mới đã và đang được hối hả dựng xây. Thủ đô Hà Nội ngày càng khởi sắc, lớn lên từng ngày.
Hướng tới Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, Đại hội lần thứ XV Đảng bộ thành phố và Đại hội lần thứ XI của Đảng, thành phố Hà Nội tỏ rõ quyết tâm hoàn thành các nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội, các công trình, dự án phục vụ nhu cầu dân sinh; thực hiện tốt chính sách đối với những người có công, những gia đình chính sách; đẩy mạnh các phong trào thi đua trên mọi lĩnh vực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh…
Thế hệ chúng ta có hạnh phúc lớn được sống vào thời điểm lịch sử vô cùng trọng đại, Thăng Long - Hà Nội tròn 1.000 năm tuổi. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thủ đô đã cùng nhân dân cả nước tiến hành nhiều hoạt động thiết thực và cảm động hướng về đại lễ với niềm tự hào, lòng biết ơn và trách nhiệm lớn lao.
Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thủ đô xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất tới lãnh đạo Đảng, Nhà nước; các cơ quan trung ương, các địa phương; các tập thể, cá nhân trong nước, bà con Việt kiều; các thủ đô, thành phố, các tổ chức và bạn bè quốc tế đã dành cho Hà Nội tình cảm đặc biệt, sự ủng hộ và giúp đỡ nhiệt tình, quý báu.
Trong giờ phút thiêng liêng và trọng đại này, chúng ta như đang nghe tiếng của hồn thiêng sông núi. Với tư thế của rồng vàng bay lên năm xưa, các thế hệ con Lạc cháu Hồng thời đại Hồ Chí Minh, chủ nhân của một giang sơn hùng vĩ, một đất nước được sống trong độc lập, tự do, đang ra sức tiến hành công cuộc đổi mới, vững tin bước tới tương lai, xây dựng thủ đô và đất nước ta ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong ước.
Với tất cả lòng tự hào, niềm hạnh phúc và trách nhiệm lớn lao, tôi xin long trọng tuyên bố khai mạc 10 ngày Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội!
Tự hào thay Thăng Long - Hà Nội ngàn năm Văn hiến, Anh hùng!
Tổ quốc Việt Nam vinh quang muôn năm!
Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta!
---------------------
(*) Đầu đề do SGGP đặt.
