PGS.TS Lê Văn Quảng- Phó Giám đốc Bệnh viện K cho biết, hiện nay, các phương pháp điều trị ung thư phổ biến bao gồm: phẫu thuật, hoá trị, xạ trị và chăm sóc giảm nhẹ. Trong đó liệu pháp miễn dịch là thành tựu nổi bật nhất trong vài năm qua đối với lĩnh vực điều trị ung thư. Khái niệm điều trị miễn dịch là dùng thuốc kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể để tấn công tế bào ung thư.
Từ cuối năm 2017 đến nay, tại Bệnh viện K đã tiến hành điều trị cho hơn 20 bệnh nhân theo liệu pháp này. Mặc dù triển vọng về hiệu quả của liệu pháp điều trị là rất lớn nhưng không phải bệnh nhân ung thư nào nào cũng có chỉ định điều trị phương thức này. Cùng một loại ung thư nhưng không phải bệnh cảnh nào cũng có chỉ định mà tùy thuộc chủ yếu vào giai đoạn và đặc điểm khối u. Thông thường thuốc được dùng cho giai đoạn di căn và mức độ biểu hiện của thụ thể PD-L1 trên khối u càng cao thì khả năng đạt đáp ứng với liệu pháp miễn dịch này càng cao.
Bệnh viện K gặp gỡ báo chí xung quanh liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư PGS.TS Lê Văn Quảng cũng cho biết, thông thường loại thuốc ức chế kiểm soát miễn dịch được chỉ định điều trị cho giai đoạn ung thư di căn. Ngoài ung thư phổi thì thuốc này cũng được chỉ định điều trị cho các bệnh nhân ung thư hắc tố, dạ dày, u lympho, gan và đường niệu đạo. Tuy nhiên với những bệnh nhân đang được điều trị bằng phương pháp này vẫn cần thời gian theo dõi thêm đủ dài để tổng kết, đánh giá hiệu quả.
Đại diện Bệnh viện K cũng nhấn mạnh, liệu pháp miễn dịch không phải là phương thức chữa khỏi ung thư giai đoạn di căn mà chỉ tiêu diệt phần nào và ức chế, kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư qua đó giúp kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư. Hơn nữa, trong điều trị ung thư, đa số trường hợp để điều trị hiệu quả cần phối hợp nhiều phương thức và toàn diện, không một phương thức đơn lẻ nào có thể mang lại thành công.
Hiện nay, các thuốc ức chế kiểm soát miễn dịch đang được nghiên cứu rộng rãi trên thế giới từ việc cố gắng mở rộng chỉ định điều trị đối với nhiều loại ung thư khác nhau, nhiều giai đoạn bệnh khác nhau cho tới kết hợp nhiều thuốc miễn dịch với nhau, hoặc kết hợp giữa điều trị miễn dịch với các phương pháp truyền thống như: kết hợp với hóa trị, xạ trị.
Để điều trị ung thư hiệu quả cần có sự kết hợp nhiều phương pháp khác nhau Ý tưởng huy động hệ miễn dịch tấn công ung thư được đưa ra lần đầu tiên cách đây hơn hai thập kỷ. Năm 1990, giáo sư James P.Allison (Mỹ) đầu tiên phân lập thành công CTLA-4 một loại protein hoạt động như điểm kiểm soát trong hệ miễn dịch, tiếp đó ông và cộng sự đã tạo ra được một loại kháng thể đơn dòng ức chế CTLA-4 và chứng minh được tác dụng sinh học của phương pháp ưc chế điểm kiểm soát miễn dịch CTLA-4 trong điều trị ung thư. Hai năm sau, GS Tasuku Honjo (Nhật Bản) tìm ra điểm kiểm soát thứ hai PD-1. Hai nhà khoa học này mới đây được trao Giải Nobel Y học 2018 nhờ các phát hiện này.
| Đến nay, các thuốc ức chế kiểm soát miễn dịch như: Nivolumab, Ipilimumab, Pembrolizumab, Atezolimumab, Durvalumab đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt trong điều trị một số bệnh ung thư như: ung thư hắc tố, ung thư phổi, ung thư biểu mô đường niệu, ung thư dạ dày, u lympho, ung thư gan... Ở Việt Nam, Pembrolizumab là thuốc miễn dịch mới được cấp phép sử dụng trong thực hành lâm sàng điều trị ung thư từ cuối năm 2017 và đang được sử dụng ở một số bệnh viện nhưng chi phí cho một chu kỳ điều trị cao khoảng 60 -120 triệu đồng và chưa được Bảo hiểm Y tế chi trả. Các thuốc Atezolizumab, Durvalumab, Tremelimumab đã được cấp phép trong nghiên cứu lâm sàng. Một số bệnh viện lớn ở Việt Nam phối hợp với các công ty dược phẩm và trung tâm nghiên cứu lớn trên thế giới đang tiến hành nghiên cứu các thuốc điều trị miễn dịch trên giai đoạn thử lâm sàng. |
