(SGGP 12G).- Ngày 8-9-2008, Quyết định số 24/2008/QĐ-BCT (ngày 1-8-2008) của Bộ Công thương về Áp dụng chế độ cấp giấy phép nhập khẩu tự động đối với một số mặt hàng nhập khẩu có hiệu lực. Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, để thực hiện quyết định này thì doanh nghiệp và cơ quan quản lý còn rất nhiều việc phải làm, kể cả cơ quan quản lý.
Nhiều mặt hàng “dính” cấp phép tự động
Dự báo, cấp phép tự động sẽ khiến hàng hóa ở cảng không còn thông suốt.
Căn cứ theo Quyết định số 24/2008/QĐ-BCT của Bộ Công thương, việc cấp phép tự động không áp dụng đối với hàng kinh doanh tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập, chuyển khẩu, quá cảnh, nhập khẩu phi mậu dịch và nhập khẩu để sản xuất, gia công hàng xuất khẩu cho nước ngoài.
Trong khi đó, danh mục hàng hóa nhập khẩu theo chế độ cấp phép tự động tại Phụ lục 01 kèm theo quyết định trên bao gồm 36 chương với 244 nhóm hàng. Trong đó, có 5 chương áp dụng toàn bộ và có đến 26 chương áp dụng gần hết (trừ một số dòng hàng).
Qua đây thấy rõ, mặt hàng áp dụng cấp phép tự động là rất lớn, không chỉ là các mặt hàng tiêu dùng thuần túy như: ô tô, xe máy nguyên chiếc, rượu, bia, đồ uống, mỹ phẩm, hàng điện máy… mà còn bao gồm cả những loại nguyên liệu trực tiếp phục vụ cho sản xuất.
Tốn kém với giấy phép tự động
Theo quy định, Giấy phép nhập khẩu tự động được cấp dưới hình thức xác nhận đăng ký nhập khẩu của doanh nghiệp cho mỗi lô hàng. Doanh nghiệp có hàng hóa nhập khẩu thuộc danh mục phải gửi cho Bộ Công thương một bộ hồ sơ đề nghị cấp giấy phép nhập khẩu tự động gồm gần 10 chứng từ liên quan.
Doanh nghiệp nộp bộ hồ sơ này qua đường bưu điện hoặc nộp trực tiếp tại Phòng Văn thư của Bộ Công thương (không nộp trực tiếp cho cán bộ cấp phép). Trong vòng 10 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ, Vụ Xuất nhập khẩu Bộ Công thương sẽ cấp giấy phép theo chế độ tự động cho doanh nghiệp.
Như vậy, để thực hiện quy định này, các doanh nghiệp sẽ tốn kém nhiều thứ.
Trước hết, doanh nghiệp sẽ mất nhiều thời gian cho việc đăng ký xin cấp phép tự động. Có lẽ đa phần doanh nghiệp phía Nam phải chọn cách nộp hồ sơ qua đường bưu điện. Thời gian chờ đủ chứng từ để hoàn chỉnh hồ sơ mất khoảng vài ngày; thời gian gửi, nhận hồ sơ đi, về mất khoảng 5- 10 ngày; thời gian chờ bộ xử lý khoảng 10 ngày. Tổng cộng, ít nhất phải mất 15 ngày, các doanh nghiệp mới có thể nhận được đơn đăng ký có xác nhận Bộ Công thương.
Thứ hai, doanh nghiệp sẽ gánh chịu thêm nhiều loại chi phí phát sinh cho việc đăng ký xin giấy phép như chi phí đi lại, chi phí photo chứng từ, chi phí bưu điện, chi phí lưu kho, lưu bãi vì mất thời gian chờ đợi cấp phép.
Thứ ba, về mặt thủ tục, doanh nghiệp sẽ gặp nhiều vướng mắc. Theo quy định trong bộ hồ sơ có quy định hai loại chứng từ mà doanh nghiệp phải nộp cho Bộ Công thương là bản sao của L/C (hoặc chứng từ thanh toán hoặc xác nhận thanh toán của ngân hàng) và vận đơn (hoặc chứng từ vận tải của lô hàng).
