Tại buổi Hội thảo khoa học “Chủ trương và chính sách công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” diễn ra vào ngày 28-7, GS-TS Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, nhận định, quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa (CNH-HĐH) của đất nước ta thời gian qua chủ yếu dựa vào khai thác tài nguyên, sử dụng nhiều vốn và sử dụng nhiều lao động không qua đào tạo. Năng suất lao động thấp so với một số nền kinh tế trong khu vực, phần lớn gia công lắp ráp, nguyên liệu chủ yếu là nhập khẩu…
Nhận định trên là hoàn toàn chính xác, nhưng đó không là bất ngờ, bởi CNH-HĐH là quá trình trải qua nhiều giai đoạn. Không thể trong một thời gian ngắn, một quốc gia có thể trở thành nước có nền công nghiệp hiện đại.
Theo học thuyết về hiện đại hóa của Walt Rostow thì sự phát triển của một quốc gia sẽ phải trải qua 5 giai đoạn, mà cuối cùng là giai đoạn ở đó lĩnh vực dịch vụ thống lĩnh và xã hội có nền tiêu thụ đại chúng cao. Quá trình CNH-HĐH ở nước ta, dựa theo những nhận định của đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, có lẽ kinh tế của nước ta mới ở giai đoạn thứ 3. Điều đó đòi hỏi thêm nhiều thời gian và nỗ lực thì chúng ta mới đến được bước thứ 4 là bước mà chúng ta không còn phụ thuộc vào nhập khẩu và đầu tư từ nước ngoài nhiều nữa.
Như vậy, CNH-HĐH là một câu chuyện dài. Song, điều quan trọng là chúng ta phải xác định được những nhiệm vụ và thời gian sẽ hoàn thành các giai đoạn CNH-HĐH. Chúng ta cần có những điều kiện, năng lực gì để có thể rút ngắn các giai đoạn sơ khai của quá trình CNH-HĐH nền kinh tế.
Chẳng hạn, chúng ta cần xác định phải làm gì để nhanh chóng kết thúc giai đoạn 3, chuyển sang giai đoạn 4 của tiến trình phát triển. Điều này đòi hỏi những sự đánh giá, bàn luận sâu rộng hơn trong việc nhận diện vấn đề cũng như đưa ra các quyết sách phù hợp và có hiệu quả.
Cần có những nhóm chuyên gia chuyên nghiên cứu về vấn đề này để nhìn sâu hơn, rõ hơn các yêu cầu của quá trình CNH-HĐH nền kinh tế đất nước mà chúng ta đang cố gắng hoàn thành trong thời gian nhanh nhất có thể.
