Tại phiên họp của Ủy ban 1 về Công nghệ tài chính và Tài sản số trong khuôn khổ Toàn cảnh kinh tế tư nhân (ViPEL) được tổ chức tại TPHCM chiều 30-9, bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Chủ tịch Sovico Holdings, kể lại câu chuyện “100 ngày giải cứu HOSE” cách đây 4 năm, khi Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM (HOSE) đối mặt nguy cơ nghẽn mạch nghiêm trọng.
Bà Thảo cho biết, dù không trực tiếp tham gia mua bán chứng khoán trên sàn nhưng bà cùng ông Trương Gia Bình, Chủ tịch FPT, vẫn trăn trở trước tình hình một số doanh nghiệp phải chuyển sàn, nhà đầu tư bị hạn chế giao dịch tại thời điểm đó. Doanh nghiệp có đủ công nghệ và nguồn lực nhưng họ đặt câu hỏi: “Ai cho mình làm?”. Trong khi nhiều chuyên gia đề xuất chuyển từ sàn giao dịch TPHCM (HOSE) sang sàn giao dịch Hà Nội (HNX), Sovico và FPT lại đề xuất giải pháp ngược: đưa HNX vào HOSE, bổ sung tính năng, tăng khối lượng xử lý. Sau khi tham vấn kỹ thuật và khẳng định khả thi, hai lãnh đạo doanh nghiệp quyết định kiến nghị trực tiếp với Thủ tướng tại một cuộc họp với doanh nhân.
Và đề xuất được chấp thuận, song triển khai không dễ vì chưa có tiền lệ doanh nghiệp tư nhân tham gia xử lý sự cố hạ tầng thị trường chứng khoán.
“FPT và Sovico phải làm việc với Bộ Tài chính, xây dựng phương án chi tiết. Chỉ với quyết định của Thủ tướng, sáng kiến thí điểm này mới có thể được triển khai. Câu chuyện cho thấy vai trò, sự chủ động và tinh thần trách nhiệm của khối tư nhân trong việc góp phần giải quyết những thách thức lớn của thị trường tài chính. Nếu doanh nhân không tiên phong xin được đóng góp, ý tưởng sẽ không thành hiện thực”, bà Thảo chia sẻ.
Bà cho rằng với năng lực sáng tạo, nhất là công nghệ và tài sản số, cùng tinh thần Nghị quyết 68 xem kinh tế tư nhân là động lực tăng trưởng, doanh nhân cần hành động mạnh mẽ, tiên phong triển khai các dự án quốc gia vốn từng bị vướng cơ chế.
Trong khuôn khổ phiên họp này, các đại biểu thảo luận liên quan đến bản chất của tài sản số và nhu cầu về khung pháp lý và cơ chế tư vấn tại Việt Nam. Nhiều ý kiến cho rằng, ban đầu tiền số được coi là mang tính chất đầu cơ, nhưng hiện đã được chấp nhận là một kênh đầu tư. Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết 05/2025 chính thức cho thí điểm thị trường tài sản mã hóa.
Do tính mới mẻ của tài sản này đối với nhà đầu tư Việt Nam, cần thiết phải có các hoạt động giáo dục nhà đầu tư và sự xuất hiện của các đơn vị tư vấn chuyên nghiệp. Tương tự như thị trường chứng khoán, cần có hành lang pháp lý quy định rõ ai được quyền tư vấn, yêu cầu phải có chứng chỉ hành nghề, sự giám sát của cơ quan quản lý để đảm bảo hoạt động tư vấn diễn ra minh bạch và chuẩn mực.
Bà Đinh Thị Thúy, Phó Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Misa đề nghị Ban I cần kiến nghị Bộ Tài chính nhanh chóng hoàn thiện Luật kế toán và các chuẩn mực liên quan để chính thức hóa và cho phép hạch toán tài sản số vào sổ sách doanh nghiệp là tài sản của doanh nghiệp, tránh tình trạng lách luật hoặc lúng túng khi chính thức đưa sàn giao dịch tiền số Việt Nam vào hoạt động.
Liên quan đề xuất về mô hình ngân hàng số dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhiều ý kiến cho rằng đây là một ý tưởng rất thiết thực và đúng với nhu cầu hiện nay. Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả, bản thân doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng cần chuyển đổi số song hành, còn ngân hàng phải đầu tư công nghệ để phục vụ tốt hơn. Hơn hết là cần hành lang pháp lý rõ ràng cho các mô hình kinh doanh mới như ngân hàng số và P2P, sự cần thiết của một hạ tầng số quốc gia tin cậy đồng bộ và vượt qua tư duy tiền kiểm…
Ông Jonas Eichhorst, Tổng Giám đốc Timo by BVBank, cho rằng Việt Nam đang bỏ ngỏ hai nhóm khách hàng tiềm năng lớn: kiều bào và giới trẻ trong nước có thu nhập từ tài sản số, crypto hay các hoạt động số tạo ngoại tệ. Dù nguồn tiền này rất dồi dào, phần lớn vẫn chưa quay về Việt Nam.
Theo ông Jonas Eichhorst, để thu hút dòng vốn này cần có cơ chế cho phép ngân hàng trong nước hoặc mô hình ngân hàng mới cung cấp dịch vụ phù hợp. Đây không chỉ là vấn đề năng lực của ngân hàng mà còn phụ thuộc vào khung chính sách của Nhà nước.
“Ủy ban 1 có thể trở thành diễn đàn kiến nghị chính sách hoặc triển khai cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox), giúp tháo gỡ vướng mắc và tạo điều kiện cho các ngân hàng có thế mạnh công nghệ phát triển”, ông Jonas Eichhorst đề xuất.