Đối với các trường hợp thanh toán trả chậm, nếu đợi cho đến lúc thanh toán xong thì doanh nghiệp mới có đủ bộ hồ sơ hợp lệ để nộp cho Bộ Công thương. Như vậy, thời gian chờ đợi sẽ kéo dài hơn. Mặt khác, đối với hàng vận chuyển bằng đường không, nếu chờ có vận đơn để nộp thì có khi hàng đã về đến cửa khẩu rồi vận đơn mới về đến. Như vậy, để có đủ bộ hồ sơ như quy định, doanh nghiệp sẽ tốn thêm nhiều thứ.
Dự báo quá tải ở Bộ Công thương!
Nếu thực hiện những quy định trên thì việc cấp phép tại Bộ Công thương sẽ bị quá tải. Với số lượng hàng hóa nhập khẩu lớn, đa dạng và số lượng lớn doanh nghiệp trong cả nước như vậy, không biết Vụ xuất nhập khẩu Bộ Công thương đã có chuẩn bị gì để triển khai thực hiện Quyết định này? Được biết, hiện nay Bộ Công thương chỉ mới bố trí có một vài nhân viên tại Bộ để làm việc này và hiện tại thì lượng hồ sơ đăng ký gửi về là khá nhiều.
Theo dự báo, số lượng hồ sơ xin phép trong thời gian tới là sẽ khá lớn, liệu rằng Bộ Công thương sẽ thực hiện cấp phép đúng như thời gian quy định để các doanh nghiệp xuất trình cho cơ quan Hải quan khi làm thủ tục không?
Cũng với thực trạng như vậy, bằng cách nào Bộ Công thương theo dõi được số lượng từng loại hàng hóa nhập khẩu của các doanh nghiệp và biết được nhu cầu thực tế của thị trường đối với từng mặt hàng để biết được lượng hàng nhập thừa hay thiếu, làm căn cứ cho những quyết định điều chỉnh phù hợp?
Với cấp phép tự động, tình trạng ùn tắc hàng hóa ở các cửa khẩu sẽ xảy ra. Sau khi các cơ quan chức năng cố gắng tìm ra những giải pháp nhằm giải quyết tình trạng ùn tắc hàng hóa tại các cảng biển thì với những quy định trên và cách làm như hiện nay, thì tình trạng hàng hóa ùn tắc tại các cửa khẩu sẽ tiếp tục xảy ra trong thời gian tới, nhất là những mặt hàng thuộc danh mục phải xin giấy phép tự động. Hơn nữa, chưa có văn bản nào cho phép các doanh nghiệp được mang hàng về kho bảo quản trong khi doanh nghiệp chờ xin giấy phép.
Vấn đề còn lại, chi phí sẽ phát sinh nhiều hơn và sẽ được các doanh nghiệp chuyển vào giá thành, làm cho giá cả hàng hóa sẽ tăng lên. Ngoài ra, người tiêu dùng trong nước sẽ chịu ảnh hưởng không nhỏ do giá cả hàng hóa tăng, nếu sản xuất trong nước không kịp thời đáp ứng những hàng hóa đảm bảo chất lượng, thay thế cho lượng hàng hóa nhập khẩu bị thiếu hụt.
Giấy phép tự động là giấy phép được cấp ngay khi nhận đơn hoặc chậm nhất là trong vòng 10 ngày làm việc sau khi nhận đơn. Giấy phép nhập khẩu tự động được cấp dưới hình thức xác nhận đăng ký nhập khẩu của doanh nghiệp cho mỗi lô hàng; được cấp không kèm theo bất cứ điều kiện nào đối với doanh nghiệp và chỉ nhằm mục đích thống kê, giám sát hiệu quả hàng hóa nhập khẩu. Theo Bộ Công thương, việc áp dụng giấy phép nhập khẩu tự động sẽ giúp Nhà nước kiểm soát được số lượng hàng hóa nhập khẩu, kiềm chế nhập khẩu và hạn chế tình trạng nhập siêu. Trong trường hợp cần thiết, Bộ sẽ chủ động ngừng cấp phép nhập khẩu nếu các biện pháp về thủ tục hành chính, thanh toán tỏ ra không có tác dụng. |
Bá Tân
